Πρόγευση για το τι θα ακολουθήσει κατά την έναρξη των εργασιών της Προανακριτικής για τη Novartis, δόθηκε ήδη από την πρώτη ημέρα, όταν η Επιτροπή κλήθηκε να επιλύσει ουσιώδη διαδικαστικά θέματα, μεταξύ των οποίων, ποιοι θα κληθούν ως μάρτυρες και ποιοι θα μετέχουν με άλλες ιδικότητες στη διερεύνηση της υπόθεσης, με κεντρικό πρόσωπο τον τέως αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλο.
Η επεισοδιακή έναρξη της Επιτροπής και οι αποφάσεις που θα ακολουθήσουν για την παραμονή ή μη στις εργασίες της του Παύλου Πολάκη και του Δημήτρη Τζανακόπουλου, αλλά και οι δηλώσεις του Αδ. Γεωργιάδη περί ενδεχόμενου χρηματισμού κυβερνητικών παραγόντων του ΣΥΡΙΖΑ από φαρμακευτικές εταιρείες, έχουν πυροδοτήσει ήδη το πολιτικό κλίμα δημιουργώντας, πριν καλά καλά αρχίσουν οι κοινοβουλευτικές έρευνες, τεταμένη ατμόσφαιρα, ενώ παραμένει άγνωστο ποια θα είναι τελικά η παρουσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Επιτροπή, καθώς υπάρχουν ακόμη και εκτιμήσεις ότι μπορεί να μη μετάσχει στις εργασίες της.
Το θέμα με τους κ. Πολάκη και Τζανακόπουλο προέκυψε από πρόταση του ΚΙΝΑΛ –στη συνέχεια τη στήριξε και η Ν.Δ.–, σύμφωνα με την οποία έχουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εμπλακεί στην υπόθεση και πρέπει εξ αυτού να κληθούν ως μάρτυρες, γεγονός που δεν τους επιτρέπει να είναι μέλη της Επιτροπής.
Αν τελικώς αποφασιστεί η εξαίρεση, όπως όλα δείχνουν, των δύο βουλευτών από τη συγκρότηση της Επιτροπής, είναι βέβαιον ότι θα προκληθούν έντονες αντιδράσεις όχι μόνον από τους δύο βουλευτές αλλά συνολικά από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση της Novartis, που τώρα διερευνάται ως σκάνδαλο εκ του αντιστρόφου, αν δηλαδή στήθηκε και πώς σκευωρία για να ενοχοποιηθούν οι δέκα πολιτικοί, είναι μια υπόθεση που μόνον εύκολη δεν θα είναι κατά την έρευνά της στην Προανακριτική Επιτροπή.
Δύσκολη έρευνα
Και τούτο, διότι είναι η πρώτη φορά, όχι μόνον σε εγχώριο αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που ερευνάται υπουργός για χειραγώγηση του θεσμού της Δικαιοσύνης, για την οποία ήταν καθ’ ύλην αρμόδιος και η υπόθεση δεν αφορά σε υπογραφή συμβάσεων ή σε επιλογές που έβλαψαν το Δημόσιο, όπως συνήθως έχει συμβεί ώς τώρα για πολιτικά σκάνδαλα, που διερευνήθηκαν ή βρίσκονται σε διερεύνηση.
Αλλωστε και ο ίδιος ο ελεγχόμενος, ο Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, εμφανίζεται αποφασισμένος να αντικρούσει το κατηγορητήριο εις βάρος του, αξιοποιώντας τη μακρά του εισαγγελική εμπειρία και κάνοντας χρήση όλων των δικονομικών ευχερειών που του παρέχονται. Πριν ακόμα ξεκινήσει η Επιτροπή, μέσω του δικηγόρου του Δημήτρη Τσοβόλα, ζήτησε κατ’ αντιπαράσταση εξέταση με τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά αλλά και εισαγγελείς που τον έχουν καταγγείλει, ενώ εμφανίστηκε σε συνέντευξή του θετικός στην άρση του τηλεφωνικού του απορρήτου.
Η πορεία των ερευνών πέραν των καταθέσεων των πολιτικών που έχουν καταγγείλει τον Δημήτρη Παπαγγελόπουλο και των εισαγγελέων Ιωάννη Αγγελή και Ελένης Ράικου, θα εξαρτηθεί και από τι θα προκύψει από την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου, από την προσκόμιση άλλων στοιχείων και βεβαίως από το αν και άλλοι εισαγγελικοί ή δικαστικοί θα προσέλθουν με καταγγελίες για χειραγώγηση της Δικαιοσύνης εκ μέρους του ελεγχόμενου υπουργού.
