Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας για τις αναστολές, ποιοι θα πάνε φυλακή και ποιοι θα τύχουν αναστολής στην έκτιση της ποινής τους, θα πέσει την προσεχή εβδομάδα η αυλαία της δίκης για την εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής, μετά την ιστορική απόφαση των δικαστών, που έκριναν και καταδίκασαν ως εγκληματική οργάνωση το ναζιστικό πολιτικό μόρφωμα. Το δικαστήριο μετά τη βαριά κρίση του για την ενοχή των κατηγορουμένων, της ηγετικής πολιτικής ομάδας της Χ.Α., αλλά και των στελεχών της που είχαν εμπλοκή σε βαριές εγκληματικές πράξεις, όπως η στυγερή δολοφονία του Παύλου Φύσσα και η βίαιη επίθεση κατά Αιγύπτιων ψαράδων, επιμέτρησε αυστηρές ποινές στους καταδικασθέντες.
Η ηγετική πολιτική ομάδα της Χ.Α., επώνυμα στελέχη του κόμματος, με πρώτο τον Νίκο Μιχαλολιάκο, που καταδικάστηκαν ότι είχαν τον πολιτικό σχεδιασμό των βίαιων επιθέσεων της Χ.Α., εισέπραξαν ποινές κάθειρξης 13 χρόνων και πλέον βρίσκονται αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο να οδηγηθούν στη φυλακή. Βαριές ποινές επιφύλαξε ομόφωνα το δικαστήριο, εκτός από τον δολοφόνο του Παύλου Φύσσα, Γιώργο Ρουπακιά, ο οποίος καταδικάστηκε σε ισόβια και 14 χρόνια κάθειρξη, και σε άλλα επιχειρησιακά στελέχη της οργάνωσης (Γιώργος Πατέλης, Αναστάσιος Πανταζής, Κων. Καζατζόγλου) στους οποίους επιμέτρησε ποινές άνω των δέκα χρόνων.
Και αυτοί, εκτός από τα πολιτικά στελέχη, βρίσκονται πλέον στη διακεκαυμένη ζώνη του να οδηγηθούν στη φυλακή, καθώς οι βαριές ποινές που μοίρασε το δικαστήριο –στα όρια των προβλέψεων του νόμου– αύξησαν τον αριθμό των καταδικασθέντων που μπορεί να βρεθούν και πάλι στον Κορυδαλλό. Το γεγονός ότι πολλοί, πολιτικά στελέχη και άλλοι, βρίσκονται προ του σοβαρού ενδεχομένου να φυλακιστούν, ανάγκασε τους ίδιους και τους δικηγόρους τους να δώσουν μάχη νομικών επιχειρημάτων, προσκομίζοντας και μάρτυρες στο δικαστήριο για να πετύχουν, όσοι πετύχουν, αναστολή στην έκτιση της ποινής τους. Η απόφαση του δικαστηρίου άλλωστε για το ποιοι εκ των καταδικασθέντων σε βαριές ποινές θα φυλακιστούν τελικά είναι εξίσου σημαντική με εκείνη που έλαβαν οι δικαστές για την ενοχή των κατηγορουμένων, αλλά και για τις ποινές που τους επέβαλαν. Για τον λόγο αυτόν, αίσθηση και αρνητικά σχόλια προκάλεσε το γεγονός ότι πρωτοκλασάτα πολιτικά στελέχη του κόμματος, όπως ο Ηλίας Κασιδιάρης, ο Γιώργος Γερμενής και άλλοι, οι οποίοι δεν είχαν πατήσει στη δίκη τα πεντέμισι χρόνια που διήρκεσε η δικαστική διαδικασία, προσήλθαν αυτοπροσώπως για να ζητήσουν –πολλοί και με τη συνδρομή γονιών, παιδιών ή συζύγων– από το δικαστήριο να τους αφήσει εκτός φυλακής, παρά τη βαριά ποινή, μέχρις ότου εκδικαστεί η υπόθεσή τους στο εφετείο.
