Το ενδεχόμενο η προγραμματισμένη για την 1η Ιανουαρίου περικοπή των συντάξεων να μην εφαρμοστεί και ως αντάλλαγμα να «θυσιαστούν» τα αντίμετρα που έχουν συμφωνηθεί με τους εκπροσώπους των δανειστών, εξετάζει η κυβέρνηση, καθώς η αποφυγή των περικοπών αποτελεί «λυδία λίθο» για τον σχεδιασμό του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα η χώρα να μην οδηγηθεί σε εκλογές πριν από τον προσεχή Μάιο.
Η κυβέρνηση δέχθηκε τους τελευταίους μήνες δύο καίρια πλήγματα στην εικόνα της. Αρχικά η συμφωνία των Πρεσπών για το ονοματολογικό της ΠΓΔΜ προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στην πλειονότητα της κοινής γνώμης, σαφώς ισχυρότερες απ’ ό,τι ανέμενε το Μέγαρο Μαξίμου. Εν συνεχεία, η εθνική τραγωδία στο Μάτι και οι χειρισμοί που τη συνόδευσαν, επιβάρυναν δραματικά το πολιτικό κλίμα.
Ως εκ τούτου, η αποτροπή της περικοπής των συντάξεων αποτελεί κομβικής σημασίας ζήτημα για τον πρωθυπουργό.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν σε συνεννόηση με τους εταίρους, περί τα μέσα Οκτωβρίου, όταν και θα οριστικοποιηθεί ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους. Εξάλλου, ο κ. Τσίπρας και το οικονομικό επιτελείο –που κατά πληροφορίες θα παραμείνει σταθερό, παρά τον επερχόμενο ανασχηματισμό– γνωρίζουν άριστα ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για μονομερείς ενέργειες και συγκρούσεις, που θα καθιστούσαν άμεσα απαγορευτική την ήδη εξαιρετικά δύσκολη προσπάθεια επιστροφής στις αγορές.
Με δεδομένο ότι η χώρα έχει εισέλθει ήδη σε παρατεταμένη άτυπη προεκλογική περίοδο, η αποτροπή της περικοπής των συντάξεων θα είναι ένα σημαντικό εργαλείο στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να περιορίσει το εύρος μιας ήττας, που εν πολλοίς θεωρείται προδιαγεγραμμένη με βάση τις δημοσκοπήσεις.
Στην ίδια κατεύθυνση, ο κ. Τσίπρας είναι σαφές –και από το περιεχόμενο του διαγγέλματος της Ιθάκης– ότι θα επιχειρήσει να οικοδομήσει ένα σκηνικό ακραίας πόλωσης, συνδυασμένο με στοχευμένες σε συγκεκριμένα εκλογικά ακροατήρια, παροχές, μέσω του φετινού υπερπλεονάσματος.
«΄Η εμείς ή αυτοί»
Η τοποθέτηση του πρωθυπουργού, την περασμένη Τρίτη, με αφορμή την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος, αποτελεί πρόγευση μιας προεκλογικής ρητορικής που θα συμπυκνώνεται στο «ή εμείς ή αυτοί». Στη συγκεκριμένη κατεύθυνση, ο κ. Τσίπρας θα επιχειρήσει να ταυτίσει τη Νέα Δημοκρατία και τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη με τον «νεοφιλελευθερισμό», αλλά και με την άκρα δεξιά. Επιχείρημα, βεβαίως, που είναι εξαιρετικά ασθενές, με δεδομένο ότι όπως προκύπτει από τις τελευταίες τοποθετήσεις του υπουργού Αμυνας Πάνου Καμμένου, η συνεργασία μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Ανεξαρτήτων Ελλήνων θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες.
Προαναγγελία σκανδάλων
Παράλληλα, η κυβέρνηση επενδύει σε πολιτικά οφέλη, από υποθέσεις με δικαστικό «άρωμα». Δεν είναι τυχαίο ότι στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν προαναγγέλλουν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους εξελίξεις το φθινόπωρο με επίκεντρο τη Novartis, που ο φάκελος για τα δέκα πολιτικά πρόσωπα επεστράφη από τη Βουλή στη Δικαιοσύνη.
Μάλιστα, οι ίδιες πηγές αφήνουν να εννοηθεί ότι το επόμενο διάστημα μπορεί να υπάρξουν νέα δεδομένα και για άλλες υποθέσεις, που θα απασχολήσουν έντονα τη δημόσια σφαίρα.
Συνδεδεμένες με τα ανωτέρω, θα είναι και πολιτικές κινήσεις με στόχο την ενίσχυση του κοινωνικού προφίλ της κυβέρνησης. Ηδη, το Μέγαρο Μαξίμου έχει προαναγγείλει για τον επόμενο μήνα νομοθετικές πρωτοβουλίες για την αύξηση του κατώτατου μισθού καθώς και για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την επέκταση των κλαδικών συμβάσεων. Ομως, το βασικότερο όπλο θεωρείται η διανομή του υπερπλεονάσματος στο τέλος του χρόνου, που αποτελεί και τον βασικότερο λόγο για τον οποίο ο πρωθυπουργός αποκρούει κάθε σκέψη για άμεση προσφυγή στις κάλπες.
Η κυβέρνηση για μία ακόμη χρονιά περικόπτει το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, με στόχο να διαμορφώσει έναν μεγάλο «κουμπαρά» που στο τέλος του έτους θα δοθεί εν είδει παροχών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το υπερπλεόνασμα μπορεί το 2018 να προσεγγίσει το 1 δισ. ευρώ, δημιουργώντας ουσιαστικό χώρο για προεκλογικές παροχές. Επί της ουσίας, μετά τη διανομή του κοινωνικού μερίσματος, ο χρόνος θα μετράει αντίστροφα για τις τριπλές εκλογές του Μαΐου.
Πιθανότερο σενάριο θεωρείται στα τέλη Φεβρουαρίου ή στις αρχές Μαρτίου ο κ. Τσίπρας να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή τη συμφωνία των Πρεσπών. Η συγκεκριμένη κίνηση θα αποτελέσει την αφορμή για την αποχώρηση των ΑΝΕΛ από το κυβερνητικό σχήμα και θα ανοίξει τον δρόμο προς τις κάλπες. Ετσι, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και οι ΑΝΕΛ θα είναι σε θέση να δώσουν την εκλογική μάχη χωρίς το «βαρίδι» του έως τότε κυβερνητικού τους εταίρου.