Δεν είναι τυχαίο ότι η άρση των περιοριστικών μέτρων ξεκίνησε από τη Δικαιοσύνη, καθώς η κυβέρνηση, όπως προκύπτει από τον προγραμματισμό για τη λήξη της καραντίνας, προκρίνει ως άμεση προτεραιότητα την τόνωση της οικονομίας. Ετσι, συγκεκριμένες δικαστικές διαδικασίες, που σχετίζονται με τη χορήγηση δανείων, τις μεταβιβάσεις ακινήτων, τη σύσταση εταιρειών και την οργάνωση και ολοκλήρωση επιχειρηματικών κινήσεων είναι οι πρώτες που θα ξεκινήσουν να γίνονται από την Τρίτη.
Σύμφωνα με τον κυβερνητικό προγραμματισμό και την εξειδίκευση των μέτρων από το υπ. Δικαιοσύνης, τα υποθηκοφυλακεία θα ανοίξουν πρώτα για να τονωθούν η κτηματαγορά και οι οικονομικές δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με συμβάσεις, δάνεια και λοιπά. Για τα υποθηκοφυλακεία, έχει ήδη ανατεθεί σε ιδιωτική εταιρεία η φύλαξη του χώρου τους, για τις εργάσιμες ημέρες και ώρες, ώστε να τηρηθούν τα μέτρα υγειονομικής προστασίας και αποστασιοποίησης ανάμεσα στους προσερχόμενους, δικηγόρους και πολίτες και τους υπαλλήλους.
Παράλληλα, στα Ειρηνοδικεία και στα Πρωτοδικεία ανοίγουν στις 28 Απριλίου εξειδικευμένες δικαστικές διαδικασίες, όπως συναινετικές προσημειώσεις, ασφαλιστικά μέτρα που αφορούν αναγκαστικές προσημειώσεις, συντηρητικές κατασχέσεις και εξαλείψεις προσημειώσεων. Οπως έχει διευκρινιστεί από τον υπουργό Δικαιοσύνης Κωνσταντίνο Τσιάρα, από το άνοιγμα των υποθηκοφυλακείων και ορισμένων δικαστικών δραστηριοτήτων, δεν επηρεάζεται η αναστολή των πλειστηριασμών που υπάρχει ήδη, ούτε σχετίζονται τα μέτρα αυτά με την προστασία της πρώτης κατοικίας που είναι διασφαλισμένη ώς τις 30 Απριλίου με κοινή υπουργική απόφαση που βρίσκεται σε ισχύ.
Ωστόσο, η επαναλειτουργία της Δικαιοσύνης, σύμφωνα με πληροφορίες, θα γίνει σταδιακά και σε βάθος χρόνου. Η αποκλιμάκωση των μέτρων, σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων του υπ. Δικαιοσύνης, θα διαρκέσει τουλάχιστον ένα δίμηνο και η πλήρης δραστηριότητα του συνόλου των δικαστικών υπηρεσιών θα ολοκληρωθεί προς το τέλος Ιουνίου.
Μετά τις δικαστικές διαδικασίες που έχουν δρομολογηθεί να ξεκινήσουν, σειρά θα έχουν τακτικές και ειδικές διαδικασίες σε Εφετεία και τον Αρειο Πάγο, όπου δεν απαιτείται η παρουσία διαδίκων και δεν υπάρχουν φαινόμενα συνωστισμού. Παράλληλα, θα δρομολογηθεί η επανεκκίνηση διαδικασιών στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στο Ελεγκτικό Συνέδριο με γνώμονα, όπως ξεκαθαρίζει ο κ. Τσιάρας, οι διαδικασίες να είναι σημαντικές και να μη θέτουν σε κίνδυνο τα υγειονομικά μέτρα.
Πάντως, τα ποινικά δικαστήρια, με την έννοια της διεξαγωγής των δικών, θα είναι από τις τελευταίες δικαστικές λειτουργίες που θα «ανοίξουν» και η επαναλειτουργία τους τοποθετείται, πλην εξαιρέσεων, προς τα μέσα Ιουνίου. Ποινικές διαδικασίες κρίσιμης σπουδαιότητας, όπως ανακρίσεις, προκαταρκτικές εισαγγελικές έρευνες, δικαστικά συμβούλια για έκδοση βουλευμάτων και λοιπά, θα λειτουργήσουν νωρίτερα. Αλλωστε, υπάρχει σειρά υποθέσεων, σοβαρών, για τις οποίες γίνεται αγώνας δρόμου ώστε να μην υπάρξουν παραγραφές αδικημάτων ή άλλες για τις οποίες λήγουν 18μηνα προσωρινής κράτησης και ενυπάρχει ο κίνδυνος επικίνδυνοι κακοποιοί να αποφυλακιστούν πριν δικαστούν, ή να βγουν από τη φυλακή δράστες ειδεχθών εγκλημάτων.
Το πρόγραμμα e- justice τρέχει σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με γρήγορους ρυθμούς, σε μια προσπάθεια δεκάδες πιστοποιητικά που εκδίδονται από δικαστικές υπηρεσίες να χορηγούνται άμεσα με ηλεκτρονικό τρόπο. Ετσι, ήδη πιστοποιητικά για μη δημοσίευση διαθηκών, για αποποιήσεις κληρονομιών και για μη προσβολή ή αμφισβήτηση κληρονομικών δικαιωμάτων θα εκδίδονται από τις 28 Απριλίου ηλεκτρονικά. Η ηλεκτρονική παραλαβή πιστοποιητικών θα γίνεται σε πρώτη φάση από τα Πρωτοδικεία Πειραιά και Θεσσαλονίκης και τα Ειρηνοδικεία Αθηνών και Πειραιά. Σύντομα η ηλεκτρονική έκδοσή τους θα επεκταθεί στο σύνολο των δικαστικών υπηρεσιών της χώρας. Μία ακόμα σειρά πιστοποιητικών, όπως για μη εγγραφή εταιρείας, μη κατάθεση δικογράφου, μη λύση γάμου, μη λύση εταιρείας και δεκάδες άλλα θα εκδίδονται ηλεκτρονικά από το Πρωτοδικείο Πειραιά, Θεσσαλονίκης και τα Ειρηνοδικεία Αθηνών και Πειραιά.
Νομοθετικές παρεμβάσεις
Προκειμένου η Δικαιοσύνη να μπορέσει να συμβάλει καθοριστικά στην επαναλειτουργία της οικονομίας, η κυβέρνηση έχει έτοιμες νομοθετικές παρεμβάσεις, όπως η ίδρυση ειδικών τμημάτων στα μεγάλα δικαστήρια, (το σχετικό νομοσχέδιο είχε αποκαλύψει η «Κ» της Κυριακής) ώστε να εκδικάζονται σε σύντομο χρόνο υποθέσεις μεγάλου επενδυτικού ενδιαφέροντος, που αφορούν την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες και λοιπά, ενώ με άλλες ρυθμίσεις θα υπάρξει μαζική παραγραφή ποινικών υποθέσεων (για ποινές ώς ένα χρόνο) για να μην καταρρεύσει το ποινικό δικαστικό σύστημα από το βάρος των αδίκαστων υποθέσεων.