Αποδοκιμασία
Η παρουσία τους στη δίκη, κυριολεκτικώς στο παρά πέντε της απόφασης για το ποιος θα φυλακιστεί και ποιος όχι, αποδοκιμάστηκε μέσα στο δικαστήριο από την ίδια την πρόεδρο Μαρία Λεπενιώτη, κατά την ανάπτυξη του αιτήματος για αναστολή από τον καταδικασθέντα Κωνσταντίνο Μπαρμπαρούση, ο οποίος έφερε στο δικαστήριο τον υπέργηρο και τυφλό πατέρα του για να υποστηρίξει το αίτημά του.
Αιτήματα αναστολής στην έκτιση της ποινής τους υπέβαλαν οι περισσότεροι από τα πολιτικά στελέχη της Χρυσής Αυγής, μηδέ του Νίκου Μιχαλολιάκου εξαιρουμένου, ο οποίος βεβαίως δεν ήρθε στη δίκη, αλλά υπέβαλε το αίτημά του, όπως και η σύζυγός του Ελένη Ζαρούλια, μέσω των συνηγόρων τους.
Πάντως, η ηγετική ομάδα των πολιτικών στελεχών της Χρυσής Αυγής, όπως και οι λοιποί κατηγορούμενοι, δεν εμφανίστηκαν στο δικαστήριο όχι μόνο κατά την πολύχρονη δικαστική διαδικασία, αλλά και κατά τη διάρκεια της πολυήμερης έκδοσης της απόφασης, καθώς στο εδώλιο, όλες τις ημέρες που το δικαστήριο αποφασίζει, ελάχιστοι, περί τους δέκα συνολικά κατηγορούμενους, είναι παρόντες και αυτοί ανήκουν σε εκείνους που εισέπραξαν μικρές ποινές και είχαν ήσσονος ποινικής σημασίας ανάμειξη στις εγκληματικές πράξεις της Χρυσής Αυγής.
Με την εξέλιξη στη δικαστική διαδικασία της έκδοσης της απόφασης, που έχει διαρκέσει περί τις δύο εβδομάδες, την προσεχή Δευτέρα, έχει οριστεί η εισαγγελέας Αδαμαντία Οικονόμου να προτείνει στο δικαστήριο ποιοι, κατά τη γνώμη της, πρέπει να οδηγηθούν στη φυλακή και ποιοι να τύχουν αναστολής στην έκτιση της ποινής τους.
Μετά ταύτα, όπως όλα δείχνουν, η τελική, ιστορική από πολιτικής και θεσμικής πλευράς απόφαση του δικαστηρίου θα εκδοθεί –κατά πάσα πιθανότητα– την Τρίτη, οπότε και θα κλείσει το κεφάλαιο της δικαστικής κρίσης για τη δράση του πολιτικού φορέα της Χρυσής Αυγής και τις εγκληματικές του δράσεις.
Η απόφαση της ελληνικής Δικαιοσύνης, απόφαση καταδίκης των εγκληματικών πρακτικών της Χ.Α., πέραν της τεράστιας πολιτικής σημασίας της για τα ελληνικά πολιτικά πράγματα, αποτελεί απόφαση με πανευρωπαϊκό βάρος, καθώς για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε ευρωπαϊκή χώρα, ναζιστικού τύπου πολιτικός φορέας, με τη βούλα της Δικαιοσύνης, κρίθηκε ως εγκληματική οργάνωση και τα πολιτικά του στελέχη καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές ως υπεύθυνοι του πολιτικού σχεδιασμού των βίαιων και ρατσιστικών επιθέσεών του.
Πάντως, η ομόφωνη απόφαση καταδίκης (πρόεδρος: Μαρία Λεπενιώτη, μέλη: Γεσθημανή Τσουλφόγλου και Ανδρέας Ντόκος) της εγκληματικής δραστηριότητας της Χρυσής Αυγής επιβεβαίωσε την ορθότητα του πολιτικού εγχειρήματος για ποινική αντιμετώπιση του ναζιστικού φαινομένου και δικαίωσε τις δικαστικές προσπάθειες για θεμελίωση της κατηγορίας εις βάρος των πολιτικών στελεχών της Χρυσής Αυγής.
