ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Με την υπενθύμιση του casus belli απείλησε την Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέλεξε να υπογραμμίσει ότι η Αθήνα βρίσκεται στην εμβέλεια του πυραύλου «Ταϊφούν». Ο κ. Τσαβούσογλου σε ομιλία του αμφισβήτησε την κυριαρχία ελληνικών νησιών, νησίδων και βραχονησίδων, και έθεσε ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης νησιών, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο της επίλυσης των διαφορών με νομικά επιχειρήματα και διάλογο μεταξύ των δύο χωρών, αλλά με διευρυμένη ατζέντα, που ευλόγως δεν αποδέχεται η Αθήνα. Τη σκυτάλη αργότερα πήρε ο κ. Ερντογάν, ο οποίος σε συνέντευξή του αναφέρθηκε στον πύραυλο «Ταϊφούν» σημειώνοντας ότι η Αθήνα είναι μέσα στην εμβέλειά του και πρόσθεσε: «Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε τη στάση της Ελλάδας το τελευταίο διάστημα. Η Ελλάδα πρέπει να συμμαζέψει τα μυαλά της».
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, εν τω μεταξύ, είχε πει:
• Επέκταση χωρικών υδάτων: «Να ξεκαθαρίσω κάτι, όχι μόνο 12 μίλια, αλλά δεν θα επιτρέψουμε τη μονομερή επέκταση των χωρικών υδάτων ούτε ένα μίλι πέραν των 6 μιλίων. Δεν είναι δυνατόν να επιτρέψουμε έστω κι ένα μίλι παραπάνω και ας είναι μικρότερη η επέκταση. Δεν δεχόμαστε ένα τετελεσμένο που θα μετατρέψει το Αιγαίο σε ελληνική λίμνη, θα μας εγκλωβίσει στις ακτές μας, θα προκαλέσει ζημιά στα νόμιμα και ζωτικά μας συμφέροντα. Ισχύει και σήμερα η απόφαση που έχει πάρει το Κοινοβούλιό μας στις 8 Ιουνίου 1995 ως απάντηση σε αυτή την απειλή. Aυτή η απόφαση δεν είναι απειλή πολέμου, αλλά η διακήρυξη της αποφασιστικότητάς μας πως θα υπερασπιστούμε με οποιοδήποτε κόστος τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μας στο Αιγαίο».
Αναφερόμενος στον πύραυλο «Ταϊφούν» ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σημείωσε ότι η Αθήνα είναι μέσα στην εμβέλειά του.
• Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών: «Tα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, με τις Συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων, είχαν τεθεί σε αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς και η κυριαρχία τους δόθηκε στην Ελλάδα με τον όρο της συνέχισης αυτού του καθεστώτος. Ομως από το 1960 η Ελλάδα στρατιωτικοποιεί αυτά τα νησιά. Δεκαέξι από τα 23 νησιά έχουν στρατιωτικοποιηθεί. Αυτό είναι απειλή για εμάς. Εμείς ζητούμε από την Ελλάδα να τηρήσει τις διεθνείς συνθήκες».
• «Γκρίζες ζώνες»: «Εμείς από την κρίση των Ιμίων το 1996 λέμε το εξής στην Ελλάδα. Δεν αποδεχόμαστε την κατάσταση στα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που δεν σου παραχωρήθηκαν ξεκάθαρα με τις συνθήκες. Aυτά δεν έχουν κάποιο νομικό αποτέλεσμα. Αν η Ελλάδα μαζί με τα άλλα θέματα είναι έτοιμη να λύσει κι αυτά τα θέματα, και εμείς είμαστε έτοιμοι να τα επιλύσουμε ειρηνικά. Οι προειδοποιήσεις που κάνουμε σήμερα θα είναι μεταξύ των νομικών επιχειρημάτων, όταν έρθει η μέρα».
• Υφαλοκρηπίδα: «Σύμφωνα με τις μαξιμαλιστικές θέσεις της Ελλάδας, η Τουρκία δεν διαθέτει υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο. Διότι κατά την άποψή τους τα σύνορα πρέπει να βρίσκονται ανάμεσα στα νησιά και την ηπειρωτική χώρα της Τουρκίας. Η θέση μας είναι η υφαλοκρηπίδα να καθοριστεί μεταξύ των ηπειρωτικών χωρών και να μη δοθεί υφαλοκρηπίδα στα νησιά».
