Αλυσιδωτές αντιδράσεις και αντικρουόμενες προσεγγίσεις έχει προκαλέσει η αποκάλυψη της «Καθημερινής» της Κυριακής εμπιστευτικού εγγράφου με την υπογραφή της επικεφαλής των εισαγγελέων Διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη, που αναφέρεται στους προστατευόμενους μάρτυρες, οι καταθέσεις των οποίων αποτέλεσαν τους βασικούς πυλώνες της ενοχοποίησης δέκα πολιτικών προσώπων. Η αποκάλυψη του περιεχομένου του εγγράφου προκάλεσε δημόσιες παρεμβάσεις από βουλευτές της κυβέρνησης και του ΚΙΝΑΛ, που υποστήριξαν ότι από το έγγραφο προκύπτει πως οι προστατευόμενοι μάρτυρες, εφόσον είχαν καταθέσει και στις ΗΠΑ με κίνητρο τις οικονομικές απολαβές, κακώς μπήκαν εδώ σε καθεστώς προστασίας και πρέπει να αποχαρακτηριστούν, γεγονός που αλλάζει τα δεδομένα στις έρευνες της υπόθεσης Novartis, από Δικαιοσύνη και Βουλή. Αντιθέτως, η πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης ερμήνευσε την αποκάλυψη ως ένδειξη κατάρρευσης των επιχειρημάτων περί σκευωρίας που αποτελεί και το κύριο αντικείμενο της Προανακριτικής Επιτροπής.
Σε κάθε περίπτωση, στο έγγραφο που πυροδότησε θύελλα αντιδράσεων ανάμεσα σε αυτές και εξώδικο που απέστειλε στην «Κ» η εισαγγελέας Ελένη Τουλουπάκη, περιλαμβάνονται εξαιρετικά σημαντικά στοιχεία για το πώς οι προστατευόμενοι μάρτυρες μπήκαν σε καθεστώς προστασίας και άρα ποινικής ασυλίας καταθέτοντας όσα κατέθεσαν για δέκα πολιτικούς. Οι καταθέσεις τους, άλλωστε, έχουν ως προς το περιεχόμενο κριθεί δικαστικά από την ίδια την εισαγγελέα Τουλουπάκη, η οποία με πράξεις αρχειοθετήσεως, αποδέχθηκε πλήρως την αναξιοπιστία τους, κλείνοντας την υπόθεση για τους επτά από τους δέκα πολιτικούς.
Το γεγονός ότι η ίδια γνώριζε πως οι δύο από αυτούς είχαν, πριν προσέλθουν ενώπιόν της, καταθέσει στις ΗΠΑ με κίνητρο, όπως προβλέπει η αμερικανική νομοθεσία το οικονομικό όφελος, είναι δική της παραδοχή στο έγγραφο που απέστειλε στον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Λάμπρο Σοφουλάκη. Ενδεικτική είναι η αναφορά της για τον ένα εκ των δύο προστατευόμενων μαρτύρων (ο τρίτος έχει από μόνος του αποχαρακτηριστεί, πρόκειται για τον καθηγητή Νίκο Μανιαδάκη).
Το εξώδικο Τουλουπάκη
Η κ. Τουλουπάκη με χθεσινή εξώδικη δήλωσή της προς την «Καθημερινή» –δημοσιεύεται ολόκληρη στην ιστοσελίδα www.kathimerini.gr– που απευθύνεται στον διευθυντή της εφημερίδας και στην υπογράφουσα το ρεπορτάζ, «ενοχοποιεί» την εφημερίδα για την αποκάλυψη, ενώ αφήνει αιχμές ότι το έγγραφο μπορεί να διέρρευσε από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου.
Η εισαγγελική λειτουργός ομιλεί για «απολύτως παραπλανητικό, καθ’ όλα πρόχειρο και συκοφαντικό» δημοσίευμα (ενώ το έγγραφο που δημοσιεύθηκε φέρει την υπογραφή της και δεν αμφισβητείται), ενώ παράλληλα μέμφεται εφημερίδα και δημοσιογράφο «για παραβίαση του δικαστικού απορρήτου». «Ομολογεί», αναφέρει (για τη δημοσιογράφο) «την τέλεση αξιόποινης πράξης είτε της ιδίας είτε εκείνων που της εγχείρισαν το έγγραφο» και καλεί να αποκαλύψει η εφημερίδα και πρωτίστως η υπογράφουσα «τον πληροφοριοδότη», αφήνοντας πρωτοφανείς αιχμές, ότι αν το έγγραφο δεν δόθηκε από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, μπορεί και να υπεξαιρέθηκε από την ίδια τη δημοσιογράφο. «Ή εσείς», αναφέρει επί λέξει, «η ίδια παραβιάσατε τον νόμο και το απόρρητο του εγγράφου, υπεξαιρώντας το, όταν οι κάτοχοι του εγγράφου δεν κοιτούσαν;».