Στην υπόθεση αυτή, το πολιτικό σύστημα, παρά τα στραβά του, και η ελληνική Δικαιοσύνη, παρά τα προβλήματά της, τα κατάφεραν. Εγραψαν Ιστορία για τη δημοκρατία και τους θεσμούς.
Γιατί χρειάστηκαν 5,5 έτη για να τελειώσει η δίκη
Η ιστορική απόφαση είναι πλέον γεγονός. Η εκδίκαση αυτής της σημαντικής, από πολιτικής και ποινικής πλευράς, υπόθεσης ωστόσο στιγματίστηκε από την καθυστερημένη εξέλιξή της, δοκιμάζοντας τις αντοχές του δικαστικού μας συστήματος και αναδεικνύοντας με σαφήνεια της παθογένειές του. Η διαδικασία της δίκης, όμως, που κράτησε 5,5 χρόνια καταρρίπτοντας κάθε αρνητικό ρεκόρ, δεν οφείλεται μόνο στις παθογένειες που ταλανίζουν χρόνια την ελληνική Δικαιοσύνη και τους δικαζόμενους πολίτες. Η εκδίκαση της εγκληματικής δράσης της Χ.Α. με ρυθμούς που ξεπέρασαν και την κίνηση της χελώνας οφείλεται και σε άλλους παράγοντες, που μπορεί να ενταχθούν στις πολιτικές σκοπιμότητες των κομμάτων, αλλά και στην έλλειψη ουσιαστικών μέτρων στήριξης της δίκης από πλευράς της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, δηλαδή του Αρείου Πάγου.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Η δίκη ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015, λίγους μήνες μετά την ανάληψη της κυβερνητικής ευθύνης από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Για μεγάλο χρονικό διάστημα η δίκη περιφερόταν ως θίασος από την αίθουσα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού, όπου διεξαγόταν «στη χάση και στη φέξη», και στην αίθουσα τελετών του Εφετείου Αθηνών. Χρειάστηκαν εκατοντάδες δημοσιεύματα, διαμαρτυρίες των δικηγόρων που υπεράσπιζαν τα θύματα προς τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Νίκο Παρασκευόπουλο, για να σταθεροποιηθεί κάπως η εκδίκασή της και οι δικάσιμοι –οι ημέρες διεξαγωγής της– να αυξηθούν. Η τότε ηγεσία του Αρείου Πάγου δεν κινητοποιήθηκε όσο μπορούσε και όσο επέβαλλε η σημασία αυτής της δίκης για να διεξάγεται συχνά και να μπορεί να προχωρήσει γρήγορα.
Επιπλέον, κάτι που ακούγεται τρελό, είναι πραγματικότητα. Μόνον η πρόεδρος Μαρία Λεπενιώτη είχε απαλλαγεί από άλλα καθήκοντα. Ολοι οι άλλοι δικαστές και εισαγγελείς δίκαζαν για μεγάλο διάστημα, περίπου τρία χρόνια, και άλλες υποθέσεις! Επίσης η δίκη διακόπηκε για τέσσερις μήνες λόγω των μέτρων για τον κορωνοϊό, ενώ σταμάτησε να διεξάγεται για άλλους έξι και πλέον λόγω αποχής των δικηγόρων.
Βέβαια, για την αργή εξέλιξή της πρέπει να συνυπολογιστεί ότι το κατηγορητήριο ήταν βαρύτατο, οι δικαζόμενες πράξεις πολλές και ο αριθμός των κατηγορουμένων, 68, πολύ μεγάλος. Επίσης μεγάλος ήταν ο αριθμός των δικηγόρων, πολιτικής αγωγής και υπεράσπισης, οι οποίοι ξεπερνούσαν τους 150 και, επιπλέον, τα έγγραφα, τα ηχητικά ντοκουμέντα, όσα –χιλιάδες πειστήρια– κατασχέθηκαν σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές και σε σπίτια των κατηγορουμένων, όλα, όπως προβλέπει ο νόμος, παρουσιάστηκαν στη δίκη, διαδικασία που διήρκεσε κοντά ένα χρόνο.
