Υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων. Αυτοί που παρακολουθούν και αναλύουν την εκλογή του νέου Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ ως ένα φυσιολογικό και χαριτωμένο ιντερλούδιο της πολιτικής μας ιστορίας, και το αντιμετωπίζουν όπως αντιμετώπιζαν τις προηγούμενες εσωκομματικές εκλογές σε αυτό και σε άλλα κόμματα, λες και είναι το ίδιο. Και υπάρχουμε και οι άλλοι. Που μένουμε ενεοί από το σουρρεαλισμό. Που εδώ και λίγες εβδομάδες κοιτάζουμε προς το υπερδιάστημα όπου φανταζόμαστε ότι βρίσκονται οι εξωγήινες διάνοιες που διαχειρίζονται αυτό εδώ το simulation στο οποίο το δίχως άλλο ζούμε, και λέμε: μα τους Τζεντάι, τι έχετε μέσα στα μυαλά σας; Πού πάτε και τα σκέφτεστε αυτά;
Σας παρακαλώ, κάνετε ένα διάλειμμα από την ημέρα σας, κάνετε ένα βήμα πίσω, και αναλογιστείτε για λίγα λεπτά το τι συνέβη. Είχες ένα αριστερό πολιτικό κόμμα που τα τελευταία 13 χρόνια εκτοξεύτηκε στο επίκεντρο του πολιτικού συστήματος μιας χώρας, συγκυβέρνησε, όρισε ατζέντα, διαμόρφωσε πολιτική. Και μέσα από αλλεπάλληλες δημοκρατικές διαδικασίες, οι ψηφοφόροι του ανέδειξαν ένα πολιτικό προσωπικό, βουλευτές, υπουργούς, στελέχη, μια πολύχρωμη και πολυποίκιλη παλέτα προσωπικοτήτων. Κι όταν ήρθε η ώρα, μετά από νίκες και τρικυμίες και (πολλές, αλλεπάλληλες) ήττες να επιλέξουν νέο αρχηγό, τι έκαναν; Επέλεξαν κάποια ή κάποιον από αυτή την παλέτα προσωπικοτήτων που είχαν μέσα σ’ όλα αυτά τα χρόνια με σπουδή και επιμέλεια αναδείξει; Όχι. Επέλεξαν έναν συμπαθέστατο μα εντελώς άγνωστο ομογενή πλούσιο, τίγκα στα “red flags” με εντελώς ομιχλώδες, ungoogleable παρελθόν, με πλήρη άγνοια της ελληνικής πραγματικότητας, της δημόσιας διοίκησης, ακόμα και της ορολογίας στα ελληνικά, χωρίς καμία κοινωνική παρουσία, δημόσιο λόγο ή κοινωνική δράση που εμφανίστηκε ξαφνικά, ωσάν γεννημένος από ΑΙ, είκοσι ημέρες πριν από τις εκλογές. Και λένε, αυτός είναι. Αυτόν θέλουμε.
Άξίζει έμφαση εδώ: όχι για δημοτικό σύμβουλο. Όχι για αντιπεριφερειάρχη, ή δήμαρχο Εκάλης. Δεν τον εξέλεξαν βουλευτή, έναν μέσα σε 300, να αποκτά προβολή και να ανεβάζει ΤικΤοκ. Όχι. Απευθείας πρόεδρο του κόμματος. Με τη μία αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Είναι σαν να πηγαίνεις στο αγαπημένο σου εστιατόριο, να κάθεσαι στο τραπέζι, να σου φέρνουν τον κατάλογο και εσύ να λες, όχι, δεν θέλω τίποτε από αυτά, θέλω το γυαλιστερό χαρτόκουτο που είδα στο πεζοδρόμιο, δίπλα στην είσοδο του εστιατορίου. Όχι, δεν ξέρω τι έχει μέσα. Δεν ξέρω καν αν αυτά που έχει μέσα είναι φαγώσιμα. Αλλά φέρτε το να το φάω. Πιστεύω ότι θα είναι καλύτερο από όσα έχετε στο μενού. Που μπορεί και να είναι. Κανείς δεν ξέρει. Με πόση σοβαρότητα και ωριμότητα έχεις ζυγίσει τις πιθανότητες, όμως, για να κάνεις αυτή την επιλογή; Τι είδους κριτήρια επιστράτευσες;
Αναρωτιέμαι αυτές τις ώρες: πώς δεν καταλαβαίνουν όλοι το εξωφρενικό της κατάστασης; Πώς είναι δυνατό να μην το αντιλαμβάνεται ο ίδιος ο υποψήφιος; Πώς χαίρονται και πανηγυρίζουν οι μισοί μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ; Τι ζούμε;
