Ο χρόνος της παραίτησης ήταν ρεκόρ. Ο Νότης Μηταράκης έμεινε υπουργός Προστασίας του Πολίτη για μόλις ένα μήνα. Η μέθοδος όμως διακυβέρνησης που οδήγησε στην παύση του αποτελεί ουσιαστικά συνέχεια της τακτικής που εφάρμοσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε όλη τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας. Η τακτική αυτή λέει πως όταν παρουσιάζεται ένα πρόβλημα ο πρωθυπουργός δρα αμέσως και προχωράει ακόμα και σε καρατομήσεις, χωρίς να δίνει μάχες οπισθοφυλακής, αφήνοντας το πρόβλημα να κακοφορμίσει και εντέλει να προκαλέσει μεγαλύτερο κόστος.
Αφορμή της αποπομπής Μηταράκη ήταν το γεγονός πως, ενώ το υπουργείο το οποίο του εμπιστεύτηκε ο πρωθυπουργός έχει άμεση σχέση με την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, εκείνος επέλεξε στο μέσον της εβδομάδας να βρίσκεται σε νησί μακριά από την Αθήνα για τις καλοκαιρινές του διακοπές. Τούτο εξόργισε όπως ήταν λογικό τον κ. Μητσοτάκη, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», δεν ήταν το μόνο θέμα που οδήγησε στην παραίτηση.
Αστοχίες
Η θητεία του κ. Μηταράκη στην Κατεχάκη ξεκίνησε με τις αστοχίες της έφιππης και της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Ο τέως υπουργός έσπευσε να ανακοινώσει την ίδρυση αστυνομίας με άλογα και παράλληλα την κατάργηση της πανεπιστημιακής αστυνομίας, εισπράττοντας δύο διαδοχικές αποδοκιμασίες από το Μαξίμου. Αυτό σε συνδυασμό με τις διακοπές την ίδια μέρα μάλιστα που εκτυλισσόταν η καταστροφή στην αεροπορική βάση της Αγχιάλου ήταν αρκετά για να οδηγήσουν τον πρωθυπουργό στην απόφαση της αποπομπής.
Η καρατόμηση πάντως του Νότη Μηταράκη ενέχει και χαρακτήρα παραδειγματισμού προς όλο το υπουργικό συμβούλιο. Πηγές του Μαξίμου έλεγαν στην «Κ» πως «έτσι θα γίνεται πλέον για όλους τους υπουργούς», στέλνοντας μήνυμα σε όλα τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου πως θα υπάρχει μηδενική ανοχή σε συμπεριφορές που δεν αρμόζουν σε υπουργό και έχουν να κάνουν και με ζητήματα ηθικής τάξεως. Μάλιστα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, υπήρξε αυστηρή προειδοποίηση προς όλους τους υπουργούς να αντιληφθούν την ευθύνη που έχουν αναλάβει.
Την ίδια ημέρα της αποπομπής Μηταράκη αποφασίστηκε και «ξήλωμα» στελεχών του στρατεύματος που ευθύνονταν για το ατύχημα στην 111 Πτέρυγα Μάχης.
Την οδό των άμεσων αλλαγών έχει σταθερά ακολουθήσει ο πρωθυπουργός από το 2019, όποτε παρουσιαζόταν επιχειρησιακή ανεπάρκεια ή προσωπικό ολίσθημα. Το ίδιο έπραξε και τώρα, παρά το γεγονός πως πρόκειται για κυβέρνηση ενός μήνα, με πολύ νωπή λαϊκή εντολή.
Το Μαξίμου συνέχισε την «παράδοση» της γρήγορης εκκαθάρισης, αντί της πολιτικής απολογίας.
Η αλλαγή στα πρόσωπα δεν αποτελεί, λένε, πανάκεια. Στο Μέγαρο Μαξίμου, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι πλέον πεπεισμένοι πως χρειάζεται ριζική αναδιοργάνωση σε πολλά επίπεδα: τόσο στην Πολιτική Προστασία, όσο και στο επίπεδο της πρόληψης για το οποίο ο κ. Μητσοτάκης προανήγγειλε ήδη στο τελευταίο υπουργικό πρωτοβουλίες. «Μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι και στις δράσεις πρόληψης, που θα αποτελέσουν το επίκεντρο του προγραμματισμού μας από εδώ και στο εξής», είπε ο πρωθυπουργός δίνοντας το στίγμα για το τι σκέπτεται η κυβέρνηση ως επόμενα βήματα μετά τον εφιαλτικό φετινό Ιούλιο.
