Με επιμέρους βελτιώσεις και… 63 άρθρα περισσότερα από αυτά που είχαν δοθεί στη διαβούλευση κατατέθηκε χθες στη Βουλή το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος περί εκσυγχρονισμού της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Το νομοθέτημα διατηρεί τον βασικό κορμό των αμφιλεγόμενων ρυθμίσεων για την περιβαλλοντική αδειοδότηση και το σύστημα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών με κάποιες αλλαγές. Εμπλουτίζεται δε με την προσθήκη διατάξεων, άλλες με θετικό πρόσημο και άλλες όχι, για πολεοδομικά ζητήματα (όπως την απελευθέρωση του ορίου των 100 κλινών στα ξενοδοχεία του Ψυρρή και Μεταξουργείου), χωροταξικά ζητήματα (όπως την θέσπιση μεγαλύτερης ευελιξίας στην ιεραρχία του σχεδιασμού, δηλαδή την έμμεση κατάργησή της), το κτηματολόγιο, τα αυθαίρετα, τη διαχείριση απορριμμάτων και την αδειοδότηση των ΑΠΕ.
Σε σχέση με το κείμενο που είχε προ μηνός δοθεί σε διαβούλευση:
– Η μείωση του ρόλου της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, με την περαιτέρω σύντμηση των διαδικασιών, την αύξηση της χρονικής διάρκειας ισχύος της και τον περιορισμό των προϋποθέσεων για την τροποποίησή της παραμένει και στο τελικό σχέδιο νόμου. Ειδικά για το θέμα των ιδιωτών αξιολογητών, που μπορεί να αναλαμβάνουν αντί για το δημόσιο μέρος της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης (ρύθμιση που δέχθηκε, όχι αδίκως, αρκετή κριτική) το υπουργείο προχώρησε σε ορισμένες μικρές αλλά σημαντικές βελτιώσεις. Για παράδειγμα, ο ιδιώτης δεν θα επιλέγεται από την εταιρεία που θέλει να αδειοδοτηθεί αλλά από το ΥΠΕΝ με κλήρωση (σε ένα μητρώο) και δεν θα πληρώνεται απευθείας από την εταιρεία, αλλά μέσω του υπουργείου. Επιπλέον, η αξιολόγηση των γνωμοδοτήσεων που κατατίθενται παραμένει κατά βάση στο ΥΠΕΝ. Μια δυσάρεστη προσθήκη είναι η πρόβλεψη ότι η περιβαλλοντική αρχή δεν θα έχει αρμοδιότητα ελέγχου του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της έκτασης στην οποία θα πραγματοποιηθεί η υπό αδειοδότηση επένδυση – μέχρι σήμερα το Δημόσιο είχε προστατευθεί από αρκετές κακοτοπιές (λ.χ. διακατεχόμενες εκτάσεις) χάρη στη σχολαστικότητα της υπηρεσία του ΥΠΕΝ.
– Αφαιρέθηκε (ορθώς) η πρόβλεψη ότι οι φορείς περιβαλλοντικών ελέγχων μπορούν να ελέγχουν μόνο συγκεκριμένες κατηγορίες έργων, ανάλογα με το επίπεδο της Διοίκησης στο οποίο ανήκουν.
– Στη διαδικασία αδειοδότησης των ΑΠΕ υπηρξε μια μάλλον προβληματική προσθήκη: ότι οι «περιοχές αποκλεισμού» (αυτές δηλαδή στις οποίες δεν επιτρέπονται οι ΑΠΕ) λαμβάνονται υπόψη μόνο εφόσον έχουν οριοθετηθεί κατά συγκεκριμένο τρόπο και η οριοθέτηση έχει αναρτηθεί στο γεωπληροφοριακό σύστημα του φορέα αδειοδότησης. Τέτοια πληροφορία είναι αμφίβολο αν υπάρχει διαθέσιμη με αυτό τον τρόπο στο υπουργείο Περιβάλλοντος για τις προστατευόμενες περιοχές, τη γη υψηλής παραγωγικότητας κλπ, επομένως πρόκειται για έμμεση «παράκαμψη» των απαγορεύσεων.
