Μια εξαιρετικά δύσκολη αντιπυρική περίοδο εκτιμά ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης Βασίλης Κικίλιας ότι θα κληθεί να αντιμετωπίσει φέτος ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας.
Σε συνέντευξή του στην «Κ» αναλύει τις πρωτοβουλίες του στο πεδίο της πρόληψης, όπως η αυστηροποίηση των ποινών για εμπρηστές ή η διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών.
Δηλώνει περήφανος γιατί σε διάστημα έξι μηνών υπεγράφησαν συμβάσεις ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ του προγράμματος «Αιγίς», ενώ αναφέρεται και σε πρωτοβουλίες σχετικές με τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, λέγοντας επί λέξει «αυτό το οποίο παρέλαβα στο Πυροσβεστικό Σώμα επιδεχόταν πολλές βελτιώσεις».
– Ποια είναι η πρόβλεψή σας για τη φετινή αντιπυρική περίοδο;
– Κατ’ αρχάς θα ήθελα να πω ότι η επιστημονική πρόβλεψη φθάνει στο επίπεδο της μίας εβδομάδας μετεωρολογικά. Αρα οι επιστήμονες που παρουσιάζουν μετεωρολογικούς χάρτες και προβλέψεις πέραν της μίας εβδομάδας βάζουν σε ρίσκο την επιστημονική τους άποψη.
Είναι γεγονός ότι είχαμε έναν άνυδρο χειμώνα. Θα έλεγα ότι το φθινόπωρο διήρκεσε, αν δεν κάνω λάθος, σχεδόν μέχρι τον Δεκέμβριο φέτος. Υπήρχε μετά ένα μικρό μόνο χρονικό διάστημα με πτώση θερμοκρασίας και κάποιες ενδεχομένως χιονοπτώσεις. Δεν βλέπουν οι επιστήμονές μας και οι ειδικοί πουθενά στους μεγάλους ορεινούς όγκους στην Ελλάδα χιόνι, πάγο να έχει παραμείνει προκειμένου να λιώσει το καλοκαίρι κ.λπ. Οι συνθήκες που αντιμετωπίζουμε είναι ανυπέρβλητες. Πάμε για μια πάρα πολύ δύσκολη αντιπυρική περίοδο, την οποία θα ακολουθήσουν φυσικά ως αντίποδας και όλα τα άλλα καιρικά φαινόμενα, τα ακραία. Πλημμυρικά; Θα δούμε.
– Πόσο έτοιμος είναι, λοιπόν, ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας να αντεπεξέλθει;
– Νομίζω ότι έχουμε κάνει σημαντικά βήματα εκσυγχρονισμού και οργάνωσης. Στο επίπεδο της πρόληψης νομοθετήσαμε στο τέλος του 2023 και για πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση μπορούν να μπαίνουν ο ΔΕΔΔΗΕ και ο ΑΔΜΗΕ μέσα στα δάση και να κάνουν ζώνες αντιπυρικής προστασίας παράλληλα με το δίκτυο υψηλής τάσης. Επιπλέον θα δημιουργηθούν ζώνες πυροπροστασίας διαμέτρου 100 μέτρων γύρω από τα στρατόπεδά μας. Το ΥΠΕΝ με τα δασαρχεία διανοίγουν αντιπυρικές ζώνες πολλών χιλιομέτρων μέσα στα δάση και πλέον υπάρχει υποχρέωση να καθαρίζουν όλοι οι πολίτες τα οικόπεδά τους σε περιαστικές, δασικές περιοχές. Σε διαφορετική περίπτωση θα τους επιβάλλονται πρόστιμα, με ευθύνη των δήμων. Και φυσικά, η μετατροπή από πλημμέλημα σε κακούργημα με ποινή φυλάκισης 10 ετών και επιβολή προστίμου 200.000 ευρώ σε αυτούς που εξ αμελείας προκαλούν οικολογική καταστροφή ή οι πράξεις τους οδηγούν έστω και σε απώλεια μιας ανθρώπινης ζωής.
– Ανακοινώσατε πρόσφατα αλλαγές στο δόγμα αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών. Θέλετε να μας εξηγήσετε το πνεύμα αυτών των αλλαγών;
– Πλέον στο πεδίο δεν πηγαίνει μόνο ένα πυροσβεστικό όχημα, όπως γινόταν μέχρι πέρυσι, αλλά υποχρεωτικά δύο και ένα τρίτο με αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος. Aρα, πιο μεγάλη κινητοποίηση και προσπάθεια προσβολής στα πρώτα λεπτά, που είναι και τα πιο κρίσιμα. Αλλαξε και το δόγμα της εναέριας προσβολής. Δεν περιμένουμε επιχειρησιακά να μας ενημερώσει κάποιος από το πεδίο ότι υπάρχει μια πυρκαγιά, η οποία ενδεχομένως συνιστά κίνδυνο. Ετοιμάζονται στο εικοσάλεπτο όλα τα εναέρια και σηκώνονται αυτομάτως. Εάν κατά τη διαδικασία η πυρκαγιά αντιμετωπιστεί, η εντολή ακυρώνεται. Αν δεν έχουμε προλάβει να την ακυρώσουμε και η εντολή έχει δοθεί και είναι στον αέρα το εναέριο, κάνει διαβροχή ή περιπολία πάνω από τις περιοχές που θεωρούμε κρίσιμες. Μας συμφέρει καλύτερα να πετούν τα εναέριά μας προληπτικά καθ’ όλη τη διάρκεια των κρίσιμων ωρών, παρά να πάμε να αντιμετωπίσουμε με το σύνολο των εναερίων μια μεγάλη πυρκαγιά για 15 ή 20 ημέρες.
