Το εύρος των προβλημάτων που έχουν συσσωρευθεί στη Δικαιοσύνη τα τελευταία χρόνια, αλλά και τις παθογένειες δεκαετιών που έχουν μεγεθυνθεί από την απραξία στην επίλυση προβλημάτων από την προηγούμενη κυβέρνηση, επιχειρεί να χαρτογραφήσει το υπουργείο Δικαιοσύνης. Αναμένεται να δρομολογηθούν νομοθετήματα και μέτρα, που εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν, τουλάχιστον ώς το τέλος του χρόνου, τη Δικαιοσύνη σε καλύτερο λειτουργικό πλαίσιο.
Οι βελτιωτικές παρεμβάσεις στα νομοθετήματα των νέων Κωδίκων (νέου Ποινικού Κώδικα και νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας) έχουν τεθεί επί τάπητος, με πολλές από τις ρυθμίσεις που επικρίθηκαν έντονα προεκλογικώς, να τελούν υπό αντικατάσταση που έχει ήδη αποφασιστεί.
Αδικήματα που με τον νέο Κώδικα –ψηφίστηκε άρον άρον από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πριν κλείσει η Βουλή– είχαν καταστεί από κακουργήματα πλημμελήματα θα επανέλθουν στην προηγούμενη αυστηρότερη ποινική μεταχείριση, όπως και οι διατάξεις που αφορούν την ποινική αντιμετώπιση όσων καταστρέφουν δημόσιες περιουσίες ή έχουν σχέση με κατοχή και χρήση εκρηκτικών.
Επίσης, προς μεταβολή είναι και οι ρυθμίσεις του νέου Κώδικα που αφορούν το αδίκημα της ενεργητικής δωροδοκίας που έγινε πλημμέλημα.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης Κων. Τσιάρας, συνεπικουρούμενος από τον υφυπουργό Δημήτρη Κράνη, επίτιμο αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, θα επικεντρώσει τις επικείμενες αλλαγές ως προς τις πρόωρες απολύσεις στην αυστηρή αντιμετώπιση σκληρών κακοποιών, οργανωμένων συμμοριών, καταδικασμένων για τρομοκρατία και γενικά βαρυποινιτών, για τους οποίους οι προϋποθέσεις απόλυσης από τις φυλακές πρόωρα θα αποτελεί την εξαίρεση και υπό προϋποθέσεις, και όχι τον κανόνα, όπως έτεινε να γίνει τα τελευταία χρόνια.
Νομοθετήματα αποσυμφόρησης των φυλακών με διατάξεις για απολύσεις κρατουμένων, πρακτική που γινόταν επί χρόνια, και η οποία κορυφώθηκε με ακραίο τρόπο με τον λεγόμενο νόμο Παρασκευόπουλου, η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης έχει δεσμευσθεί ότι δεν θα φέρει προς ψήφιση.
Ηδη, ο υπουργός και ο υφυπουργός είχαν συνάντηση τόσο με τους εκπροσώπους του δικηγορικού σώματος όσο και με τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή που συνέταξε τους νέους Κώδικες, προκειμένου να δρομολογηθούν οι αλλαγές και να είναι έτοιμες στο μεγαλύτερό τους μέρος ενόψει της έναρξης του νέου δικαστικού έτους, τον Σεπτέμβριο.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» ο υπουργός Δικαιοσύνης προβληματίζεται αν θα πρέπει για ορισμένα θέματα να προχωρήσει σε αναστολή της εφαρμογής των νομοθετημάτων αυτών, με σκοπό να αποφευχθούν στην πράξη προβλήματα που θα δημιουργηθούν και θα προκαλέσουν συνέπειες στην κοινωνική τάξη και στην ασφάλεια ενδεχομένως των πολιτών.
