«Οταν πήγα να παραλάβω τα καθήκοντά μου ως ο νέος διοικητής, ο προηγούμενος μου έδειχνε αεροπλάνα. Bλέπετε, ήταν ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας». Το πραγματικό αυτό περιστατικό, που περιέγραψε στην «Κ» πρώην διοικητής νοσοκομείου, δεν είναι το μοναδικό που καταδεικνύει ότι άτομα με προσόντα «άσχετα» με το αντικείμενο της διοίκησης μονάδων υγείας έχουν τεθεί επικεφαλής νοσοκομείων. Γυμναστές, γεωπόνοι, απόστρατοι από διάφορα σώματα… έως και θεολόγοι έχουν διατελέσει στο παρελθόν διοικητές νοσοκομείων, ενώ υπήρξε πρόσφατη περίπτωση όπου μέλος νομαρχιακής επιτροπής κόμματος, νεαρότατης ηλικίας, χωρίς καμία εργασιακή εμπειρία, είχε τοποθετηθεί στο τιμόνι νοσοκομείου.
Είναι άλλωστε κοινό μυστικό (;) ότι η θέση αυτή αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις μηχανισμό κομματικής ανέλιξης και βολέματος «ημετέρων» για την κάθε κυβέρνηση. Oπως αναφέρουν αυτοί που γνωρίζουν το σύστημα εκ των έσω, εάν ένας διοικητής νοσοκομείου, ειδικά της περιφέρειας, «το δουλέψει σωστά» για 2-3 χρόνια, μπορεί μετά με αξιώσεις να γίνει δήμαρχος ακόμα και βουλευτής.
Ο «κανόνας» είναι κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση να αλλάζουν και οι διοικητές των νοσοκομείων, ενώ σε μικρότερη κλίμακα αυτό γίνεται και με την αλλαγή του υπουργού. Από το 2000, όταν τοποθετήθηκαν για πρώτη φορά διοικητές-μάνατζερ –αντί των παλαιών προέδρων Δ.Σ.– στα νοσοκομεία, είχαν γίνει τρεις «μαζικές» αλλαγές διοικητών: το 2004 (Ν.Δ.), το 2009 (ΠΑΣΟΚ) και το 2013 (συγκυβέρνηση Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ).
Εξ ού και η απορία του νυν υπουργού Υγείας Ανδρέα Ξανθού που σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου αναρωτήθηκε: «Πώς μία αυτονόητη, στο παρελθόν, πολιτική διαδικασία αλλαγής διοικήσεων πάει να αναχθεί σε μείζον πολιτικό γεγονός;»…
Η νυν ηγεσία του υπουργείου Υγείας, προσπερνώντας την κατακραυγή αυτής της πρακτικής και τη δέσμευση έναντι των δανειστών για αποκομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, έκανε την τέταρτη κατά σειρά μαζική αποπομπή διοικητών. Μετά μια αποτυχημένη απόπειρα να απομακρυνθούν οι διοικητές αζημίως για το Δημόσιο εν μια νυκτί (η σχετική διάταξη αν και ψηφίστηκε απεσύρθη άρον άρον κατόπιν πιέσεων των δανειστών), ακολουθήθηκε διαδικασία αξιολόγησης, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Οι υγειονομικές περιφέρειες (ΥΠΕ) κατέθεσαν στην επιτροπή αξιολόγησης του υπουργείου Υγείας εκθέσεις προόδου σύμφωνα με τους στόχους που είχαν τεθεί από το συμβόλαιο αποδοτικότητας που είχαν υπογράψει οι διοικητές. Σε αυτή τη διαδικασία, προστέθηκε και προφορική συνέντευξη από επιτροπή αξιολόγησης.
Συνολικά, από τους 127 διοικητές και αναπληρωτές διοικητές που υπηρετούσαν στα νοσοκομεία τον Νοέμβριο 2015, παραμένουν στις θέσεις τους 16.
Ασαφή κριτήρια
Πολλοί κάνουν λόγο για προσχηματική διαδικασία, αφού δεν έγιναν ποτέ απολύτως σαφή τα κριτήρια αξιολόγησης, με αποτέλεσμα ενδεχομένως κάποιοι να αδικηθούν. Ορισμένοι στόχοι –βάσει της σύμβασης που είχαν υπογράψει– δεν είναι μετρήσιμοι, και όπως ανέφερε στην «Κ» στέλεχος ΥΠΕ, «πώς μπορείς αντικειμενικά να μετρήσεις τη “συνεργασιμότητα”;». Η παραδοχή, δε, της ηγεσίας του υπουργείου ότι κάποιοι διοικητές, παρά τη θετική αξιολόγηση, απολύθηκαν για λόγους «εργασιακής ειρήνης», έριξε λάδι στη φωτιά.
Στην περίπτωση διοικητή νοσοκομείου της Β. Ελλάδας, που επί θητείας του λειτούργησε πτέρυγα νοσοκομείου η οποία παρέμενε κλειστή επί 20 έτη, η συνέντευξη διήρκεσε τέσσερα λεπτά. Ο συγκεκριμένος διοικητής «κόπηκε» και οι φήμες λένε ότι υπήρξαν «πιέσεις» από τη νομαρχιακή του ΣΥΡΙΖΑ. Διοικητής νοσοκομείου της Θεσσαλίας παύθηκε, παρά το γεγονός ότι υπέρ της παραμονής του είχαν ταχθεί με επιστολή τους 31 γιατροί του νοσοκομείου που εξήραν το έργο του και τη διασφάλιση κλίματος εργασιακής ειρήνης.
Το υπουργείο Υγείας θα προχωρήσει στην πρόσκληση ενδιαφέροντος για νέους διοικητές. Υποχρεωτικό προσόν για κάθε υποψήφιο είναι να έχει πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Συνεκτιμούμενα –όχι υποχρεωτικά– προσόντα θα είναι, μεταξύ άλλων, μεταπτυχιακός τίτλος σχετικός με τη διοίκηση και τα οικονομικά, επαγγελματική διαδρομή, «προσωπικότητα», κοινωνικό έργο, γνώση ξένης γλώσσας.
«Σήμερα έχουμε μερικές χιλιάδες ανθρώπους με μεταπτυχιακούς τίτλους από ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια που έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενο της διοίκησης της υγείας, όπως οικονομικά της υγείας, διοίκηση μονάδων υγείας, πολιτική υγείας, σχεδιασμός νοσοκομείων, πληροφορική υγείας κ.ά.», σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας, Γιώργος Στάθης, και συνεχίζει: «Από αυτή την “πισίνα” και όχι από τον γενικό πληθυσμό πρέπει η εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου Υγείας να διαλέγει τους καλύτερους. Θα πρέπει να είναι υποχρεωτικό και όχι συνεκτιμώμενο κριτήριο για την επιλογή ενός διοικητή ένας μεταπτυχιακός τίτλος σε αυτά τα αντικείμενα. Και φυσικά να έχει εργασιακή εμπειρία. Να ξέρει πώς βγαίνει το ψωμί». Η θέση της εταιρείας είναι άλλωστε ότι η απλή συνεκτίμηση μπορεί να οδηγήσει σε τραγελαφικές καταστάσεις, όπως να διοριστεί διοικητής πτυχιούχος δασοπονίας…