Το κλείσιμο ενός πρώτου κύκλου που κάλυψε σχεδόν το σύνολο του δευτέρου εξαμήνου του 2023 και κατέστησε σαφές ότι για ένα ικανό χρονικό διάστημα, το οποίο εκτείνεται και στο 2024, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να μη χαρακτηρίζονται από εντάσεις στο πεδίο, είναι το βασικό κέρδος από τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Πέρα από τη Διακήρυξη των Αθηνών που αποτελεί τη γραπτή αποτύπωση της καλής ατμόσφαιρας, αλλά και της σταθερότητας με την οποία οι δύο πλευρές παραμένουν να υποστηρίζουν τις πάγιες θέσεις τους, οι δύο ηγέτες φαίνεται ότι συμφώνησαν πως σταδιακά είναι εφικτή η προσπάθεια επιστροφής στα πιο δύσκολα ζητήματα, με κύριο εργαλείο τον πολιτικό διάλογο και –κατ’ επέκταση– την αναβίωση των διερευνητικών επαφών.
«Αυτό που επιθυμεί η κυβέρνηση είναι ο καθορισμός ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στη βάση του διεθνούς δικαίου, δεν είμαστε εκεί τώρα, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο», είπε, μεταξύ άλλων, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, ο οποίος και επανέλαβε ότι «καθορίζονται τα επόμενα βήματα, θα υπάρξει συνάντηση την άνοιξη ανάμεσα στον κ. Μητσοτάκη και στον κ. Ερντογάν, θα προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος, θα γίνουν όσα πρέπει να γίνουν και σε διμερές επίπεδο, μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών, και τα υπόλοιπα που πρέπει να γίνουν με βάση τη θετική ατζέντα, όπως καθορίστηκε».
Είναι απολύτως σαφές ότι στα δύσκολα θέματα προϋπόθεση είναι η συνάντηση των δύο υφυπουργών Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και Μπουράκ Ακσαπάρ τους επόμενους μήνες και η διευκρίνιση των όρων υπό τους οποίους θα διεξαχθούν οι διερευνητικές. Για την Αθήνα ιδιαίτερα σημαντική για τη διατήρηση του κλίματος είναι και η συνέχιση των επαφών στο πλαίσιο της θετικής ατζέντας. Κυρίως, προκειμένου να μην εγκαταλειφθούν οι επαφές που έγιναν προχθές στην Αθήνα και κατέληξαν, στις περισσότερες των περιπτώσεων, στην υπογραφή μνημονίων κατανόησης για μελλοντική συνεργασία.
Κοινός στόχος, εν ολίγοις, είναι τα συγκεκριμένα μνημόνια να μετατραπούν κάποια στιγμή σε κανονικές συμφωνίες και να μην «ατροφήσουν», όπως έγινε πολλές φορές και στο παρελθόν. Ισως η πλέον επιθετική (με όρους μάρκετινγκ) κίνηση του κ. Ερντογάν να ήταν η πρόθεση της Τουρκίας να πουλήσει ενέργεια στην Ελλάδα, είτε μέσω των κοιτασμάτων φυσικού αερίου, είτε μέσω του πυρηνικού εργοστασίου που σχεδιάζεται στη Σινώπη στη Μαύρη Θάλασσα.
Πρόκειται για εξαιρετικά μακροπρόθεσμες πιθανότητες, οπότε η Αθήνα αντιμετωπίζει τις συγκεκριμένες προτάσεις ως ενταγμένες σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αφενός φιλικής προσέγγισης προς την Ελλάδα, αφετέρου για εσωτερική κατανάλωση στην Τουρκία και λιγότερο ως σχέδια που είναι πιθανόν να υλοποιηθούν, αν προηγουμένως δεν έχουν προηγηθεί βήματα επίλυσης πραγματικών διαφορών.