Ειδικότερα, οι προβληματισμοί για αναστολή διατάξεων των νέων Κωδίκων στρέφονται στις ρυθμίσεις για την επιβολή της ποινής παροχής κοινωφελούς εργασίας σε σειρά καταδίκων ακόμα και για μεσαίας βαρύτητας αδικήματα, λόγω του ότι για να εφαρμοστεί στην πράξη αυτός ο καθ’ όλα σωστός θεσμός, θα πρέπει να υπάρξουν υποδομές για επίβλεψη της έκτισης αυτής της ποινής, ειδάλλως ο κίνδυνος στην πράξη οι καταδικασθέντες να πηγαίνουν ουσιαστικά στο σπίτι τους ή να συνεχίζουν ανενόχλητοι την παράνομη δράση τους εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, είναι μεγάλος.
Οι προβληματισμοί, επίσης, υπάρχουν στο υπουργείο Δικαιοσύνης και για τυχόν αναστολή των θεσμών που προβλέπουν την εξωδικαστική επίλυση σειράς ποινικών υποθέσεων, κυρίως οικονομικών εγκλημάτων, θεσμών που είναι σημαντικοί και θα προσφέρουν πολλά. Ομως, οι εισαγγελίες, καθώς οι εισαγγελείς θα αναλάβουν το βάρος των διαπραγματεύσεων προκειμένου οι δύο πλευρές, είτε πρόκειται για το Δημόσιο είτε για ιδιώτες να τα «βρουν» με την πλήρη αποκατάσταση της όποιας ζημιάς, δεν είναι ακόμα έτοιμες να υποδεχθούν στην πράξη την εφαρμογή αυτής της νομοθετικής αλλαγής και ως εκ τούτου τυχόν εσπευσμένη εισαγωγή της μπορεί να οδηγήσει σε απαξίωση τους νέους θεσμούς.
Σε κάθε περίπτωση, τα προβλήματα στον χώρο της Δικαιοσύνης δεν σχετίζονται μόνον με τους νέους Κώδικες. Η πολυνομία, που είναι το πρώτο μέρος ενός επικίνδυνου τριγώνου (πολυνομία, κακονομία, ανομία) η οποία συνιστά μία από τις βασικές παθογένειες στη λειτουργία της δημοκρατίας, αποτελεί επίσης προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης.
Το υπουργείο, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την επιλογή και νέας ηγεσίας στη Δικαιοσύνη ώς το τέλος Αυγούστου, έχει θέσει ως προτεραιότητα τη λήψη μέτρων για να περιοριστεί η προκλητικά μεγάλη παραγωγή νόμων που πολλές φορές συγκρούονται, αλληλοκαλύπτονται και πάντως μόνον συγχύσεις και γραφειοκρατία παράγουν.
Μάλιστα, η νέα κυβέρνηση έχει ήδη εξαγγείλει τη δημιουργία μιας νέας Αρχής που φέρει την επωνυμία Παρατηρητήριο για τη Δικαιοσύνη, θα συσταθεί ώς το τέλος του χρόνου και θα έχει ως αντικείμενο την παρακολούθηση, μελέτη και εκπόνηση προγραμμάτων και σχεδίων για την απονομή της Δικαιοσύνης με τη συλλογή στατιστικών δεδομένων και τη συστηματική παρακολούθηση προβλημάτων και άλλων ελλείψεων στα δικαστήρια.
Βαρύνουσας σημασίας, ωστόσο, είναι η δέσμευση της νέας κυβέρνησης για δημιουργία ειδικών τμημάτων στα δικαστήρια, προκειμένου να εκκαθαρίζονται άμεσα υποθέσεις μεγάλων επενδύσεων, ανταγωνισμού και άλλες, ώστε οι χρονοτριβές, οι καθυστερήσεις και οι γνωστές παθογένειες της Δικαιοσύνης να μην αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη της χώρας.
Στη δημιουργία ειδικών τμημάτων θα ενταχθούν και τα δικαστήρια για τις οικογενειακές διαφορές για λόγους προφανείς, όπως η προστασία της οικογένειας, των παιδιών και λοιπά, ενώ σε βάθος χρόνου θα επανεξεταστεί η χωροταξική κατάσταση των δικαστηρίων ανά την επικράτεια, όπου σε πολλές περιπτώσεις ο κατακερματισμός τους σε μικρά δικαστήρια αποτελεί πρόβλημα για τους πολίτες αλλά και για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης.