Αιχμές για την κυβέρνηση και τον τρόπο με τον οποίο παραιτήθηκε από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αφήνει η κ. Αναστασία Σακελλαρίου σε συνέντευξή της στην «Κ». Η κ. Σακελλαρίου αναφέρεται στην υπόθεση του ΤΤ, για την οποία κατηγορείται, αλλά και για τις επιπτώσεις στις τράπεζες εξαιτίας της παρατεταμένης αβεβαιότητας. Αποκαλύπτει ότι το περασμένο καλοκαίρι είχε εισηγηθεί την άμεση ιδιωτικοποίηση των τραπεζών, ενώ σημειώνει ότι αν δεν υπάρξει γρήγορα συμφωνία ώστε η οικονομία να επιστρέψει σε ανοδική τροχιά, υπάρχει κίνδυνος οι τράπεζες να χρειαστούν νέα κεφάλαια.
– Την προηγούμενη εβδομάδα υποβάλλατε την παραίτησή σας από τη διοίκηση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Πώς φτάσαμε στο σημείο αυτό;
– Ουσιαστικά η κυβέρνηση ζήτησε την παραίτησή μου μετά την πρόταση της εισαγγελέως για την παραπομπή μου σε δίκη λόγω της υπόθεσης του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου. Φυσικά αμέσως υπέβαλα παραίτηση, παρά το γεγονός ότι το καταστατικό του Ταμείου προβλέπει πλήρη ανεξαρτησία της διοίκησης από πολιτικές παρεμβάσεις, ενώ αντικατάσταση στελεχών γίνεται μόνο σε περίπτωση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων.
– Δεδομένου όμως ότι η εισαγγελέας πρότεινε την παραπομπή σας σε δίκη για μια σοβαρή υπόθεση όπου υπάρχουν κατηγορίες απιστίας και απάτης, η παρέμβαση της κυβέρνησης δεν είναι εύλογη;
– Θα ήταν πράγματι έτσι, εάν θεωρούσα ότι έχω την παραμικρή εμπλοκή σε ζητήματα απιστίας. Η υπόθεση του ΤΤ αφορά περίπου 40 άτομα, υπό δύο διαφορετικές περιόδους διοίκησης του Ταμιευτηρίου, η μία υπό τον κ. Αγγελο Φιλιππίδη και η δεύτερη υπό τον κ. Κλέωνα Παπαδόπουλο. Εγώ εργάστηκα για ένα χρόνο, το 2012, στο ΤΤ την περίοδο διοίκησης Παπαδόπουλου ως μέλος εισηγητικών επιτροπών και όχι στα εκτελεστικά όργανα ή σε άλλα όργανα της τράπεζας που λάμβαναν αποφάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η επιτροπή στην οποία μετείχα εξέτασε δύο επιχειρηματικά δάνεια που είχαν δοθεί από την προηγούμενη διοίκηση και τα οποία βρίσκονταν σε καθυστέρηση –όπως πολλά άλλα λόγω της οικονομικής κρίσης– και εισηγήθηκε την αλλαγή των όρων, δηλαδή την αναδιάρθρωσή τους. Η εισηγητική επιτροπή στην οποία μετείχα πρότεινε την αναδιάρθρωση των επίμαχων δανείων, κρίνοντας ότι έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες να ανακτήσει η τράπεζα μέρος των κεφαλαίων της. Ενήργησα απόλυτα νόμιμα και ορθά, σύμφωνα με τη συνήθη τραπεζική πρακτική, εξασφαλίζοντας καλύτερα τα συμφέροντα της τράπεζας.
– Δηλαδή η υπόθεση του ΤΤ αποτέλεσε πρόσχημα για την αντικατάστασή σας;
– Πιστεύω ότι το γενικότερο αρνητικό κλίμα δεν βοήθησε για να εξεταστούν τα γεγονότα με καθαρό μάτι. Σας θυμίζω ότι είχε προηγηθεί η ξαφνική παραίτηση του προέδρου του Ταμείου κ. Χρήστου Σκλαβούνη καθώς και άλλων δύο μελών του Γενικού Συμβουλίου.
– Η νέα κυβέρνηση δείχνει διάθεση να ασκήσει έναν πιο ενεργό ρόλο στις τράπεζες. Γίνονται παρεμβάσεις;
– Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι η κυβέρνηση έχει διαφορετική άποψη για τον ρόλο που πρέπει να παίξουν οι εκπρόσωποι του Δημοσίου και του Ταμείου στα Δ.Σ. των τραπεζών. Ωστόσο, υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο, υπάρχουν οι κανόνες του ανταγωνισμού, οι τράπεζες εποπτεύονται από την ΕΚΤ, υπάρχουν οι κανόνες κρατικών ενισχύσεων της Ε.Ε. και όλα αυτά περιορίζουν και ελαχιστοποιούν τις δυνατότητες κρατικού παρεμβατισμού. Επίσης ο νόμος του Ταμείου είναι ξεκάθαρος αναφορικά με τα όρια και τις δυνατότητες παρέμβασης. Οι τράπεζες διαθέτουν επιχειρηματική αυτονομία. Ακόμη και αν άλλαζε ο νόμος του Ταμείου, δεν βλέπω πώς είναι δυνατό να αλλάξουν οι ευρωπαϊκοί κανόνες, οι οποίοι επιβάλλουν την ελεύθερη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος.