Εβαλαν το χέρι στη φωτιά για να στηριχθεί η υπόθεση
Η καταδίκη του σκληρού πολιτικού πυρήνα της Χρυσής Αυγής και όσων στελεχών της ενεπλάκησαν σε βαριές εγκληματικές δράσεις, που έφθασαν ώς τη στυγερή δολοφονία του Παύλου Φύσσα, είναι γεγονός. Η δικαστική απόφαση διαθέτει στοιχεία που την κατατάσσουν στις πλέον σημαντικές σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και παγκοσμίως. Ομως το ποινικό εγχείρημα για αυτή τη δίωξη δεν υπήρξε απλή υπόθεση.
Οταν τον Σεπτέμβριο του 2013 το ποτήρι της εγκληματικής δράσης της Χ.Α. ξεχείλισε, και η τότε πολιτική ηγεσία επί κυβερνήσεως Αντώνη Σαμαρά – Ευάγγελου Βενιζέλου πήρε την τολμηρή για την εποχή εκείνη πολιτική απόφαση αντιμετώπισης του ναζιστικού φαινομένου, η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου ανέλαβε σε ποινικό επίπεδο, να στηρίξει το εγχείρημα, το οποίο είχε και δυσκολίες από πολιτικής πλευράς και προβλήματα από ποινικής πλευράς. Η τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ευτέρπη Κουτζαμάνη, ήταν η εισαγγελική λειτουργός που κινητοποιήθηκε άμεσα για να βρεθεί ποινικά τρόπος ώστε να αντιμετωπιστεί σε συνολικό επίπεδο η εγκληματική δράση της Χ.Α., που είχε πλέον καταστεί επικίνδυνη. Ο ρόλος της και η συνεισφορά της στην οργάνωση των ερευνών και κυρίως στην άσκηση της ποινικής δίωξης για εγκληματική οργάνωση, κατά κοινή ομολογία, υπήρξε καθοριστική. Ανέθεσε την έρευνα στον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Χαράλαμπο Βουρλιώτη, ο οποίος μελέτησε τις 32 δικογραφίες που είχε στείλει στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου ο τότε υπουργός Δημοσίας Τάξεως Νίκος Δένδιας, και μέσα σε τρεις ημέρες βρήκε λύση. Θεμελίωσε το αδίκημα της εγκληματικής οργάνωσης και άσκησε τη δίωξη κατά των πολιτικών (όλοι βουλευτές τότε) στελεχών της Χ.Α. Σημαντική υπήρξε η συνεισφορά και του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Χαράλαμπου Αθανασίου, ο οποίος ως ανώτατος δικαστικός λειτουργός, πριν γίνει υπουργός, και με εμπειρία χρόνων, συνέδραμε την κυβέρνηση στα νομικά θέματα προκειμένου να αποφασιστεί το ποινικό εγχείρημα για την αντιμετώπιση του ναζιστικού μορφώματος.Η άσκηση της δίωξης προκάλεσε πολιτικό και νομικό σεισμό και άνοιξε την πόρτα για τις συλλήψεις των ηγετικών στελεχών, με πρώτη τη σύλληψη του αρχηγού του κόμματος Νίκου Μιχαλολιάκου. Η υποστήριξη τότε της κατηγορίας για εγκληματική οργάνωση από τις εισαγγελικές αρχές δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Η Χρυσή Αυγή είχε 18 βουλευτές, 400.000 ψηφοφόρους και ανοδική πορεία. Η στάση της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, που έμεινε όρθια παρά τις αμφισβητήσεις για τη δίωξη, υπήρξε καθοριστική για την περαιτέρω πορεία των ερευνών. Τη σκυτάλη των ανακρίσεων ανέλαβε σε πρώτη φάση ο ανακριτής Σπύρος Γεωργουλέας που κινήθηκε ταχύτατα προφυλακίζοντας τον Νίκο Μιχαλολιάκο, ενω στο μεταξύ το Εφετείο αποφάσισε λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης, να αναλάβουν τις έρευνες δύο έμπειρες δικαστίνες. Η Ιωάννα Κλάπα και η Μαρία Δημητροπούλου. Η ανάκριση κράτησε καιρό, η υπόθεση ήταν μεγάλη και το ανακριτικό έργο επόπτευσε ο έμπειρος εισαγγελέας Ισίδωρος Ντογιάκος, ο εισαγγελέας που οργάνωσε την παραπομπή των κατηγορουμένων σε δίκη. Ηταν ο συντάκτης της εμπεριστατωμένης εισαγγελικής πρότασης για το σύνολο της υπόθεσης, από τα πλέον καθοριστικά γεγονότα στη μακρά δικαστική διαδικασία της υπόθεσης.
