«Θα υλοποιήσουμε πολλές μεταρρυθμίσεις, ειδικά στην αρχή της τετραετίας», είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συζήτηση εφ’ όλης της ύλης που είχε με τον διευθυντή της Καθημερινής κ. Αλέξη Παπαχελά και τον καθηγητή Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας του ΕΚΠΑ και διευθυντή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης κ. Κώστα Κωστή, στο πλαίσιο του Συνεδρίου που συνδιοργάνωσε η Καθημερινή με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), το Οικονομικό Φόρουμ Δελφών και το Ελληνικό Παρατηρητήριο του London School of Economics με θέμα «Μεταπολίτευση: 50 Χρόνια μετά».
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στα τρέχοντα πολιτικά ζητήματα, κάνοντας ωστόσο και αναδρομή στο παρελθόν από την αρχή της Μεταπολίτευσης.
Ξεκινώντας η συζήτηση ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε πως «το πολιτικό σύστημα δεν είναι γενεσιουργός αιτία των προβλημάτων της χώρας», σημειώνοντας πως «έχουμε μια ισχυρή δημοκρατία, με ισχυρά θεσμικά αντίβαρα». Εκεί που εστίασε ο κ. Μητσοτάκης ήταν στην οικονομία, σημειώνοντας πως «τα προβλήματα που πρέπει να αναδείξουμε είναι κυρίως στην οικονομική μας αδυναμία να εκμεταλλευτούμε σημαντικές ευκαιρίες προόδου, όπως η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση». Κάνοντας έναν μίνι απολογισμό, ο κ. Μητσοτάκης κατέληξε λέγοντας πως συγκρίνοντας την οικονομική πορεία της χώρας μας με αντίστοιχες πορείες άλλων χωρών «διαπιστώνουμε πως η πρόοδός μας δεν ήταν επιθυμητή».
Καραμανλής, ο μεγαλύτερος της Μεταπολίτευσης, πρώτος λαϊκιστής ο Παπανδρέου
Σχετικά με την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης, η συζήτηση πήγε στο ποιος σφράγισε περισσότερο εκείνη την περίοδο: ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ή ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Ο πρωθυπουργός απάντησε πως θεωρεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τον μεγαλύτερο πολιτικό της Μεταπολίτευσης, καθώς «αποκατέστησε τη Δημοκρατία και έβαλε την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια. Αυτή και μόνο η παρακαταθήκη τον καθιστά κατά τη γνώμη μου τον μεγαλύτερο πολιτικό της Μεταπολίτευσης».
Από εκεί και πέρα ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε τον Ανδρέα Παπανδρέου χαρισματικό αλλά και πρώιμο λαϊκιστή. «Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, χαρισματική αναμφίβολα, εξέφρασε προσδοκίες, ευθύνεται όμως σε μεγάλο βαθμό για την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας τη δεκαετία του ’80. Και βέβαια πιστεύω ότι ευθύνεται και για το γεγονός ότι καλλιέργησε τη νοοτροπία όπου έδωσε πολύ μεγαλύτερη έμφαση στα δικαιώματα και όχι στις υποχρεώσεις».
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, «αυτή η βασική ανισορροπία μεταξύ δικαιωμάτων και υποχρεώσεων αποτελεί μια ατέλεια του πολιτικού μας συστήματος» και «γι’ αυτήν ευθύνεται, πιστεύω, σε αρκετό βαθμό μέσα από τον πρώιμο λαϊκισμό τον οποίο καλλιέργησε και από τον οποίο δεν μπορούμε ακόμη να απαλλαγούμε». Στο ίδιο πλαίσιο άσκησε κριτική στον Ανδρέα Παπανδρέου για την εξωτερική πολιτική που εφάρμοσε, λέγοντας πως την άσκησε με το βλέμμα στο εσωτερικό, θυμίζοντας πως εκλέχθηκε με το σύνθημα «Εξω οι βάσεις του θανάτου» και τελικά κράτησε τις βάσεις κάνοντας μια πολύ έξυπνη «πιρουέτα».
Τόνισε ωστόσο πως κατά κανόνα από το 1974 έως σήμερα επικράτησε ο ρεαλισμός του λαϊκισμού «μέχρι και το 2015, όταν φτάσαμε στα πρόθυρα της απόλυτης καταστροφής και ο Αλέξης Τσίπρας έκανε την περιβόητη “κωλοτούμπα” και η Ελλάδα κρατήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση». Ακόμη και με την Τουρκία, όπου καμία κυβέρνηση δεν μπόρεσε να λύσει τη βασική μας διαφορά, τη διευθέτηση των θαλασσίων ζωνών, υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με την Τουρκία, ο τρόπος που αντιμετωπίσαμε αυτή τη διαφορά δεν ήταν πολύ διαφορετικός. Οσον αφορά τη σημερινή σχέση με την Τουρκία σημείωσε πως «εμείς δεν έχουμε αλλάξει θέσεις, η Τουρκία πρέπει να αλλάξει», αξιολογώντας θετικά τη μείωση της έντασης.