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών (δείχνοντας σε χάρτη τις θέσεις της Τουρκίας για την υφαλοκρηπίδα, που δεν δημοσιοποιήθηκε) κατέληξε: «Αν παρατηρήσετε, αντιμετωπίσαμε τα ελληνικά νησιά αναγνωρίζοντας τα χωρικά τους ύδατα μήκους 6 μιλίων, δηλαδή σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Οταν κοιτάξετε στα ανατολικά της Κρήτης και νότια της Ρόδου και άλλων νησιών, είναι ξεκάθαρο ότι σεβόμαστε τα χωρικά ύδατα των 6 μιλίων. Αλλά έχουμε δει σε πολλές δικαστικές αποφάσεις ότι εάν η Ελλάδα ζητήσει θαλάσσια δικαιοδοσία γι’ αυτά τα νησιά, αυτό δεν είναι δυνατόν. Και δεν μπορούμε να το δεχθούμε αυτό».
«Πρόσκληση» στο Κάιρο
Την ενόχληση της Αγκυρας για την παρουσία των στρατιωτικών δυνάμεων στην Αλεξανδρούπολη αλλά και σε άλλα σημεία της Ελλάδας εξέφρασε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Ο κ. Τσαβούσογλου τόνισε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να μην τηρούν ουδέτερη στάση στα ελληνοτουρκικά.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας απάντησε και στις δηλώσεις του ομολόγου του της Αιγύπτου Σαμέχ Σούκρι περί διακοπής επαφών με την Τουρκία, λέγοντας ότι «η συμφωνία καθορισμού θαλάσσιων περιοχών ευθύνης που υπογράψαμε με τη Λιβύη, όπως και αυτή η πρόσφατη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες δεν είναι εναντίον της Αιγύπτου. Αν η Αίγυπτος υπογράψει συμφωνία με την Τουρκία θα αποκτήσει έκταση πολλαπλάσια από όσα έχει πάρει με τη συμφωνία με την Ελλάδα. Μιλάμε για 40.000 τ. χλμ.». Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας ανέφερε πως «δεν είναι ανάγκη η Αίγυπτος να χαλάει τις σχέσεις με άλλες χώρες». Χθες, ο κ. Τσαβούσογλου είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Aμερικανό ομόλογό του Αντονι Μπλίνκεν. Στην ατζέντα βρέθηκαν τα F-16, η Σουηδία και η Φινλανδία και, τέλος, η υπόθεση των σιτηρών της Ουκρανίας.
Αντίδραση από ΗΠΑ
Σταθερά απορριπτικό εμφανίζεται το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τις δύο συμφωνίες που έχει υπογράψει η Τουρκία με τη Λιβύη, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης οφείλει με βάση τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει να μην υπογράφει νέες συμφωνίες που διαταράσσουν τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας ή επιφέρουν μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του αμερικανικού ΥΠΕΞ, «η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Λιβύης υποχρεούται σύμφωνα με τις διατάξεις του οδικού χάρτη του φόρουμ για τον Πολιτικό Διάλογο στη Λιβύη (LPDF) να μην εξετάζει νέες συμφωνίες που βλάπτουν τη σταθερότητα των εξωτερικών σχέσεων του λιβυκού κράτους ή του επιβάλλουν μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Καλούμε όλα τα μέρη να απέχουν από ενέργειες που ενέχουν τον κίνδυνο να αυξήσουν τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Σταθερή άποψή μας είναι ότι η ανάπτυξη των πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να προάγει τη συνεργασία και να παρέχει τα θεμέλια για διαρκή ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική ευημερία σε ολόκληρη την περιοχή». Την ίδια στιγμή, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπογράμμισε την ανάγκη η ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ) «να είναι σε θέση να εκπληρώσει την αποστολή της σε ολόκληρο το νησί, όπως έχει εξουσιοδοτηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ». Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η τουρκοκυπριακή πλευρά ζήτησε από τον ΟΗΕ να υπάρξει συμφωνία με το ψευδοκράτος, προκειμένου να επιτρέπεται στο εξής στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ να εκτελεί την αποστολή της στα κατεχόμενα.