Την παραπομπή στη δίκη των 69 κατηγορουμένων επικύρωσε το Συμβούλιο Εφετών με πρόεδρο την έμπειρη Ισιδώρα Πόγκα και με οριακή πλειοψηφία μιας μόνον ψήφου υπέρ της παραπομπής, καθώς υπήρξε μειοψηφία κατά της εγκληματικής οργάνωσης (2-1). Μετά την παραπομπή τη σκυτάλη πήρε το δικαστήριο με πρόεδρο τη στιβαρή Μαρία Λεπενιώτη που κράτησε γερά και με ευθυκρισία το τιμόνι της δίκης για 5,5 χρόνια και μέλη τους Ανδρέα Ντόκο και Γεσθημανή Τσουσφόγλου. Εισαγγελέας στη δίκη η Αδαμαντία Οικονόμου που πρότεινε την απαλλαγή των πολιτικών στελεχών, με το σκεπτικό ότι δεν στέκει η κατηγορία για εγκληματική οργάνωση, αλλά η συνεισφορά της στη δίκη υπήρξε σημαντική όπως και εκείνη του αναπληρωτή εισαγγελέα Στέλιου Κωσταρέλου. Σημαντική και η συνεισφορά του γραμματέα του δικαστηρίου Γεωργίου Ντέρζη, που επί 5,5 χρόνια γράφει με το χέρι τα πρακτικά μιας δίκης-μαμούθ, που πρέπει να είναι αλάνθαστα και να μη λείπει ούτε ένα κόμμα, καθώς πάνω στο οποιοδήποτε λάθος μπορεί να θεμελιωθούν ακυρότητες με σημαντικές συνέπειες για την ορθότητα της απόφασης.
Ο Ντογιάκος και η Πόγκα
Ο Ισίδωρος Ντογιάκος, ο οποίος έστειλε τα πολιτικά στελέχη της Χ.Α. στο εδώλιο με την εμπεριστατωμένη πρότασή του, στη συνέχεια δέχθηκε από την τότε πρόεδρο του Αρείου Πάγου μπαράζ πειθαρχικών διώξεων, από τις οποίες τελικά απαλλάχθηκε, ενώ η πρόεδρος του Συμβουλίου Εφετών Ισιδώρα Πόγκα, που κράτησε την πλειοψηφία (δύο έναντι ενός) για την παραπομπή του συνόλου των κατηγορουμένων σε δίκη, επί προεδρίας Θάνου απολύθηκε από το δικαστικό σώμα ύστερα από 35 χρόνια ευδόκιμης δικαστικής καριέρας! Η δικαίωσή της επήλθε έπειτα από χρόνια. Η αντιμετώπιση από κορυφαίους παράγοντες της Δικαιοσύνης εμβληματικών δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών που στήριξαν την υπόθεση –και με την ιστορική απόφαση καταδίκης οι επιλογές τους δικαιώθηκαν κατά κράτος– σηματοδότησε δυστυχώς, ανεξαρτήτως προθέσεων, μια αίσθηση έμμεσης ανοχής, την ώρα που η δίκη για τη Χ.Α. εξελισσόταν με πολύ αργούς ρυθμούς.