Τα αποτελέσματα των εκλογών ήταν, σε μεγάλο βαθμό, αναμενόμενα – δεν περίμενα να αλλάξει κάτι ριζικό από τον Μάιο. Ηταν βέβαιο πως ο προσωπικός θρίαμβος του Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι και πάλι μεγάλος· η συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ χειρότερη (καθώς αντέδρασε με απαράδεκτο τρόπο στη μεγάλη ήττα, προσβάλλοντας τους ψηφοφόρους ενώ δεν έμαθε τίποτε από τα λάθη του)· το ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει να παίρνει το αίμα του πίσω σταγόνα σταγόνα.
Αλλά, δυστυχώς, υπάρχει μια μεγάλη διαφορά από τις προηγούμενες εκλογές. Αν και φοβόμουν την άνοδο της Ακροδεξιάς, δεν περίμενα να βρεθούμε με το πιο ακροδεξιό Κοινοβούλιο στην πρόσφατη ελληνική ιστορία και ένα από τα χειρότερα (ως προς αυτό) στην Ευρώπη. Δεν πρόκειται μόνο για ακροδεξιούς αλλά και για (κυριολεκτικά) κάθε είδος εκπροσώπων του αντιδιαφωτισμού.
Πουτινόφιλοι, συνωμοσιολόγοι, αντιεμβολιαστές, θρησκόληπτοι, ξενόφοβοι, αντιδυτικιστές, αντιευρωπαϊστές και διάφορες παραλλαγές και συνδυασμοί. Αν και το ελληνικό Κοινοβούλιο διακρινόταν συχνά για το τεράστιο ποσοστό των μελών του που θαύμαζαν ξεδιάντροπα ολοκληρωτικά καθεστώτα και δικτάτορες κάθε είδους, αυτή τη φορά ξεπεράσαμε τον εαυτό μας.
Ας πάρουμε κατ’ αρχάς κάποια διδάγματα.
Πρώτον. Με την Ακροδεξιά δεν ξεμπερδεύεις με δικαστικές αποφάσεις και με απαγόρευση κομμάτων. Προφανώς, όλα αυτά (καθώς και η συγκυρία της πανδημίας) την ενίσχυσαν και τη διεύρυναν. Ας το παραδεχτούμε χωρίς να εθελοτυφλούμε και χωρίς να καταφεύγουμε σε υπεκφυγές.
Δεύτερον. Η ζήτηση για ακροδεξιές πολιτικές στην Ελλάδα είναι σταθερά υψηλή και αυξάνουσα από το 2012, γι’ αυτό και οδηγεί σε ανάλογη προσφορά. Η προσήλωση, όμως, στην προσφορά είναι λάθος ή, πάντως, δεν πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Αντιθέτως, πρέπει να καταπολεμήσουμε τις ρίζες του κακού, δηλαδή να ασχοληθούμε επιτέλους με τη διαμόρφωση των προτιμήσεων· όχι με τα συμπτώματα με περιπτωσιολογικές ad hoc, κατόπιν εορτής, θεσμικά προβληματικές «θεραπείες». Αλλά, για όλα αυτά, δυστυχώς, θα ξαναμιλήσουμε πολλές φορές στο μέλλον.
* Ο κ. Αριστείδης Χατζής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.