Η έναρξη μιας μακράς δημόσιας διαβούλευσης για τη συνταγματική αναθεώρηση είναι το επόμενο, άμεσο βήμα του πρωθυπουργού, κ. Αλέξη Τσίπρα, στη στρατηγική του να επιβάλλει τη θεματολογία που επιθυμεί στην τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα. Αύριο, ο κ. Τσίπρας θα παρουσιάσει την κυβερνητική πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος, εγκαινιάζοντας μια περίοδο ευρέως δημοσίου διαλόγου, στον οποίο η κυβέρνηση επιδιώκει να προσδώσει «πλατύ λαϊκό και μαζικό χαρακτήρα», όπως αναφέρουν συνεργάτες του κ. Τσίπρα, και αναμένεται να διαρκέσει για διάστημα περίπου έξι μηνών.
Στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν ότι, παρά τη μη επίτευξη του στόχου για συγκέντρωση 200 ψήφων υπέρ της απλής αναλογικής, πέτυχαν τον στόχο τους να περάσουν αυτό το εκλογικό σύστημα, ανεξαρτήτως του χρόνου έναρξης εφαρμογής του. Εκτιμούν, επίσης, ότι ήδη το πολιτικό σύστημα κινείται σε ένα διαφορετικό πλαίσιο, το οποίο διαμορφώνεται από την ανάγκη ευρύτερων συναινέσεων, δεδομένης της εφαρμογής, ανεξαρτήτως χρόνου, της απλής αναλογικής, καθώς και ότι, δεδομένης της πρόθεσης του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη να προσπαθήσει να τροποποιήσει εκ νέου το εκλογικό σύστημα, θα δυσκολέψει η συμπόρευση της Ν.Δ. με τα κόμματα του Κέντρου που μπορεί να μην ψήφισαν τώρα, αλλά θα έχουν ενδοιασμούς να υποστηρίξουν την απόσυρση της απλής αναλογικής.
Εκνευρισμός
Οι υψηλοί τόνοι στη συζήτηση στη Βουλή, την περασμένη Πέμπτη, δείχνουν ότι και ενόχληση υπήρξε και εκνευρισμός από την αποτυχία του κυβερνητικού σχεδιασμού για εξασφάλιση ευρείας στήριξης στην πρόταση για απλή αναλογική, που θα συνεπαγόταν την άμεση εφαρμογή της από τις επόμενες εκλογές, δυσκολεύοντας το εγχείρημα σχηματισμού κυβέρνησης από τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, εφόσον αυτός, όπως οι δημοσκοπήσεις δείχνουν, αναδειχθεί νικητής.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Τσίπρας ανοίγει αύριο τα χαρτιά του για τη συνταγματική αναθεώρηση και με δημόσιες τοποθετήσεις του έδωσε ένα πρώτο δείγμα των προθέσεών του. Ειδικότερα, στην πρόσφατη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ δήλωσε ότι θεωρεί ώριμο το θέμα εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη βάση. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, και υπό το βάρος των αντιδράσεων στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αποκλείεται να προτείνει εκλογή από τη βάση εφόσον έχει αποτύχει στην εκλογή Προέδρου η Βουλή, αποσυνδέοντας το ζήτημα από τον κοινοβουλευτικό βίο της κυβέρνησης. Παράλληλα, από το βήμα της Βουλής ουσιαστικά προανήγγειλε την πρόθεσή του να προτείνει τη συνταγματική κατοχύρωση της απλής αναλογικής, επισημαίνοντας, μάλιστα, ότι στη διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης θα χρειαστούν 180 ψήφοι για να περάσει η σχετική ρύθμιση και όχι 200.
Πέραν τούτων, από το πρωθυπουργικό επιτελείο προσδιορίζουν τις βασικές επιδιώξεις της κυβερνητικής πρότασης για τη συνταγματική αναθεώρηση ως εξής:
• Ενίσχυση της δημοκρατίας και του λαϊκού παράγοντα στη λήψη αποφάσεων. Αυτό μεταφράζεται σε προβλέψεις για διαφόρων τύπων δημοψηφίσματα, για δυνατότητα πρόκλησής τους από τους πολίτες η από την πολιτική ηγεσία, για ψηφοφορίες σε κάλπη ή ηλεκτρονικές, για δημοψηφίσματα πανελλαδικά ή τοπικά.
• Ενίσχυση του κράτους δικαίου, με σαφή προσδιορισμό της διάκρισης εξουσιών και αυξημένη λογοδοσία όσων συμμετέχουν στη διακυβέρνηση και στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένονται προτάσεις για αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών, αλλά και του πλαισίου που προσδιορίζει τη βουλευτική ασυλία, καθώς και τη χρηματοδότηση των κομμάτων. Αναμένονται, επίσης, προτάσεις για περιορισμό βουλευτικών προνομίων.
• Να διαμορφωθεί ισχυρό πλαίσιο από θεσμικά αντίβαρα έναντι των φαινομένων αυθαιρεσιών του δικομματισμού. Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να προταθεί η ενίσχυση αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά και η εισαγωγή ενισχυμένων αρμοδιοτήτων άσκησης ελέγχου στο Κοινοβούλιο, όπως, για παράδειγμα, η θέσπιση υποχρεωτικών ενημερώσεων της Βουλής από τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς και η υποχρεωτική συμμετοχή τους σε συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών, προκειμένου να απαντούν και να λογοδοτούν στους βουλευτές.
Πέραν αυτών, η κυβερνητική πρόταση αναμένεται να περιλαμβάνει την κατοχύρωση του δημοσίου χαρακτήρα αγαθών, όπως το νερό και η ενέργεια, καθώς και τη συνταγματική κατοχύρωση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τα δύο τελευταία αυτά ζητήματα, ο διάλογος για τη συνταγματική κατοχύρωσή τους θα εξελίσσεται παράλληλα με την υποχρέωση της κυβέρνησης να υλοποιήσει τα συμφωνηθέντα με τους δανειστές.
Οι προτάσεις της κυβέρνησης για τη συνταγματική αναθεώρηση θα τεθούν υπό μορφήν ερωτημάτων, προκειμένου να γίνει ένας ευρύς δημόσιος διάλογος με πολιτικές δυνάμεις, φορείς και τη βάση. Στο πλαίσιο αυτό, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι θα γίνουν ενημερωτικές εκδηλώσεις και συζητήσεις σε αποκεντρωμένο επίπεδο περιφερειών και δήμων, ενώ θα ενεργοποιηθεί και ηλεκτρονική διαδικασία καταγραφής απόψεων. Δεν αποκλείουν, δε, τη διενέργεια «συμβουλευτικών», όπως τα χαρακτηρίζουν, δημοψηφισμάτων επί των προτεινόμενων αλλαγών. Μετά το πέρας ενός διαστήματος περίπου έξι μηνών –τόσο εκτιμάται ότι θα διαρκέσει η δημόσια συζήτηση– θα αρχίσει η θεσμική διαδικασία για τη συνταγματική αναθεώρηση.