Μέσα σε βαρύ κλίμα, λόγω των Wikileaks, η Αθήνα επιχειρεί να ολοκληρώσει σε χρόνο εξπρές, δηλαδή μέχρι το Eurogroup της 22ας Απριλίου τη συμφωνία με τους εκπροσώπους των δανειστών, όμως το εγχείρημα επί του παρόντος παραμένει μετέωρο, λόγω, κυρίως, των απαιτήσεων που εγείρει το ΔΝΤ, αλλά και της σκλήρυνσης της στάσης της Κομισιόν, με αποτέλεσμα να αναζωπυρώνονται τα σενάρια σύμφωνα με τα οποία η διαπραγμάτευση μπορεί να παραταθεί ακόμη και μέχρι τον Ιούλιο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το έγγραφο επί του οποίου διαπραγματεύονται οι εκπρόσωποι των δανειστών, περιλαμβάνει εξαιρετικά δύσκολα πολιτικά μέτρα: μεταξύ άλλων, διατήρηση των εισφορών και της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος που οδηγούν σε μεγαλύτερες μειώσεις των επικουρικών συντάξεων, αναφορά στα εργασιακά, όπου επανέρχεται το ζήτημα των ομαδικών απολύσεων, επανεξέταση του μισθολογίου στο Δημόσιο, με στόχο τη μείωση των δαπανών, αναθεώρηση του ΦΠΑ σε προϊόντα και υπηρεσίες, καθώς επίσης και υιοθέτηση των προτάσεων του ΟΟΣΑ για τα κλειστά επαγγέλματα.
«Κλειδί» για το εύρος των επώδυνων μέτρων που θα εμπεριέχει η συμφωνία, είναι το modus vivendi στο οποίο θα καταλήξουν η Γερμανίδα καγκελάριος, κ. Αγκελα Μέρκελ και η διευθύντρια του ΔΝΤ, κ. Κριστίν Λαγκάρντ, που είχαν συνάντηση για το «ελληνικό ζήτημα», στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες που έφθασαν στην Αθήνα, κατά τις συνομιλίες Μέρκελ – Λαγκάρντ οριστικοποιήθηκε πως η παρουσία του ΔΝΤ στο πρόγραμμα θα συνεχιστεί, καθώς η Γερμανίδα καγκελάριος το θεωρεί απαραίτητο και για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους.
Οι εκδοχές
Επί της ουσίας, λοιπόν, η Αθήνα εργάζεται με βάση τρία σενάρια. Το πρώτο και πλέον ευθύγραμμο για την ίδια προβλέπει η συμφωνία να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο επόμενο δεκαπενθήμερο, με σύγκλιση μεταξύ Ευρώπης και ΔΝΤ αφενός και αφετέρου, εν συνεχεία, με την Ελλάδα. Το δεύτερο οι διαφορές ένθεν κακείθεν να παραμείνουν και οι όποιες αποφάσεις να ληφθούν στο Eurogroup της 22ας Απριλίου, οπότε σε περίπτωση αδιεξόδου η διαπραγμάτευση μπορεί να παραταθεί επί μακρόν. Και το τρίτο, το ΔΝΤ να παραμείνει επί του παρόντος ως παρατηρητής, με την Ευρώπη να συναινεί στα μέτρα ύψους 5,5 δισ. στα οποία συγκλίνουν κυβέρνηση και Κομισιόν για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Σε αυτή την περίπτωση, το ΔΝΤ θα επιστρέψει με το δικό του πρόγραμμα –το οποίο εκ των πραγμάτων θα εμπεριέχει πολλά από τα προαναφερθέντα μέτρα– μόλις ολοκληρωθεί η συζήτηση για το χρέος.
Εάν τελικώς δρομολογηθεί το τρίτο σενάριο, η κυβέρνηση θα ξεπεράσει τον «κάβο» της πρώτης αξιολόγησης και του Ιουλίου, οπότε πρέπει να αποπληρώσει ομόλογα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά θα ανέβει κατακόρυφα ο πήχυς της δεύτερης αξιολόγησης που θα έχει ορίζοντα τον Μάρτιο του 2017, οπότε υπάρχουν και πάλι μεγάλες λήξεις.
Πάντως, ενόψει της τελικής φάσης της διαπραγμάτευσης, ο πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, καλείται να κινηθεί σε ένα σαφώς δυσμενέστερο περιβάλλον απ’ ό,τι πριν από μερικές εβδομάδες, καθώς η δημόσια αντιπαράθεση με το ΔΝΤ, με αφορμή τη δημοσιοποίηση της επικοινωνίας Τόμσεν – Βελκουλέσκου έχει επιβαρύνει το κλίμα σε Βρυξέλλες, Βερολίνο και Ουάσιγκτον. Μάλιστα, από τις ΗΠΑ διαμηνύθηκε τις προηγούμενες ημέρες πως δεν είναι δυνατή νέα παρέμβαση προς το ΔΝΤ, προκειμένου να δεχθεί ηπιότερα μέτρα, ενώ ο κ. Τσίπρας φέρεται να χάνει και ορισμένους ισχυρούς συμμάχους στους κόλπους των Ευρωπαίων σοσιαλιστών.
Τα ανωτέρω δεδομένα επηρεάζουν εκ των πραγμάτων τον πολιτικό σχεδιασμό του πρωθυπουργού. Ο κ. Τσίπρας καλείται να διαχειριστεί μια συμφωνία με στοιχεία «φοροκαταιγίδας» –εκεί θα εστιάσει την κριτική της η Νέα Δημοκρατία– ενώ τα όποια κέρδη στο μέτωπο του χρέους θα είναι εξαιρετικά περιορισμένα. Παρά την εισήγηση κορυφαίου κυβερνητικού στελέχους για εκλογές τον Μάιο, ο κ. Τσίπρας φέρεται αποφασισμένος να φέρει τη συμφωνία προς κύρωση στη Βουλή, ευελπιστώντας πως θα υπερψηφιστεί από τους 153 βουλευτές της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, επισείοντας και το φάσμα των νέων πρόωρων εκλογών.
Στην κατεύθυνση της συσπείρωσης των βουλευτών εκτιμάται στο Μέγαρο Μαξίμου ότι μπορεί να συμβάλουν η «αποκάλυψη» του ΔΝΤ με το επιχείρημα ότι εάν η Αθήνα δεν αποδεχόταν επώδυνα μέτρα, η χώρα θα οδηγείτο σε χρεοκοπία και η πυροδότηση κλίματος πολιτικής έντασης μέσω της σύστασης Εξεταστικής Επιτροπής για τα δάνεια κομμάτων και ΜΜΕ, που θα συζητηθεί από τη Βουλή την Τετάρτη, όπως επίσης και η δρομολόγηση του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες.
Ο ανασχηματισμός
Εάν ο κ. Τσίπρας επιτύχει να περάσει τον σκόπελο της Βουλής, το επόμενο βήμα θα είναι ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης που πιθανότατα θα κρύβει εκπλήξεις. Κατά πληροφορίες, ο κ. Ευκλ. Τσακαλώτος φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο να μην παραμείνει στο υπουργείο Οικονομικών μετά τη συμφωνία, ενώ αλλαγές θα υπάρξουν και σε άλλα κομβικά υπουργεία. Πάντως, στην περίπτωση κατά την οποία ορισμένα από τα επώδυνα μέτρα της παρούσας αξιολόγησης μετατεθούν για τη δεύτερη, είναι ισχυρό το σενάριο να υπάρξουν ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις πριν από το τέλος του χρόνου, είτε επειδή οι αντοχές της συγκυβέρνησης θα δοκιμαστούν, είτε με επιλογή του ίδιου του κ. Τσίπρα.