Σε ό,τι αφορά την ουσία των χειρισμών της με την ένταξη των συγκεκριμένων προσώπων σε καθεστώς προστασίας, η κ. Τουλουπάκη επιχειρεί στο εξώδικό της προς την «Καθημερινή» να υπερασπιστεί τη νομιμότητα των ενεργειών της, για την οποία, έτσι κι αλλιώς ελέγχεται ήδη από τον Αρειο Πάγο.
Αναφέρει ότι οι εν λόγω μάρτυρες καλώς μπήκαν σε καθεστώς προστασίας αν και είχαν καταθέσει στις ΗΠΑ διότι, όπως τονίζει, μεταξύ πολλών άλλων, «ως εκ τούτου δεν προκύπτει ταύτιση των ερευνών που διεξάγονται στις δύο χώρες και ειδικότερα ταύτιση των διερευνώμενων προσώπων, αδικημάτων καθώς και του χρόνου τέλεσης αυτών».
Παράλληλα, υποστηρίζει ότι δεν είχε υποχρέωση να λάβει υπόψη της τι είχε γίνει στις ΗΠΑ και αν εκεί η προϋπόθεση κατάθεσης των μαρτύρων ήταν τα χρήματα, ώστε να αποκλείσει τους συγκεκριμένους μάρτυρες από την προστασία.
«Ειδικότερα», τονίζει η κ. Τουλουπάκη, «πουθενά στον νόμο δεν προκύπτει υποχρέωση του Ελληνα εισαγγελέα να γνωρίζει αν ο μάρτυρας θα αποκομίσει οφέλη στο εξωτερικό, αλλά ούτε καν η υποχρέωσή του να γνωρίζει το νομοθετικό πλαίσιο περί προστασίας των μαρτύρων σε άλλη έννομη τάξη» και προσθέτει: «Από το έγγραφο αυτό δεν καταλείπεται πλέον καμία αμφιβολία για τη χρηστή δικονομική μεταχείριση και τις ενέργειές μου, αναφορικά με τους προστατευόμενους μάρτυρες παρά τα περί του αντιθέτου αναφερόμενα στο άρθρο».
Σε κάθε περίπτωση, από το εξώδικο Τουλουπάκη προκύπτει ότι η ίδια διαθέτει και άλλα έγγραφα των αμερικανικών αρχών που δεν αποστέλλει ούτε στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου λόγω απορρήτου, καθώς αναφέρει: «Στην κατοχή της Υπηρεσίας μας υπάρχουν περισσότερα έγγραφα των αμερικανικών αρχών διαβαθμισμένα σε εκείνα τα οποία δύνανται να χρησιμοποιηθούν και σε εκείνα τα οποία κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, γιατί θα έθετε σε κίνδυνο τις διενεργούμενες έρευνες στις ΗΠΑ, κατά τις υποδείξεις του ίδιου του FBI. Επομένως, στη Βουλή διαβιβάστηκαν εκείνα τα έγγραφα των οποίων ήταν δυνατόν να γίνει χρήση, ενώ τα απολύτως απόρρητα φυλάσσονται στην υπηρεσία μας και είναι δυνατή μόνο η επισκόπησή τους, γεγονός το οποίο αναφέρω στο σχετικό έγγραφό μου προς τους κ.κ. Αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου». Καταλήγοντας η εισαγγελέας κάνει λόγο για «εργαλειοποιημένη δημοσιογραφία που δεν υπολογίζει ούτε δικαστικές έρευνες, ελληνικές ή ξένες, με κίνδυνο από την εσφαλμένη τροπή που έχει λάβει η Υπόθεση από πολιτικούς και δημοσιογραφικούς χειρισμούς να ελλοχεύει ο κίνδυνος ακόμη και διπλωματικού επεισοδίου και πλήγμα στις διεθνείς σχέσεις της χώρας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλωστε, ο βασικός στόχος της δημοσιογραφίας, σύμφωνα με τον B. Rosenstiel και τον B. Kovach, είναι να προσφέρει στους πολίτες την πληροφόρηση που χρειάζονται για να είναι ελεύθεροι και αυτοδιοικούμενοι».
Η απάντηση της «Κ»
Απαντώντας στην κ. Τουλουπάκη η «Κ» ανέφερε: «Μια εξώδικη διαμαρτυρία, ακόμη και αν προέρχεται από μία εισαγγελέα, δεν μπορεί να καταλύσει το δικαίωμα της εφημερίδας στην πληροφόρηση του κοινού και να οδηγήσει τους δημοσιογράφους και τον διευθυντή της σε δημόσιες δηλώσεις, όπως ζητεί η κ. Τουλουπάκη, παραβλέποντας το δημόσιο ενδιαφέρον του θέματος αλλά και το δημοσιογραφικό απόρρητο, το οποίο είναι συνυφασμένο με τη δημοσιογραφία».