Ως την τελευταία, αλλά κρίσιμη κοινοβουλευτική μάχη πριν από την «αρένα» των ευρωεκλογών προσεγγίζουν το Μέγαρο Μαξίμου και η Χαριλάου Τρικούπη την επερχόμενη ψήφιση του νομοσχεδίου για τα μη κρατικά ΑΕΙ. Η Ν.Δ. θα προσέλθει στη συζήτηση με το ισχυρό επιχείρημα ότι μέσω του νομοσχεδίου οριοθετείται μια πραγματικότητα που δεν είναι άλλη από το ότι στη χώρα υφίσταται ιδιωτική –μάλιστα κερδοσκοπική– τριτοβάθμια εκπαίδευση. Καθώς και ότι το ΠΑΣΟΚ, «ως “πράσινος” ΣΥΡΙΖΑ», επιχειρεί να μεταθέσει την αντιμετώπιση του προβλήματος στις καλένδες της συνταγματικής αναθεώρησης, δηλαδή μετά το 2027. Στον αντίποδα, το υπουργείο Παιδείας καλείται να πείσει ότι ενδιαφέρον να εγκατασταθούν στην Ελλάδα θα επιδείξουν ισχυρά ακαδημαϊκά ιδρύματα του εξωτερικού και όχι κερδοσκοπικά funds, όπως ισχυρίζεται η Χαριλάου Τρικούπη. Ομως, και το ΠΑΣΟΚ έχει να αντιμετωπίσει τις δικές του «προκλήσεις»: σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται το ενδεχόμενο να υπερψηφίσει την ένσταση αντισυνταγματικότητας που θα καταθέσουν τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, διαφοροποιούμενο –με τις όποιες πολιτικές συνέπειες– από τις γνωμοδοτήσεις των Ν. Αλιβιζάτου, Ευ. Βενιζέλου και Β. Σκουρή. Επίσης, προβλέπεται να στηρίξει τα άρθρα του νομοσχεδίου που οδηγούν στην ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου, «δικαιώνοντας» εν μέρει την κυβερνητική θέση ότι το κράτος δεν το εγκαταλείπει προς όφελος της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Πάντως, η στάση τού «όχι» που επέλεξε το ΠΑΣΟΚ στην προοπτική δημιουργίας μη κρατικών ΑΕΙ έχει και πολιτικό υπόβαθρο: η Χαριλάου Τρικούπη θα ήταν δύσκολο να διεκδικήσει τον ρόλο του βασικού αντιπάλου της Ν.Δ. λειτουργώντας σε ένα κομβικό νομοσχέδιο ως «συμπολιτευόμενη αντιπολίτευση». Επίσης, εάν υπερψήφιζε το νομοσχέδιο Πιερρακάκη, κινδύνευε να χάσει τόσο τους ψηφοφόρους που τάσσονται κατά της ίδρυσης μη κρατικών ΑΕΙ όσο και εκείνους που την επιθυμούν, αλλά μόνο μέσω της αναθεώρησης του άρθρου 16 – θέση που διατύπωσε και ο Γ. Παπανδρέου. Σε κάθε περίπτωση, ο πολιτικός αντίκτυπος του νομοσχεδίου δεν θα κριθεί μόνο στις ευρωεκλογές, αλλά και «δευτερογενώς». Με δεδομένο ότι για τη συνταγματικότητά του θα αποφανθεί το ΣτΕ –αναλόγως εάν θα ακολουθηθεί και ο πιο αργός δρόμος του προδικαστικού ελέγχου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο– το 2025 ή το αργότερο το 2026, είναι θέμα χρόνου να καταστεί σαφές το «ειδικό βάρος» των ιδρυμάτων που θα εγκατασταθούν στην Ελλάδα. Οπότε το νομοσχέδιο θα αποτελέσει «επίδικο» μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ και στις προσεχείς εθνικές εκλογές, με το ένα από τα δύο κόμματα να έχει δικαιωθεί για τις τρέχουσες επιλογές του.
