Ενα από τα πρόσωπα-κλειδιά της ελληνικής κρίσης χρέους, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έφυγε προχθές από τη ζωή, σε μια συμβολική ίσως εξέλιξη, καθώς επουλώνονται σιγά σιγά και οι βαθιές πληγές της περιόδου εκείνης στην ελληνική οικονομία, όταν η χώρα έχασε το 1/4 του ΑΕΠ της.
Πίστευε στη λιτότητα και για τους Γερμανούς, παροτρύνοντάς τους να αντιμετωπίσουν την προ διετίας ενεργειακή κρίση μ’ ένα δεύτερο πουλόβερ.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πρωταγωνίστησε στην επιβολή της σκληρής πολιτικής λιτότητας, γι’ αυτό και γέννησε αρνητικά συναισθήματα στην κοινή γνώμη της χώρας. Υπήρξε σύμμαχος του τότε ΔΝΤ, το οποίο και μόνο εμπιστευόταν για την εφαρμογή της ορθής συνταγής προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας – την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη θεωρούσε πολύ χαλαρή. Η συνταγή ήταν η «εσωτερική υποτίμηση», που αγαπούσε τότε το ΔΝΤ: η Ελλάδα έπρεπε να γίνει πιο φθηνή – και πιο φτωχή.
Η αλήθεια είναι, βεβαίως, ότι ο Σόιμπλε πίστευε στη λιτότητα και για το εσωτερικό της χώρας του. Η παρότρυνσή του, πριν από δύο χρόνια, να αντιμετωπισθεί η ενεργειακή κρίση από τους Γερμανούς μ’ ένα δεύτερο πουλόβερ είναι χαρακτηριστική.
Εκείνο, όμως, που θα μείνει στη μνήμη μας, στην Ελλάδα, περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο, είναι οι δύο φορές που εισηγήθηκε την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, το Grexit: το 2011 και το 2015. Στην πραγματικότητα, θεωρούσε ότι η Ελλάδα ήταν ένα ξένο σώμα στην Ευρωζώνη, που έπρεπε να απομακρυνθεί. Σύμφωνα με μια πιο επιεική εκδοχή, δοκίμαζε τις αντοχές της και τη βούληση του πολιτικού συστήματος να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του κοινού νομίσματος.
Η πρώτη κρούση για το Grexit ήταν στο Βρότσλαβ της Πολωνίας, τον Σεπτέμβριο του 2011, στο περιθώριο του άτυπου Συμβουλίου Υπουργών Οικονομικών. Το περιγράφει ο Ευάγγελος Βενιζέλος στο βιβλίο του «Εκδοχές Πολέμου 2009-2022». Στο δεύτερο υπόγειο του ξενοδοχείου Monopol, σε ένα άδειο μπαρ που άνοιξε ειδικά για την περίσταση, με ημίφως, ο κ. Βενιζέλος και ο Γιώργος Ζανιάς άκουγαν άναυδοι τον κ. Σόιμπλε να ανοίγει τη συζήτηση με τη φράση «Let’s discuss the exit of Greece from euro» και να αναλύει στη συνέχεια ένα σχέδιο προσωρινής –υποτίθεται– εξόδου από την Ευρωζώνη, που περιελάμβανε κλείσιμο τραπεζών, διακοπή εμπορικών συναλλαγών και βοήθεια με τη μορφή αερογέφυρας για τη μεταφορά τροφίμων και φαρμάκων στον πληθυσμό. Ο κ. Βενιζέλος απάντησε κατηγορηματικά όχι – «Δεν θα οδηγήσουμε τη δημοκρατία σε κρίση, δεν θα οδηγήσουμε τον λαό σε φτώχεια».
Ο Γερμανός υπουργός επανήλθε στο Grexit το 2015. Το είπε ευθέως στον Γιάνη Βαρουφάκη τον Μάιο και το έβαλε στο τραπέζι των υπουργών Οικονομικών τον Ιούλιο του 2015, όταν ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επιχειρούσε την περίφημη «κωλοτούμπα» του, μετά τα δημοψήφισμα του «Οχι» και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, φρέσκος στα καθήκοντα του υπουργού Οικονομικών, υποσχόταν ένα νέο πρόγραμμα, το μετέπειτα 3ο μνημόνιο. Εκεί, στις 10 Ιουλίου, ενόψει μιας δραματικής και μαραθώνιας συνεδρίασης του Eurogroup, που περιγράφει στο βιβλίο του «Η κρίση του ευρώ» ο τότε πρόεδρός του, Γερούν Ντάισελμπλουμ, ένα email από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών εισηγείτο το Grexit, το περίφημο «time out», με αντάλλαγμα μια διαγραφή χρέους. Στο ίδιο υπόμνημα υπήρχε και η πρόταση για τη δημιουργία ενός Ταμείου, εκτός Ελλάδας και ελληνικού ελέγχου, όπου θα μεταφέρονταν περιουσιακά στοιχεία 50 δισ. ευρώ. Τελικά, η τότε καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ προέκρινε την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη και το ατύχημα απετράπη.
Στα συν που του πιστώνουν οι Ελληνες πολιτικοί, συνομιλητές του τα δύσκολα χρόνια της κρίσης, είναι η ενεργός συμμετοχή του στις ρυθμίσεις του ελληνικού χρέους. Ενα δύσκολο καθήκον, με ευεργετικά αποτελέσματα μέχρι σήμερα.
