Γραφήματα: Παύλος Μεθόδιος / Καθημερινή
27.06.2023 • 09:33
Ποιοι επέλεξαν τα νέα κόμματα της Βουλής; Πώς ψήφισαν στις εκλογές οι νέοι και πώς οι μεγαλύτεροι; Πώς κατάφερε το -μέχρι πρότινος- άγνωστο κόμμα που συνδέεται με τον χώρο της ακροδεξιάς να εκλέξει 12 βουλευτές;
Οι αρχικές υπο-αναλύσεις του exit poll δίνουν τα πρώτα ενδιαφέροντα συμπεράσματα, ενώ πρόσθετα στοιχεία που θα βοηθήσουν στην ακόμη μεγαλύτερη κατανόηση του εκλογικού αποτελέσματος, όπως διευκρινίζει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής της εταιρείας Pulse Γιώργος Αράπογλου, θα ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες.
Οι νέοι ψήφισαν όπως οι μεγαλύτεροι
Σε αυτές τις εκλογές, οι νέοι έδειξαν ότι η σειρά των πολιτικών τους επιλογών προσεγγίζει περισσότερο αυτήν των μεγαλύτερων σε ηλικία ψηφοφόρων.
«Παρατηρούμε ότι σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, δηλαδή από την κατηγορία 17-24 μέχρι και την κατηγορία 65 και άνω -χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση- η σειρά τουλάχιστον των τεσσάρων πρώτων κομμάτων είναι ακριβώς η ίδια, κάτι που δείχνει ότι οι επιλογές ακόμη και των νεότερων ηλικιακά ομάδων ακολούθησαν την ίδια σειρά επιλογών των μεγαλύτερων, χωρίς έντονες διαφορές ή ακρότητες», εξηγεί ο κ. Αράπογλου.
Τα κόμματα που ενισχύονται στις μεγαλύτερες ηλικίες, βάσει του exit poll, είναι κυρίως η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ. Περισσότερο ισορροπημένη κατανομή μεταξύ των ηλικιών καταγράφει ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση, ενώ βελτιωμένα ποσοστά στις νεαρότερες ηλικίες εμφανίζουν οι Σπαρτιάτες και η Πλεύση Ελευθερίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία, τα ποσοστά αυτά είναι, μάλιστα, υπερδιπλάσια στην ομάδα των νεότερων ψηφοφόρων (17-24) από ό,τι στους μεγαλύτερους (65 και άνω).
Πρώτη η ΝΔ σε όλες τις κατηγορίες απασχόλησης
Σύμφωνα με τα στοιχεία του exit poll, σε όλες τις κατηγορίες απασχόλησης η Νέα Δημοκρατία διατηρεί την πρωτιά. Τις μεγαλύτερες διαφορές -από τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ- καταγράφει στους συνταξιούχους (50% έναντι 18%) και στους ελεύθερους επαγγελματίες – αυτοαπασχολούμενους (45% έναντι 16%).
Όσον αφορά τους Σπαρτιάτες, είναι ενδιαφέρον ότι το μεγαλύτερο μερίδιό τους στις κατηγορίες απασχόλησης βρίσκεται στους άνεργους, καθώς όπως προκύπτει ο ένας στους δέκα επέλεξε το συγκεκριμένο κόμμα, ενώ ακολουθούν οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα με ποσοστό περίπου 7%.
Η ώρα της απόφασης
Με βάση τις απαντήσεις του exit poll, ένας στους δέκα ψηφοφόρους «κλείδωσε» την απόφασή του για την κάλπη της 25ης Ιουνίου μόλις την τελευταία εβδομάδα. Περίπου το 50% απάντησε ότι θα ψήφιζε το ίδιο κόμμα, ενώ ένας στους τέσσερις είχε αποφασίσει τι θα ψηφίσει πριν από τις εκλογές του Μαΐου.