Ομως, πέραν όλων των άλλων στοιχείων που θα εισφερθούν στις έρευνες της Προανακριτικής, σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι καταθέσεις, αν τελικώς καταθέσουν, των λεγόμενων προστατευόμενων μαρτύρων, των ανθρώπων που με την ανωνυμία του υπό προστασία μάρτυρα κατονόμασαν ως δωρολήπτες δέκα πολιτικούς, στηρίζοντας τη σκευωρία εις βάρος τους, αποτελώντας τα εργαλεία για να καταφερθούν πλήγματα στη Δικαιοσύνη αλλά και στο πολιτικό μας σύστημα.
Οι μάρτυρες αυτοί ήταν αρχικά τρεις, αλλά ο ένας, ο Νίκος Μανιαδάκης αποφάσισε να αποχαρακτηριστεί από προστατευόμενος, καταγγέλλοντας πιέσεις για να καταθέσει εις βάρος συγκεκριμένων πολιτικών χωρίς στοιχεία. Οι άλλοι δύο παραμένουν –αν και έχουν καταμηνυθεί– σε καθεστώς προστασίας και η κλήση τους στην Προανακριτική Επιτροπή θα αποτελέσει κομβικό σημείο των ερευνών.
Οι λεγόμενοι προστατευόμενοι μάρτυρες, τους οποίους είχε δηλώσει ότι γνωρίζει ο Παύλος Πολάκης, είναι κρίσιμοι και δεν μπορεί να γίνει έρευνα στην Προανακριτική χωρίς την κατάθεσή τους, αφού οι μαρτυρίες τους αποτέλεσαν και τους μοναδικούς πυλώνες για την ενοχοποίηση των δέκα πολιτικών, ανάμεσα στους οποίους δύο πρώην πρωθυπουργοί και άλλοι εξέχοντες πολιτικοί.
Η Προανακριτική, λένε έγκριτοι νομικοί, μπορεί να τους καλέσει, αφού εκτελεί ουσιαστικά χρέη εισαγγελέα, ή να ζητήσει από τη Δικαιοσύνη να άρει το καθεστώς προστασίας τους. Σε κάθε περίπτωση, βέβαιο θεωρείται ότι πρέπει να εξεταστούν για να φωτίσουν άγνωστες πτυχές που τους οδήγησαν στις διάτρητες καταθέσεις κατά πολιτικών με ψευδή και ανύπαρκτα στοιχεία. Βεβαίως, οι λεγόμενοι προστατευόμενοι μάρτυρες, πλην Μανιαδάκη που έχει αποχαρακτηριστεί μόνος του, είναι κρίσιμοι μάρτυρες και στις έρευνες που διενεργεί ο Αρειος Πάγος, παράλληλα με τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες.
Ο Αρειος Πάγος
Οι έρευνες της Δικαιοσύνης που διεξάγονται από δύο αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου, τροφοδοτούν με υλικό τη Βουλή, καθώς βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Οι δύο ανώτατοι εισαγγελικοί λειτουργοί Ευ. Ζαχαρής και Λ. Σοφουλάκης εξετάζουν πέραν των πολιτικών που ενοχοποιήθηκαν για τη Novartis, πρόσωπα που έχουν εμπλακεί στην υπόθεση από καταθέσεις άλλων μαρτύρων είτε διαδραμάτισαν κάποιο ρόλο στους χειρισμούς των εισαγγελέων Διαφθοράς. Οι εισαγγελείς Διαφθοράς με επικεφαλής την Ελένη Τουλουπάκη χειρίστηκαν το πακέτο των ερευνών με επίκεντρο τα δέκα πολιτικά πρόσωπα και ελέγχονται για τους χειρισμούς τους σε ό,τι αφορά την οργάνωση των καταθέσεων των λεγόμενων προστατευόμενων μαρτύρων, μάλιστα αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι ενώ δεν έχουν προκύψει στοιχεία εις βάρος των πολιτικών για τους οποίους η δικογραφία παραμένει ανοικτή, οι σχετικές υποθέσεις δεν έχουν αρχειοθετηθεί. Ομως η παραμονή της Ελένης Τουλουπάκη ως επικεφαλής της Εισαγγελίας Διαφθοράς είναι προς το παρόν δεδομένη μετά την απόρριψη αιτήματος του Ανδρέα Λοβέρδου για την εξαίρεσή της. Βεβαίως σπάνια οι αιτήσεις εξαιρέσεως γίνονται δεκτές για λόγους που αφορούν την ανεξαρτησία των λειτουργών της Δικαιοσύνης. Ωστόσο, οι έρευνες του Αρείου Πάγου θεωρούνται σημαντικές και σε σχέση με τις εργασίες της Προανακριτικής.