Νέα δεδομένα στην πολιτική σκηνή δημιουργεί η επιλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να προχωρήσει, εν μέσω των πολλαπλών αβεβαιοτήτων που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, στην αποσαφήνιση του τοπίου, δεσμευόμενος ότι δεν πρόκειται να προβεί σε εκλογικό αιφνιδιασμό πριν από το καλοκαίρι ή στην τροποποίηση του εκλογικού νόμου.
Ο κ. Μητσοτάκης είχε δεχθεί επίμονες εισηγήσεις τόσο για την επίσπευση των επόμενων –διπλών– εκλογών όσο και για την αλλαγή του εκλογικού νόμου ώστε να «κατέβει» ο πήχυς της αυτοδυναμίας, που με τα ισχύοντα κινείται στην περιοχή του 37,5%-38%. Ομως, όπως έχει πράξει από την αρχή της θητείας του, επέλεξε να κινηθεί θεσμικά αποφεύγοντας τακτικισμούς που μπορεί να του απέδιδαν πρόσκαιρα οφέλη, αλλά θα έπλητταν την εικόνα του και ειδικά σε σχέση με τον εκλογικό νόμο θα είχαν σοβαρό θεσμικό αντίκτυπο, καθώς ουδέποτε στο παρελθόν είχε αλλάξει η σχετική νομοθεσία χωρίς προηγουμένως να εφαρμοστεί, ενώ μάλιστα την είχε ψηφίσει το ίδιο το κυβερνών κόμμα. Πάντως, η επιλογή του κ. Μητσοτάκη να «κάψει» τα εκλογικά σενάρια ήταν εν πολλοίς μονόδρομος, αφού η υλοποίησή τους περνούσε μόνο μέσα από έναν πόλεμο-εξπρές στην Ουκρανία: Αντιθέτως, η παράταση των πολεμικών επιχειρήσεων καθιστούσε απαγορευτική κάθε σχετική σκέψη. Οπως λέγεται θα ήταν ο απόλυτος τυχοδιωκτισμός με τον πόλεμο να μην έχει ορατή ημερομηνία λήξης, η χώρα να έμπαινε σε μια –τουλάχιστον– δίμηνη εκλογική περιπέτεια. Πόσο μάλλον που μετά την πρώτη αναμέτρηση με την απλή αναλογική, θα έπρεπε να σχηματιστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση με ανώτατο δικαστικό στην πρωθυπουργία.
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία, ως εκ τούτου, ωθούν τις εκλογές το νωρίτερο το προσεχές φθινόπωρο και πιθανότατα σε περίπου ένα χρόνο από τώρα, αφού, όπως αναφέρουν συνομιλητές του κ. Μητσοτάκη, ως ολοκλήρωση της τετραετίας χρονικά μπορεί να θεωρηθεί οποιαδήποτε στιγμή από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2023. Με τα ανωτέρω δεδομένα διαφαίνονται, πλέον, και τα προεκλογικά όπλα που θα αξιοποιήσει ο πρωθυπουργός κατά τη διεκδίκηση της ανανέωσης της λαϊκής εντολής. Συγκεκριμένα αναφέρονται:
• Η έστω μερική επιστροφή στην κανονικότητα, μετά το κύμα ακρίβειας που έχει προκαλέσει η ρωσική εισβολή.
• Η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που θα «τρέχει» με γρήγορους ρυθμούς τους επόμενους μήνες.
• Η πολιτική «απόδοση» των μειώσεων σε φόρους και εισφορές, με τελευταία τη μείωση του ΕΝΦΙΑ.
Σε ποια «χαρτιά» επενδύει το Μέγαρο Μαξίμου προκειμένου η Ν.Δ. να φθάσει στην αυτοδυναμία.
• Η προώθηση προγραμμάτων με έμμεσα οφέλη για τους πολίτες, όπως ο «Φιλόδημος» στην τοπική αυτοδιοίκηση.
• Η ανάδειξη διαχωριστικών γραμμών με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η σύγκρουση των κυβερνητικών πεπραγμένων τις περιόδους 2015-19 και 2019-23.
Οι εισηγήσεις
Αναφορικά με τον εκλογικό νόμο, συνεργάτες του πρωθυπουργού αναφέρουν πως τον κ. Μητσοτάκη ουδέποτε απασχόλησε σοβαρά η αλλαγή του. Ομως είναι αλήθεια ότι είχε δεχθεί εισηγήσεις να τον τροποποιήσει ώστε το πρώτο κόμμα να έχει πρόσθετο μπόνους έως και δέκα εδρών εάν η διαφορά του από το δεύτερο υπερέβαινε τις 5 ποσοστιαίες μονάδες. Οι θιασώτες της αλλαγής προέβαλλαν ως βασικό επιχείρημα ότι η χώρα έχει ανάγκη μια ισχυρή κυβέρνηση και σταθερότητα λόγω των πολλαπλών παρενεργειών του πολέμου στην Ουκρανία, που είναι αμφίβολο κατά πόσο θα έχουν «θεραπευτεί» μέχρι την ημέρα της κάλπης. Πάντως, όπως προαναφέρθηκε, σύμφωνα με συνομιλητές του ο κ. Μητσοτάκης απέρριπτε σταθερά το ενδεχόμενο τροποποίησης του εκλογικού νόμου, καθώς μια τέτοια κίνηση πέραν του αντιθεσμικού της χαρακτήρα, θα οδηγούσε σε πολιτική απομόνωση της κυβέρνησης και, επιπροσθέτως, θα μετέδιδε ηττοπάθεια.
Οπως είναι φυσικό, οι αποφάσεις του κ. Μητσοτάκη για τις εκλογές και τον εκλογικό νόμο έχουν μπει στο «μικροσκόπιο» τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και του ΚΙΝΑΛ. Η μετάθεση του χρόνου των εκλογών υπό προϋποθέσεις μπορεί να συμφέρει την Κουμουνδούρου, που μέχρι στιγμής δεν έχει επιτύχει να κλείσει την ψαλίδα η οποία τη χωρίζει από τη Ν.Δ. Πλέον, ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι προφανές πως επενδύουν στο κύμα ακρίβειας που έχει πυροδοτήσει και η ουκρανική κρίση. Θετική, όμως, μπορεί να αποδειχθεί και για το ΚΙΝΑΛ, καθώς ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει τον απαραίτητο χρόνο να προχωρήσει στο συνέδριο και στην ανασυγκρότηση του κόμματός του, που διεκδικεί να διαμορφώσει έναν νέο τρικομματισμό.
Αντιθέτως, για το ΚΙΝΑΛ ίσως θα ήταν προτιμότερη η αλλαγή του εκλογικού νόμου, καθώς όσο ευκολότερη είναι η αυτοδυναμία της Ν.Δ. στις δεύτερες –μετά τις κάλπες της απλής αναλογικής– εκλογές, τόσο μικρότερη θα είναι η πίεση που θα δεχθεί η Χαριλάου Τρικούπη, στο σκηνικό πόλωσης και «σκληρών διλημμάτων» εντός του οποίου αυτές θα διεξαχθούν.