Στα Τέμπη συγκρούστηκαν ανθρώπινα λάθη και παθογένειες
Αναφερόμενος στα Τέμπη σημείωσε πως επρόκειτο για την πιο δύσκολη στιγμή της πρωθυπουργίας του. Ερωτηθείς από τον Αλέξη Παπαχελά αν έχει καταλήξει τι έφταιξε, απάντησε πως «συγκρούστηκαν ανθρώπινα λάθη με χρόνιες παθογένειες», σημειώνοντας πως πρέπει η Δικαιοσύνη να φτάσει μέχρι το τέρμα. Αφησε, ωστόσο, και αιχμές για την αντιπολίτευση λέγοντας πως εργαλειοποιεί το δυστύχημα με εξοργιστικό τρόπο.
Αλλαγές με τον ίδιο ρυθμό
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στις μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησής του λέγοντας πως θα συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό. «Στη δεύτερη τετραετία δεν εκπλήσσουμε κανέναν όταν κάνουμε αυτό που είχαμε πει. Οτι θέλουμε να υλοποιήσουμε πολλές μεταρρυθμίσεις, ειδικά στην αρχή της τετραετίας», σημείωσε προσθέτοντας πως «η παράμετρος των ευρωεκλογών ουδέποτε προσδιόρισε τον χρονισμό υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων. Θα συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό». Τέλος, ένα από τα βασικά προβλήματα που εντόπισε ο πρωθυπουργός είναι πως πλέον η πολιτική έχει γίνει τοξική. «Η τοξικότητα και ο κανιβαλισμός σαρώνει τα πάντα», είπε χαρακτηριστικά, κάτι που κάνει πολλούς σοβαρούς ανθρώπους να λένε «γιατί να μπλέξω;» και να αποφεύγουν την ενασχόληση με τα κοινά.
Για την κυβέρνηση Μητσοτάκη του 1993
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στο πώς έζησε την κυβέρνηση του πατέρα του και το πώς μπήκε ο ίδιος στην πολιτική. «Αν με ρωτάτε για βιωματικές εμπειρίες, θα σας επιστρέψω και στο 1993, όταν ο πατέρας μου έχασε τις εκλογές και τότε πήρα την προσωπική απόφαση, θα έλεγα, να μην ασχοληθώ καθόλου με την πολιτική, παρότι είχα ένα ενδιαφέρον γι’ αυτήν, το οποίο είχε εκδηλωθεί σε επίπεδο τουλάχιστον θεωρητικό και σίγουρα σε επίπεδο πανεπιστημιακό. Πέρασα δέκα χρόνια στον ιδιωτικό τομέα μέχρι να πάρω την απόφαση τελικά να πολιτευτώ», είπε προσθέτοντας πως «αυτά ίσως ήταν τα πλεονεκτήματα, γιατί μου επέτρεψαν αφενός για δέκα χρόνια να δω την Ελλάδα από το εξωτερικό και για ακόμα δέκα χρόνια να μην ασχοληθώ με την ενεργό πολιτική και να βιώσω τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ελληνικής οικονομίας μέσα από την ενασχόλησή μου με τον ιδιωτικό τομέα».
Οσον αφορά το πώς κρίνει τη διακυβέρνηση του πατέρα του, ο κ. Μητσοτάκης σχολίασε:
«Κατ’ αρχάς είχε μια πλειοψηφία του ενός, το οποίο καθιστά εκ των πραγμάτων τη διακυβέρνηση πολύ δύσκολη. Είχε οργανωμένη εσωκομματική αντιπολίτευση, μην τα ξεχνάμε αυτά, και πριν τα προβλήματα στο τέλος της κυβερνητικής θητείας. Επεσε πάνω σε έναν κακό οικονομικό κύκλο, σε μια παγκόσμια ύφεση. Και, ναι, πιστεύω ότι για μια σειρά από μεγάλες μεταρρυθμίσεις μπορεί να ήταν μπροστά από την κοινωνία, η κοινωνία η ίδια να μην ήταν έτοιμη», σημείωσε και προσέθεσε πως εκείνη την περίοδο «βγήκαμε από μια οκταετία “πασοκοποίησης” της πολιτικής ζωής, όπου ορισμένες αντιλήψεις –κυρίως επανέρχομαι στο ζήτημα του τι περιμένουμε από το κράτος να κάνει, πώς περιμένουμε από το κράτος να λύσει με κάποιο φαντασιακό τρόπο όλα μας τα προβλήματα– είχαν σε μεγάλο βαθμό καθιερωθεί», καταλήγοντας πως «εκ των πραγμάτων έκανε σημαντικά πράγματα, αλλά δεν κατάφερε να πετύχει την επανεκλογή του και να ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες είχε δρομολογήσει».