Πενήντα χιλιάδες αποχωρήσεις από τις δομές φιλοξενίας και τα ξενοδοχεία που λειτουργούν για τους αιτούντες άσυλο έως το τέλος του χρόνου, εκτιμά ότι θα ολοκληρωθούν μέσα στο 2020 ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ασύλου Νότης Μηταράκης. Οπως τονίζει με δήλωσή του στην «Κ», «τα ξενοδοχεία θα κλείσουν έως τέλος του χρόνου. Η υπηρεσία ασύλου θα προχωρήσει στην επίδοση 40.000 αποφάσεων εκ των οποίων το 60% είναι θετικές, δηλαδή οι άνθρωποι κρίνονται πρόσφυγες οπότε και θα πρέπει να αποχωρήσουν από τις δομές φιλοξενίας». Σύμφωνα με τον κ. Μηταράκη πάντως και όσοι λάβουν αρνητική απόφαση προβλέπεται να αποχωρήσουν από τις δομές. Ετσι θα υπάρχουν θέσεις για να μπορέσουν να μεταφερθούν άνθρωποι από τα νησιά αλλά και για να αντιμετωπίσουμε ενδεχόμενη αύξηση ροών σε λελογισμένα επίπεδα, το καλοκαίρι, διευκρινίζει ο υπουργός.
Πάντως, τα στοιχεία αλλά και οι αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες δεν συμβαδίζουν με την αισιοδοξία του υπουργού. Αυτήν τη στιγμή στα νησιά παραμένουν 36.276 μετανάστες και πρόσφυγες εκ των οποίων οι 17.300 στη Μόρια της Λέσβου σε άθλιες συνθήκες, εφόσον η δομή τυπικά μπορεί να φιλοξενήσει 2.750 άτομα. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη στα ΚΥΤ (Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης) και στα άλλα νησιά: Στη Σάμο 6.540 άνθρωποι διαμένουν σε σκηνές γύρω από την κυρίως δομή που χωράει 650 και στη Χίο 4.800 βρίσκονται σε χώρο που έχει 1.000 θέσεις κανονικά. Και στη Λέρο και στην Κω, αν και οι αριθμοί είναι σημαντικά μικρότεροι ξεπερνούν κατά πολύ τη χωρητικότητα των υφιστάμενων δομών.
Υπολογίζεται ότι πέρυσι από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο έφθασαν συνολικά στα ελληνικά νησιά 34.963 αιτούντες άσυλο. Μάλιστα, οι αφίξεις τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο έφθασαν τους αριθμούς-ρεκόρ 9.300 και 12.530, αντίστοιχα. Με αυτά τα δεδομένα και ενώ τα ΚΥΤ είναι ασφυκτικά γεμάτα –παρά το γεγονός ότι οι αφίξεις τους τελευταίους δύο μήνες είναι από ελάχιστες έως μηδενικές– δεν είναι εκτός πραγματικότητας ένα σενάριο αφίξεων που θα οδηγήσει την κατάσταση εκτός ελέγχου.
Παράλληλα το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής έχει ανακοινώσει ότι από αύριο θα ξεκινήσει τη διαδικασία «αποχώρησης αναγνωρισμένων προσφύγων και μη δικαιούχων ασύλου από το ελληνικό σύστημα υποδοχής». Συγκεκριμένα από την 1η Ιουνίου 2020 θα ξεκινήσει η σταδιακή αποχώρηση 11.237 ατόμων από τα διαμερίσματα του προγράμματος «ESTIA», τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τις δομές φιλοξενίας της ενδοχώρας και τις θέσεις υποδοχής σε ξενοδοχεία του προγράμματος «Filoxenia». Εξαιρούνται του μέτρου οι γυναίκες που βρίσκονται σε προχωρημένη εγκυμοσύνη ή σε κατάσταση λοχείας και όσοι πάσχουν από βαριά νοσήματα.
Οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει να εξασφαλίσουν άμεσα τα προς το ζην, γεγονός που βέβαια προκαλεί εύλογες ανησυχίες ειδικά με τις ισχύουσες ειδικές συνθήκες λόγω κορωνοϊού. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το θέμα πραγματοποιήθηκε ευρεία σύσκεψη την προηγούμενη Παρασκευή με όλους τους εμπλεκομένους.
Πρόγραμμα «Ηλιος»
Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες έχουν πρόσβαση στο πρόγραμμα «Ηλιος» του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), για τη στήριξη της στέγασης, της απασχόλησης και της κοινωνικής ενσωμάτωσής τους. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να λάβουν επιδότηση ενοικίου για 6-12 μήνες, για σπίτια όμως τα οποία οι ίδιοι θα νοικιάσουν ενώ επίσης προβλέπονται μαθήματα ελληνικών και προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού. Στο «Ηλιος» μπορούν να ενταχθούν έως 5.000 περιπτώσεις (π.χ. η επιδότηση ενοικίου αφορά ολόκληρη την οικογένεια), ενώ αυτή τη στιγμή ωφελούμενοι είναι 1.200 περιπτώσεις.
Παράλληλα, οι πρόσφυγες έχουν πρόσβαση στα προνοιακά επιδόματα αντίστοιχα με εκείνα που δικαιούνται οι Ελληνες πολίτες χαμηλών εισοδημάτων, όταν τα εισοδηματικά τους κριτήρια τηρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι οι πρόσφυγες για τα 2-3 χρόνια που «διαθέτουν» άσυλο (ύστερα από αυτό το χρονικό διάστημα η περίπτωσή τους επανεξετάζεται) έχουν ταξιδιωτικά έγγραφα και άρα μπορούν να μεταβούν και σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και να παραμείνουν για τρεις τουλάχιστον μήνες.
Το γεγονός αυτό ανησυχεί πολλά κράτη-μέλη που εκτιμούν ότι θα γίνουν αποδέκτες δευτερογενών ροών μεταναστών. Πολλοί πρόσφυγες από την Ελλάδα είναι πολύ πιθανό να ταξιδέψουν σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη προς αναζήτηση εργασίας, χωρίς βέβαια να μπορούν να εργαστούν με νόμιμες διαδικασίες.