– Πόσα εναέρια μέσα εκμισθώθηκαν την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο;
– Eχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός μέσω του ΝΑΤΟ για την προμήθεια των ενοικιαζομένων. Τα μισθωμένα αεροσκάφη μαζί με τον εθνικό στόλο είναι ένας μεγάλος αριθμός, εφάμιλλος του περυσινού, δηλαδή 88 εναέρια μέσα.
– Ποια είναι τα δεδομένα σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού;
– Οι 15.000 μόνιμοι πυροσβέστες και οι 2.500 εποχικοί είναι ο μεγαλύτερος αριθμός που είχαμε μέχρι τώρα. Πολύ σημαντική στρατηγική κίνηση ήταν ότι ενώ είχαμε 6 μονάδες δασοκομάντος, έχουμε 16 φέτος – προσλάβαμε άλλους 700 δασοκομάντος που πηγαίνουν σε μονάδες ανά την Ελλάδα.
Αλλαξε και το δόγμα της εναέριας προσβολής. Δεν περιμένουμε επιχειρησιακά να μας ενημερώσει κάποιος από το πεδίο ότι υπάρχει μια πυρκαγιά, η οποία ενδεχομένως συνιστά κίνδυνο. Τα εναέρια σηκώνονται αυτομάτως.
– Eχουμε κατ’ επανάληψιν γράψει ότι το Πυροσβεστικό Σώμα είναι από τα πιο γηρασμένα στην Ευρώπη. Τι προτίθεστε να κάνετε γι’ αυτό;
– Αυτό το οποίο παρέλαβα στο Πυροσβεστικό Σώμα επιδεχόταν πολλές βελτιώσεις. Eίχαμε έναν μεγάλο αριθμό νέων πυροσβεστών σε παραχωρησιούχους ή σε αεροδρόμια ή σε υπηρεσίες, πώς να το πω για να γίνει κατανοητό, όχι πρώτης προσβολής. Η πρώτη υποχρέωση, αρμοδιότητα και συνθήκη είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι να πατούν τις μπότες τους πάνω στα δάση και να σβήνουν τις δασικές πυρκαγιές. Αρα, αν με ρωτάτε, έγινε μια αναδιάρθρωση σε όλο το Πυροσβεστικό Σώμα; Φυσικά. Eνας πυροφύλακας μπορεί να είναι και 60 και 65 χρόνων. Προσέξτε, ο μέσος όρος ηλικίας στην Πυροσβεστική είναι τα 49 έτη.
– Ποια η πορεία υλοποίησης του προγράμματος «Αιγίς»;
– Ακούστε, είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό. Είναι ένα πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας το οποίο εμπνεύστηκε και ενέκρινε ο πρωθυπουργός και το οποίο δεν προχωρούσε με τους ρυθμούς τους οποίους θα μπορούσε. Ο πρωθυπουργός μού ζήτησε να προχωρήσει τάχιστα και αυτό υλοποίησα. Αυτή τη στιγμή μιλάμε για αρκετά πάνω από 1 δισ. ευρώ σε διαγωνισμούς τους τελευταίους έξι μήνες. Αφορούν την αγορά καινούργιων Καναντέρ, την αγορά 10 μεσαίου τύπου ελικοπτέρων πρώτης προσβολής, την αγορά 25 συν 8 αμφίβιων αεροσκαφών, τράκτορες που παίρνουν νερό από τη θάλασσα, από λίμνη, και προσβάλλουν άμεσα και γρήγορα στο πεδίο και μπορούν να πάρουν και επιβραδυντικό υγρό. Αφορά ακόμη την αγορά 3 αεροσκαφών εντοπισμού και επιτήρησης, την αγορά πάνω από 100 drones όλων των μεγεθών. Την αγορά 1.100 πυροσβεστικών οχημάτων, αισθητήρων, καμερών μέσα στα δάση και άλλα… Είναι μια πολύ μεγάλη προίκα για την ελληνική κοινωνία.
– Ομως, η γρήγορη συμβασιοποίηση έργων αξίας άνω του ενός δισ. ευρώ δημιουργεί προϋποθέσεις αδιαφάνειας.