– Σήμερα, ποια είναι η κατάσταση στις τράπεζες; Πόσο έχει επηρεάσει η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών; Τα «κόκκινα» δάνεια έχουν αυξηθεί;
– Η παρατεταμένη αβεβαιότητα και η αδυναμία επίτευξης μιας συμφωνίας με τους εταίρους είχαν ως αποτέλεσμα τη μεγάλη φυγή καταθέσεων και την αύξηση των αποκαλούμενων «κόκκινων» δανείων. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι ζωτικής σημασίας ζήτημα για τις τράπεζες, καθώς συνδέεται με την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Περιμένω με ενδιαφέρον να δω ποια θα είναι η προσέγγιση της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση και την αναδιάρθρωση των «κόκκινων» δανείων και αναρωτιέμαι τι μήνυμα μεταδίδει η παραπομπή μου σε δίκη –εφόσον τελικά γίνει, καθώς αυτό θα αποφασιστεί οριστικά από το Συμβούλιο Εφετών– σε όσα τραπεζικά στελέχη είναι επιφορτισμένα με αναδιαρθρώσεις «κόκκινων» δανείων προσπαθώντας να δώσουν λύσεις σε προβλήματα που είτε δημιουργήθηκαν από την κρίση είτε από αποφάσεις άλλων.
«Αν η αβεβαιότητα συνεχιστεί, θα χρειαστεί νέα στήριξη των τραπεζών»
– Θα χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια οι τράπεζες;
– Οι διοικήσεις των τραπεζών τα προηγούμενα χρόνια έκαναν πολύ αποτελεσματική δουλειά και πέτυχαν σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον να ενισχύσουν σημαντικά τα κεφάλαιά τους. Σήμερα, παρά την επιδείνωση των συνθηκών, εξακολουθούν να διαθέτουν κεφαλαιακά μαξιλάρια, ωστόσο είναι απόλυτη ανάγκη να τερματιστεί η αβεβαιότητα ώστε να αποκατασταθεί η ρευστότητα και να αντιμετωπιστούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Το αν θα χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια οι τράπεζες, θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα ανακάμψει η οικονομία και το πώς θα αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων.
– Δεδομένου ότι διανύουμε το β΄ τρίμηνο του 2015 και οι μετοχές των τραπεζών έχουν καταρρεύσει, είναι εφικτός ο στόχος για την επιστροφή των τριών τραπεζών στον ιδιωτικό τομέα;
– Οι τράπεζες έχουν περιέλθει, δυστυχώς, ξανά σε δύσκολη κατάσταση. Μου ήταν πολύ επώδυνο να παρακολουθώ παθητικά, από το περασμένο φθινόπωρο, την επιδείνωση των συνθηκών για τις τράπεζες και τη μεγάλη πτώση των τιμών των μετοχών τους. Είναι θλιβερό το πόσο γρήγορα χάθηκε το θετικό κλίμα και περιβάλλον που είχε σχηματιστεί ύστερα από μεγάλο διάστημα σκληρής δουλειάς. Σας θυμίζω ότι η αξία των μετοχών των τραπεζών που είχε το ΤΧΣ στο χαρτοφυλάκιό του τον Μάρτιο του 2014 ήταν 25 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου όσα κεφάλαια είχαμε τοποθετήσει για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Σήμερα η αξία των μετοχών είναι περίπου 8 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι την περασμένη άνοιξη ενισχύθηκαν, μέσω αυξήσεων κεφαλαίων τις οποίες κάλυψαν ιδιώτες επενδυτές, με κεφάλαια ύψους 8 δισ. ευρώ. Είχα εισηγηθεί κατ’ επανάληψη να προχωρήσουμε τότε στην επαναγορά των warrants και στην πώληση των μετοχών των τραπεζών σε ιδιώτες. Αν είχε γίνει αυτό θα είχαμε ανακτήσει μεγάλο μέρος των κεφαλαίων που είχαμε τοποθετήσει στις τράπεζες μέσω της ανακεφαλαιοποίησης. Παράλληλα, η επιστροφή των τραπεζών σε αμιγώς ιδιωτικά χέρια θα είχε πολλαπλασιαστική θετική επίδραση στην οικονομία.
Δυστυχώς αυτό δεν έγινε. Σήμερα οι μετοχές των τραπεζών βρίσκονται σε επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα από τις τιμές με τις οποίες πραγματοποιήθηκε η ανακεφαλαιοποίηση, τόσο το καλοκαίρι του 2013 όσο και την άνοιξη του 2014. Οι τράπεζες, για να επιστρέψουν σε ιδιωτικά χέρια, θα πρέπει η οικονομία να ξεφύγει οριστικά από τον φαύλο κύκλο της αβεβαιότητας, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και η χώρα να επανέλθει σε ανοδική τροχιά.