Το σχέδιο
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», αυτές οι δράσεις πρόληψης έχουν ήδη συζητηθεί μεταξύ του Μεγάρου Μαξίμου και του αρμόδιου υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος Θεόδωρου Σκυλακάκη και αναμένεται να ενεργοποιηθούν από τον προσεχή χειμώνα, ώστε να υπάρξει όσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία για τα επόμενα καλοκαίρια που προβλέπονται το ίδιο δυσοίωνα με το φετινό. Στο υπουργείο Ενέργειας θεωρούν πως το βασικό κλειδί για την πρόληψη είναι η αφαίρεση της τεράστιας βιομάζας που αποτελεί εύφλεκτη ύλη και η οποία έχει συσσωρευτεί στα δάση, αποτέλεσμα τόσο και της κλιματικής αλλαγής αλλά και της μικρότερης, σε σχέση με το παρελθόν, εκχέρσωσης. Η αφαίρεση αυτής της βιομάζας μπορεί να γίνει κατά κανόνα από Δασικούς Αγροτικούς Συνεταιρισμούς σε συνεργασία με εταιρείες που μπορούν να την εκμεταλλευτούν. Ουσιαστικά μιλάμε για ένα μοντέλο επένδυσης στα δάση, όπου η βιομάζα που θα βγαίνει θα αξιοποιείται για να γίνει βιοκαύσιμα και αγροτική βιομάζα. Για να γίνει αυτό είναι κρίσιμο το κράτος να βρει νέους πόρους και να δίνει οικονομικά κίνητρα σε όποιον συλλέγει αυτή τη βιομάζα, ώστε να αφαιρείται όσο το δυνατόν μεγαλύτερος όγκος.
Οποιος επωφελείται από αυτά τα κίνητρα θα αναλαμβάνει παράλληλα την υποχρέωση για τον καθαρισμό δασών και σε άλλες περιοχές. Αυτό θεωρείται κρίσιμο καθώς το μεγαλύτερο μέρος βιομάζας έχουν τα δάση της Βόρειας Ελλάδας και συνεπώς θα πρέπει να υπάρχει ως αντίβαρο υποχρέωση καθαρισμού δασών και στη Νότια Ελλάδα.
Η κυβέρνηση θέτει πλέον σε άμεση προτεραιότητα το θέμα του καθαρισμού των δασών και της πρόληψης, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» το σχέδιο που είναι ακόμα υπό διαμόρφωση θα παρουσιαστεί το ερχόμενο φθινόπωρο ώστε να μπει σε δράση σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Το σχέδιο δεν είναι ούτε εύκολο ούτε δεδομένο πως θα πετύχει, αν σκεφτεί κανείς πως φέτος δαπανήθηκε ποσό πενταπλάσιο από εκείνο που δαπανούσαμε επί σειρά ετών για τον καθαρισμό των δασών: 100 εκατ. ευρώ αντί για 20 εκατ. ευρώ και πάλι αντιμετωπίσαμε μεγάλες πυρκαγιές.
Οπως επισημαίνουν, ωστόσο, πηγές του Μεγάρου Μαξίμου, «μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν και σε όλο τον κόσμο υπάρχει ένα τρίπτυχο για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών».
Οι άλλοι δύο πυλώνες
Το τρίπτυχο αυτό πλην της εκμετάλλευσης της βιομάζας που προαναφέρθηκε περιλαμβάνει, επίσης, τη διάνοιξη δασικών δρόμων. «Ηδη υπάρχουν αρκετοί, αλλά χρειάζεται να γίνει καλύτερη δουλειά», επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, καθώς πολλοί σήμερα είναι απροσπέλαστοι και σε περίπτωση πυρκαγιάς δεν μπορεί να περάσει όχημα. Ο τρίτος και εξίσου σημαντικός πυλώνας για την πρόληψη είναι η δημιουργία μεγαλύτερων και περισσότερων αντιπυρικών ζωνών που θα είναι επαρκείς να «σταματήσουν» μεγάλες φωτιές σαν αυτές που αντιμετωπίζει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Τα δάση εκτός από εγκαταλελειμμένα δεν έχουν αυτή τη στιγμή τις αντιπυρικές ζώνες που χρειάζονται ως γραμμή άμυνας.