– Είναι πολύ μικρή η χώρα μας. Και επειδή όλοι γνωρίζουν όλους και επειδή έχω ξαναπεράσει από υπουργός Προστασίας του Πολίτη, αλλά και από το υπουργείο Υγείας διαμέσου της πανδημίας και τώρα εδώ, νομίζω λίγο έως πολύ όλοι γνωρίζουν ότι κινούμαι με φάρο τη διαφάνεια και τον αξιακό μου κώδικα. Και σε αυτό δεν βάζω καθόλου νερό στο κρασί μου. Πρώτον. Δεύτερον, να σας πω ότι εδώ δεν πρόκειται ούτε για διακρατικές συμφωνίες ούτε για απευθείας αναθέσεις. Ολα είναι αποτέλεσμα διαγωνιστικών διαδικασιών με τη σύμφωνη γνώμη των υπηρεσιών και έγιναν με φορέα το ΤΑΙΠΕΔ, την Κοινωνία της Πληροφορίας κ.ο.κ.
– Στην Ελλάδα, πάντως, έχουμε πικρή εμπειρία και από υλικά τεχνολογίας που σαπίζουν στα αζήτητα. Τι λέτε γι’ αυτό;
– Οι κανόνες που εμείς βάλαμε, γιατί δεν θέλαμε να επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος, είναι ότι δεν αγοράζεται τίποτε χωρίς τεχνική υποστήριξη. Δεν αγοράζεται τίποτε χωρίς piloting. Δηλαδή, με όλα αυτά τα οποία παίρνω, θα ήθελα 1.500 μηχανικούς και πιλότους από το ΓΕΑ προκειμένου να τα πετούν. Τους έχουμε τώρα; Οχι, άρα για πέντε χρόνια, μέχρι να προέλθουν από το Γενικό Επιτελείο της Αεροπορίας, «αγοράζουμε» και τη μίσθωση πιλότων, μηχανικών κ.λπ. που θα μπορούσαν να πετάξουν όλα αυτά τα μέσα.
– Η περυσινή σεζόν σημαδεύθηκε από πολύ μεγάλες πυρκαγιές, όπως αυτή στον Εβρο. Εκανε η Πυροσβεστική απολογισμό και αυτοκριτική;
– Η πυρκαγιά στον Εβρο δεν ήταν μία πυρκαγιά, ήταν η μία στην Αλεξανδρούπολη, 19 απόπειρες έναρξης εμπρησμού ή πυρκαγιών, όπως θέλετε, μέσα σε ένα 24ωρο, και μία δεύτερη στην καρδιά της Δαδιάς. Και οι δύο μεγάλες πυρκαγιές ενώθηκαν. Θεωρώ ότι είναι στρατηγικής σημασίας η Αλεξανδρούπολη και ο Εβρος. Υπάρχουν νατοϊκά και υπερεθνικά συμφέροντα σημαντικά. Για το ότι μπαίνουν παράνομα στη χώρα μας μετανάστες από τον Εβρο και τα σύνορα στο κομμάτι όπου δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη ο φράχτης, ότι βάζουν φωτιές μέσα στη Δαδιά είτε για να ζεσταθούν το βράδυ είτε για να αποπροσανατολίσουν τις διωκτικές αρχές, κι αυτή είναι μια μπίζνα πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, δεν αμφιβάλλει κανένας.
– Πήρε όμως κάποιο μάθημα η Πυροσβεστική από την περυσινή σεζόν;
– Αλίμονο αν δεν μελετούσαμε, και έγινε αυτό επισταμένως κατά τη διάρκεια του τέλους του φθινοπώρου, πριν προχωρήσουμε και σε αλλαγές οι οποίες έγιναν, δεν θέλω να κρυφτώ, και στην ηγεσία του Σώματος και γενικώς στο Πυροσβεστικό Σώμα και στο δόγμα και στον τρόπο αντιμετώπισης.
– Επειδή πλησιάζει η εποχή των θεωριών συνωμοσίας, από τις περυσινές έρευνες υπήρξαν ευρήματα που επιβεβαίωσαν τα περί οργανωμένων σχεδίων εμπρησμού;
– Τον λόγο έχει η Δικαιοσύνη, να ολοκληρωθούν οι ανακριτικές διαδικασίες για να δούμε ποιος, πού και γιατί. Εγιναν συλλήψεις, αλλά όχι τόσες όσες θα ήθελα. Γι’ αυτό και έκανα αλλαγές και εκεί, αν θέλετε στη ΔΑΕΕ. Θα τα αξιολογήσει η δικαστική εξουσία και θα μας πει. Πρέπει το ελληνικό κράτος να δώσει ιδιαίτερη σημασία και βάρος στη Βόρεια Ελλάδα και φυσικά η ΕΥΠ να κάνει τη δουλειά της. Επεξεργαζόμαστε με τον κ. Δένδια ένα άλλο σενάριο για τον Εβρο. Θα κάνουμε τις ανακοινώσεις από κοινού μέσα στις επόμενες εβδομάδες.