Ο αλγόριθμος της χαλαρής ψήφου
Με την προεκλογική περίοδο ενόψει των ευρωεκλογών προ των πυλών, το ενδιαφέρον κομμάτων και ψηφοφόρων θα αρχίσει να στρέφεται ολοένα και περισσότερο στις έρευνες της κοινής γνώμης. Ενόψει του μπαράζ των επερχόμενων δημοσκοπήσεων, έμπειροι ερευνητές κάνουν ορισμένες κρίσιμες παρατηρήσεις: Πρώτον, ότι σε αντίθεση με τις εθνικές εκλογές όπου ο κύριος όγκος των αναποφάσιστων κατευθύνεται στην τελική ευθεία προς την κάλπη στα μεγάλα ή «σχετικώς μεγάλα» κόμματα και εν προκειμένω στη Ν.Δ., στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ, στις ευρωεκλογές, με τη χαλαρή ψήφο να κυριαρχεί, μπορεί να συμβεί το αντίθετο: οι αναποφάσιστοι επιλέγουν μικρά κόμματα, συχνά χωρίς ελπίδα εκπροσώπησης στην Ευρωβουλή, όπως καταδεικνύει το 21% που αυτά συγκέντρωσαν στις ευρωεκλογές του 2019. Aρα οι δεξαμενές των «συστημικών» κομμάτων είναι σαφώς πιο περιορισμένες. Δεύτερον, όλοι εστιάζουν στην αναμενόμενη αύξηση των ποσοστών των κομμάτων δεξιά της Ν.Δ. Πράγματι, η Ελληνική Λύση καταγράφει ήδη κέρδη, ενώ πιθανότατα το ίδιο θα συμβεί με τη Νίκη, εάν διοχετευθεί προς τα εκεί η δυσφορία ανθρώπων της Εκκλησίας για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Τρίτον, παρότι η συρρίκνωση του ΣΥΡΙΖΑ από το 17% του Ιουνίου θεωρείται δεδομένη, τα κόμματα αριστερά της Ν.Δ. είναι πολύ πιθανό αθροιστικά να σημειώσουν άνοδο. Hδη, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ καταγράφουν κέρδη. Παράλληλα, τις ψήφους τού άλλοτε ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ θα διεκδικήσουν άλλοι τέσσερις προερχόμενοι από αυτόν σχηματισμοί: εκτός της Πλεύσης Ελευθερίας και του ΜέΡΑ25, το «παρών» στις ευρωεκλογές θα δώσουν η Νέα Αριστερά και ο Κόσμος του Π. Κόκκαλη. Πάντως, εάν η Ν.Δ. επιτύχει να οδηγήσει στις κάλπες τον κύριο όγκο του 32% που θεωρείται η «στενή» εκλογική της βάση και συγκρατήσει κάποιες από τις ευρύτερες δυνάμεις που στήριξαν τον Κυρ. Μητσοτάκη στις τελευταίες αναμετρήσεις, εκτιμάται πως θα περάσει τον πήχυ των ευρωεκλογών, δηλαδή το 33% της αναμέτρησης του 2019.
Ο Κασσελάκης και το μάθημα του ’96
Ο Στέφανος Κασσελάκης ήταν μόλις 8 ετών όταν τον Ιούνιο του 1996, έπειτα από εισήγηση των Νίκου Θέμελη και Θεόδωρου Τσουκάτου και με το σύνθημα «καθαρές λύσεις», ο Κώστας Σημίτης εξελέγη εκτός από πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ακυρώνοντας το σενάριο της δυαρχίας με τον Ακη Τσοχατζόπουλο. Μάλιστα, με την ενθάρρυνση της Βάσως Παπανδρέου και την ίδια λογική των «καθαρών λύσεων» –όταν άρχισε να υποστηρίζεται πως διαθέτει κομματική, αλλά όχι λαϊκή νομιμοποίηση– ο Κ. Σημίτης προσέφυγε σε πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, παρά τις αντίθετες εισηγήσεις στενών συνεργατών του, στις οποίες επικράτησε του Μιλτιάδη Εβερτ και παρέμεινε επί οκτώ χρόνια στην πρωθυπουργία. Ο Στ. Κασσελάκης ευλόγως δεν ξέρει τις λεπτομέρειες εκείνης της περιόδου. Πάντως, αποσύροντας από το βήμα του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ τη φράση «βρείτε μου αντίπαλο και πάμε», απέφυγε τις «καθαρές λύσεις» και δεν έδωσε μια μάχη για την ηγεσία που, όπως εκτιμούν και εσωκομματικοί του αντίπαλοι, πιθανότατα θα κέρδιζε με σχετική άνεση. Εάν το είχε πράξει, ακόμη και σε περίπτωση ήττας στις ευρωεκλογές, θα ήταν πολύ δύσκολο να οδηγηθεί από όσους του αντιτίθενται σε μια νέα –την τρίτη– εσωκομματική αναμέτρηση σε μόλις εννέα μήνες με στόχο να αποχωρήσει από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα, αντίστοιχη βεβαιότητα δεν υπάρχει. Πέραν του Αλ. Τσίπρα και του μπλοκ που ήταν έτοιμο να στοιχηθεί πίσω από την υποψηφιότητα της Ολγας Γεροβασίλη, έχει σχηματοποιηθεί και η συμμαχία των Ν. Παππά, Σ. Φάμελλου και Γ. Τσίπρα. Μια συμμαχία που το βράδυ της 9ης Ιουνίου δεν είναι βέβαιο πως θα δώσει στον Στ. Κασσελάκη πράσινο φως παραμονής μέχρι τις εθνικές εκλογές και δεν θα γείρει την πλάστιγγα προς άλλες εξελίξεις.