Η πολιτική ανωριμότητα του εκλογικού σώματος δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, βέβαια. Την είδαμε και στο δημοψήφισμα του 2015, και στις Ευρωεκλογές του 2014 και του 2019, όταν στέλναμε στην Ευρωβουλή σελέμπριτι και άσχετους (ανησυχητικά πολλοί εκ των οποίων κατέληξαν εν τέλει στην τσιμπήδα του νόμου). Βεβαίως, ο σοφός λαός είναι στο απυρόβλητο. Δεν πρέπει να επικρίνουμε την κρίση του και να αμφισβητούμε το αισθητήριό του, καθότι στο πελατειακό μας πολιτικό σύστημα ο ψηφοφόρος είναι ο πελάτης, και τι έχει πάντα ο πελάτης; Δίκιο. Εμείς είμαστε πολύ μικροί για να κάνουμε κριτική στις επιλογές του κυρίαρχου λαού. Αλλά δεν χρειάζεται κιόλας: το κάνει από μόνη της η πραγματικότητα. Το πολιτικό προσωπικό που ελεύθερα και δημοκρατικά αναδείξαμε τα τελευταία πενήντα χρόνια οδήγησε τη χώρα μας στη χρεοκοπία, τη στασιμότητα, στο χείλος της καταστροφής. Αλλάζει αυτό κάτι; Γινόμαστε πιο ώριμοι, πιο σόφρονες, πιο πραγματιστές και λογικοί; Δεν ξέρω. Εσείς τι βλέπετε;
Τα θέματα και τα ερωτήματα που προκύπτουν τώρα είναι, προφανώς, πολλά. Ποιες είναι οι ομιχλώδεις “πλάτες” πίσω από τον υποψήφιο, αν υπάρχουν, και ποιος θα είναι ο ρόλος τους την επόμενη ημέρα; Η συνοχή του κόμματος αυτού; Η ποιότητα και το επίπεδο του αντιπολιτευτικού λόγου στο εξής; Το πόσο γρήγορα θα μάθει τα ελληνικά, το “τι θα κάνει”; Τίποτε από αυτά δεν τα γνωρίζουμε. Πού να προλάβουμε να τα μάθουμε, αφού κανείς δεν ξέρει ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος. Όταν κάποιος είναι εντελώς άγνωστος είναι σαν άδειος καμβάς -οι υπόλοιποι προβάλουν πάνω του ό,τι θέλουν.
“Ναι αλλά”, με ρώτησαν τις προάλλες στην τηλεόραση, όταν έλεγα τέτοια, “τι θα γίνει αν ο Κασσελάκης βγει καλός”; Ασφαλώς, αυτή είναι μια πιθανότητα. Και το να σου πέσει το Τζόκερ είναι μια πιθανότητα. Μπορεί ο Στέφανος Κασσελάκης να αποδειχτεί ο Έλληνας ΝτεΓκολ, ένας νέος Βενιζέλος βγαλμένος απ’ τα σπλάχνα της Goldman Sachs. Αποκλείεται; Τίποτε δεν αποκλείεται. Φρονώ και φοβάμαι όμως ότι υπάρχουν κι άλλα σενάρια. Μπορεί να έχουμε εδώ ένα νέο λαϊκιστή και αυθεντικά λαοπλάνο ηγέτη, που να μακροημερεύσει συσπειρώνοντας τις σκοτεινές, αντισυστημικές δυνάμεις της κοινωνίας. Ή μπορεί να δούμε και το κατά τη γνώμη μου πιο πιθανό σενάριο μιας γρήγορης, απότομης αποδόμησης. Γιατί δεν ξέρω αν το έχετε παρατηρήσει, αλλά έτσι γίνεται με τα μιντιακά φαινόμενα στην εποχή μας. Οι αστέρες της εποχής των social media είναι διάττοντες. Όσο γρήγορα ανεβαίνουν στο στερέωμα τόσο γρήγορα πέφτουν. Η πρακτική “ανεβάζω βιντεάκια στα σόσιαλ και δεν δίνω καμία συνέντευξη” δεν κρατάει για πολύ, και όλα αργά ή γρήγορα έρχονται στο φως, όσο παλιά κι αν είναι. Τι θα γίνει όταν θα γίνει ο Κασσελάκης “cancel”; Cancelάκης, θα πει κάποιος. Είναι αρχηγός κόμματος, πια, δεν είναι ένας υποψήφιος βουλευτής, ούτε ένα τριτοτέταρτο στέλεχος. Ο καλόπιστος ή κακόπιστος έλεγχος που θα δεχθεί θα είναι αντίστοιχος της θέσης του. Κι από αυτό το ύψος, η πτώση μπορεί να είναι θεαματική, εκκωφαντική, δραματική και επώδυνη. Και για τον νέο Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, και για το πολύπαθο, ευάλωτο πολιτικό μας σύστημα.