Οι χώροι κυριαρχίας των κομμάτων
Όπως είχε αποτυπωθεί και στις προεκλογικές δημοσκοπήσεις, η ΝΔ κυριαρχεί στον χώρο της Κεντροδεξιάς και της Δεξιάς, ενώ καταλαμβάνει την πρώτη θέση και στις προτιμήσεις των Κεντρώων. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ υπερέχει στην Αριστερά και στην Κεντροαριστερά και αναδεικνύεται τρίτο κόμμα στους Κεντρώους.
Το ΠΑΣΟΚ καταγράφει αξιόλογα ποσοστά στους Κεντρώους και τους Κεντροαριστερούς, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση και στις δύο ομάδες πολιτών (μετά τη ΝΔ στους Κεντρώους και μετά τον ΣΥΡΙΖΑ στους Κεντροαριστερούς), ενώ το ΚΚΕ εμφανίζεται ιδιαίτερα ισχυρό στον χώρο της Αριστεράς.
Την ίδια ώρα, οι Σπαρτιάτες καταγράφουν μικρά, αλλά αξιόλογα ποσοστά από την Κεντροδεξιά και δεξιότερα, ενώ αντίστοιχα η Ελληνική Λύση και η Νίκη από το Κέντρο και προς τα Δεξιά.
«Και τα τρία αυτά κόμματα, έχουν αξιόλογη απήχηση και ανάμεσα σε εκείνους που δεν τοποθετούν τον εαυτό τους στον άξονα δεξιά – αριστερά», αναφέρει ο κ. Αράπογλου, προσθέτοντας ότι «στον ίδιο χώρο, τον εκτός “δεξιά – αριστερά” κινείται καλά και η Πλεύση Ελευθερίας, η οποία καταγράφει τα υψηλότερά της ποσοστά στην Κεντροαριστερά και Αριστερά».
Το 5% των Σπαρτιατών
Πώς κατάφερε όμως το -μέχρι πρότινος άγνωστο στο ευρύ κοινό- κόμμα που συνδέεται με τον χώρο της ακροδεξιάς να κερδίσει ποσοστό περίπου 5% και να εκλέξει 12 βουλευτές με προεκλογική εκστρατεία μόλις τριών εβδομάδων;
«Οι Σπαρτιάτες ενισχύθηκαν κυρίως από ψηφοφόρους μικρότερων κομμάτων (περίπου οι 2 στους 10 ψηφοφόρους τους είχαν ψηφίσει τον Μάιο κάποιο μικρό κόμμα), από πολίτες που απείχαν ή είχαν ψηφίσει λευκό/άκυρο τον Μάιο, ενώ τουλάχιστον 1 στους 10 ψηφοφόρους τους προέρχεται από τη Νίκη, την Ελληνική Λύση ή τη ΝΔ», απαντά ο κ. Αράπογλου.
Ταυτόχρονα, η Ελληνική Λύση και η Νίκη συσπείρωσαν περίπου τα 2/3 των ψηφοφόρων που τούς επέλεξαν τον Μάιο (ποσοστό γύρω στο 63%), καθώς πάνω από ένας στους δέκα ψηφοφόρους των δύο αυτών κομμάτων της πρώτης κάλπης, μετακινήθηκε στις δεύτερες εκλογές προς τους Σπαρτιάτες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του exit poll, τόσο οι Σπαρτιάτες όσο και η Ελληνική Λύση προτιμήθηκαν κυρίως από άνδρες. Στην πρώτη περίπτωση οι άνδρες ψηφοφόροι ήταν υπερδιπλάσιοι των γυναικών (5 προς 2), ενώ στη δεύτερη περίπτωση η αντίστοιχη αναλογία είναι 3 προς 2.
Ποιους έπληξε η μεγάλη αποχή
Σε ό,τι αφορά την αποχή που καταγράφηκε στην εκλογική αναμέτρηση είναι ιστορική και βάσει των πρώτων εκτιμήσεων των αναλυτών, έχει συγκεκριμένες αιτίες, που περικλείουν την απογοήτευση κάποιων ψηφοφόρων, τις χιλιομετρικές αποστάσεις, το κόστος των μετακινήσεων, ακόμη και την εποχή του χρόνου.
Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που σε εκλογές οι οποίες διεξάγονται σε σύντομο χρονικό διάστημα μεταξύ τους παρατηρείται μείωση της συμμετοχής (είχε καταγραφεί και στις εκλογές του 2012), εν τούτοις για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, η μείωση είναι τόσο μεγάλη: Περισσότεροι από 790.000 πολίτες που είχαν συμμετάσχει μόλις πριν από έναν μήνα στις εθνικές εκλογές, επέλεξαν αυτήν τη φορά να απέχουν (περίπου το 8% των εγγεγραμμένων).
«Είχαμε μία αποχή η οποία αρχικά εκπλήσσει, ωστόσο σε έναν βαθμό εξηγείται. Ένας από τους λόγους είναι ότι έχουμε ένα κόμμα, εν προκειμένω τον ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο καταγράφει μία σημαντική ήττα, που ενδεχομένως να προκαλεί σοκ στους ψηφοφόρους του. Καθώς κανείς δεν περίμενε στην πρώτη αναμέτρηση αυτό το εύρος της διαφοράς, πιθανώς υπήρξε αποθάρρυνση κάποιων ψηφοφόρων του από τη συμμετοχή στις δεύτερες εκλογές, στις οποίες η ανατροπή της πρώτης ήττας θα ήταν από δύσκολη έως και απίθανη», εξηγεί στην «Κ» ο Γιώργος Αράπογλου. «Επομένως, σίγουρα θα απέδιδα ένα μέρος της αποχής στους ψηφοφόρους των κομμάτων τα οποία είτε έχασαν όπως ο ΣΥΡΙΖΑ με σημαντική διαφορά, είτε επέλεξαν να μη συμμετάσχουν στις δεύτερες εκλογές, είτε δεν είχαν την επίδοση που οι ψηφοφόροι τους περίμεναν. Θυμίζω ότι είχαμε ένα ποσοστό 16% για το «άλλο κόμμα». Ένα μέρος των ψηφοφόρων αυτών ενδέχεται να επέλεξε την αποχή», προσθέτει ο ίδιος.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εκλογικής αναμέτρησης, η αποχή επηρέασε όλα τα κόμματα και κυρίως την πρώτη πεντάδα.
«Βλέπουμε ότι η Νέα Δημοκρατία καταγράφει περίπου 300.000 λιγότερες ψήφους από τον Μάιο (σε ενσωμάτωση 99.8%). Ενδεχομένως, λόγω της νίκης της τον περασμένο μήνα με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο. Αντίστοιχα ο ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε γύρω στις 255.000 λιγότερες ψήφους -αν και τον Μάιο είχε τους μισούς ψηφοφόρους από τη ΝΔ- και το ΠΑΣΟΚ γύρω στις 60.000. Ακόμη και το ΚΚΕ που κατέγραψε βελτίωση του ποσοστού του, έλαβε λιγότερες ψήφους κατά 26.000, ενώ η Ελληνική Λύση που διατήρησε ακριβώς το ποσοστό του Μαίου, έλαβε 30.000 ψήφους λιγότερες», αναφέρει ο κ. Αράπογλου.
Ο ίδιος τονίζει ότι θα υπάρξει πιο τεκμηριωμένη ανάλυση τις επόμενες μέρες μέσα από τις μετεκλογικές δημοσκοπήσεις, ωστόσο σύμφωνα με εκτιμήσεις του, σημαντικό ρόλο σε αυτό το υψηλό ποσοστό αποχής της 25ης Ιουνίου, έπαιξαν και κάποιοι επιπλέον παράγοντες όπως η αδυναμία μετακίνησης των ψηφοφόρων -για δεύτερη φορά μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα- σε απομακρυσμένα εκλογικά κέντρα λόγω κόστους ή υποχρεώσεων, αλλά και η καλοκαιρινή περίοδος που απομακρύνει ένα μέρος των πολιτών από την κάλπη.