Είναι δύσκολο να εξαγάγεις ασφαλή πολιτικά συμπεράσματα από δεύτερο γύρο αυτοδιοικητικών εκλογών, ιδίως όταν έχεις ένα τεράστιο ποσοστό αποχής, που είναι προφανές πως προέρχεται κυρίως από την απροθυμία των ψηφοφόρων της Ν.Δ. να τη στηρίξουν για τέταρτη φορά μέσα σε πέντε μήνες. Ομως είναι βέβαιο πως μετά από τρεις απανωτούς θριάμβους η κυβέρνηση τσαλακώθηκε. Αυτό συνέβη για αρκετούς λόγους:
α) Η αντιπολίτευση συσπειρώθηκε και αυτό δεν ήταν τόσο το αποτέλεσμα συμμαχιών σε κεντρικό επίπεδο, όσο μιας αυθόρμητης αντίδρασης ψηφοφόρων της Αριστεράς. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι ψήφισαν οι ψηφοφόροι της Ακροδεξιάς.
β) Η κυβέρνηση επέδειξε μεγάλη αλαζονεία την εβδομάδα που πέρασε, μια απαράδεκτη καθεστωτική λογική. Ελπίζω να πήρε το μάθημά της τώρα: ενώ το εκλογικό σώμα συνεχίζει να την εμπιστεύεται, δεν της έχει δώσει «λευκή επιταγή» να συμπεριφέρεται αυθαίρετα.
γ) Η Ν.Δ. δεν έκανε καθόλου καλές επιλογές προσώπων. Το είδαμε και στην περίπτωση του Βόλου. Στον δεύτερο γύρο τα λάθη κόστισαν κυρίως στις τέσσερις περιφέρειες που κέρδισαν οι αντάρτες της Ν.Δ. αλλά και σε αρκετούς δήμους. Ας δούμε τώρα τη μεγάλη εικόνα:
1) Η κυβέρνηση έχασε τον δεύτερο γύρο, αλλά οι Ελληνες δεν μετακινήθηκαν μέσα σε μία εβδομάδα από εκεί που βρέθηκαν πολιτικά τον Μάιο και τον Ιούνιο. Σε επίπεδο περιφερειών τα πήγε καλά, όχι τόσο καλά όσο ανέμενε.
2) Τρεις μεγάλοι δήμοι (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα) βρίσκονται πλέον στα χέρια της αντιπολίτευσης. Αυτό δεν θα της δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα, αλλά αποτελεί οδυνηρό πλήγμα στη ματαιοδοξία της και μικρό ρήγμα στην απόλυτη κυριαρχία της.
3) Ο μεγάλος νικητής είναι το ΠΑΣΟΚ. Ελέγχει έναν μεγάλο αριθμό δήμων, διαθέτει μεγάλο αριθμό δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων, ανανεώνει και εμπλουτίζει το ανθρώπινο δυναμικό του. Η εμφάνισή του στον δεύτερο γύρο τού δίνει σημαντικό ψυχολογικό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ που φάνηκε ακόμη και στις χθεσινές τηλεοπτικές συζητήσεις. Τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, συνήθως νέα σε ηλικία, είχαν την αυτοπεποίθηση του ανερχόμενου που λείπει από εκείνα του ΣΥΡΙΖΑ που εμφανίζονται ηττοπαθή και ανασφαλή.
4) Καθώς οι επιτυχίες του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ελάχιστες και η νέα του πτώση, που καταγράφηκε στον πρώτο γύρο, εντυπωσιακή, είναι βέβαιο ότι το ΠΑΣΟΚ θα επιχειρήσει να επενδύσει στο κλίμα που δημιουργήθηκε. Θα διεκδικήσει την ηγεμονία στον χώρο της αντιπολίτευσης και θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τη διχόνοια και την πιθανή αποψίλωση του ΣΥΡΙΖΑ από έμπειρα στελέχη, στην αμέσως επόμενη περίοδο.
* Ο κ. Αριστείδης Ν. Χατζής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.