– Η νέα δομή που προτείνει το υπουργείο Περιβάλλοντος για την αναδιάρθρωση του συστήματος των προστατευόμενων περιοχών διατηρείται (ένας κεντρικός φορέας με 24 μονάδες διαχείρισης και κατά τόπους επιτροπές). Ωστόσο υπάρχουν ορισμένες βελτιώσεις: για παράδειγμα στους πόρους τους εντάσσονται έσοδα από ΑΠΕ, από μισθώσεις αιγιαλών και πρόστιμα. Επίσης οργανώνεται καλύτερα η μετάβαση από το σημερινό στο νέο σύστημα: για παράδειγμα, η έναρξη λειτουργίας του νέου φορέα θα γίνει αφού ξεκινήσει η στελέχωσή του, ενώ οι εργαζόμενοι στους φορείς θα μεταφερθούν αυτοδικαίως στο νέο φορέα.
– Από τις προσθήκες στο σύστημα χρήσεων γης αφαιρούνται δάση και μνημεία (που προφανώς είχαν προστεθεί από λάθος ή υπερβάλλοντα ζήλο), ωστόσο διατηρείται η δυνατότητα λειτουργίας μεταλλείων και εξορύξεων υδρογονανθράκων σε όλες τις προστατευόμενες περιοχές πλην του πυρήνα. Μάλιστα ειδικά για τους υδρογονάνθρακες δίνεται η δυνατότητα ερευνών μέσα σε δημόσιες ή δημοτικές εκτάσεις χωρίς καμία άδεια, με μια απλή κοινοποίηση.
– Εξαιρούνται από τους δασικούς χάρτες (εκτός από τους αναδασμούς) και εγκαταστάσεις βιομηχανίας ή τουρισμού, ακόμα και αν δεν είχαν νόμιμη άδεια αλλά κάποιο άλλο πληροφοριακού τύπου έγγραφο από δασαρχείο. Ορίζεται αναστολή ισχύος των δασικών χαρτών στις περιοχές που επιδοτούνται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι να εξεταστούν οι αντιρρήσεις.
– Η επέκταση του μέτρου της πλαστικής σακούλας θα γίνει από 1.1.21 (αντί 1.9.20)
Νέες διατάξεις
Oσον αφορά τις νέες διατάξεις του σχεδίου νόμου:
– Γίνεται υποχρεωτική από 31.12.2022 η χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων. Όλες οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και τα καταστήματα που σχετίζονται με την πώληση λαχανικών ή φαγητού πρέπει άμεσα να κάνουν χωριστή συλλογή, αν υπάρχει στο δήμο καφέ κάδος.
– Σε Κυκλάδες, Δωδεκάνησα και Ιόνια νησιά συστήνονται υποχρεωτικά διαβαθμιδικοί σύνδεσμοι (όπως στην Αττική) με τη συμμετοχή όλων των δήμων, υποκαθιστώντας τους ΦΟΣΔΑ μέσα σε ένα μήνα.
– Με μια ιδιάζουσα τροποποίηση της ιεραρχίας του πολεοδομικού σχεδιασμού (πρώτα τα συνολικά σχέδια, μετά τα περιφερειακά και τα τοπικά), ορίζεται ότι η ιεραρχία αυτή… είναι σχετική, «με περιθώρια ευελιξίας και ανάδρασης». Πρόκειται για μια προσθήκη που ουσιαστικά ακυρώνει ό,τι έχει απομείνει από την έννοια του χωροταξικού σχεδιασμού, εφόσον αυτός θα μπορεί να αλλάζει ή να λαμβάνεται υπόψην κατά το δοκούν του εκάστοτε υπουργού.
– Καταγείται ο περιορισμός των 100 κλινών για ξενοδοχεία στου Ψυρρή, την Ομόνοια και το Μεταξουργείο. Επίσης επιτρέπεται να υπάρχουν καταστήματα στα ισόγεια κτιρίων στο Εμπορικό Τρίγωνο, ανεξάρτητα από τη χρήση του υπόλοιπου κτιρίου.
– Δίνεται δυνατότητα επέκτασης εμφυαλωτηρίων νερού μέσα σε δασικές εκτάσεις.
– Θα δίνονται αυτόματα μέχρι τον Σεπτέμβριο οικοδομικές άδειες για μεγάλα κτίρια (ως μέτρο για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού).
– Επαναφέρεται η έκπτωση για νομιμοποίηση αυθαιρεσιών σε παραδοσιακούς οικισμούς και διατηρητέα.
– Παρατείνεται εκ νέου έως τις 30.4.21 η προθεσμία σε επιχειρήσεις που εγκαταστάθηκαν παράνομα σε δημόσιες δασικές εκτάσεις για να πάρουν έγκριση επέμβασης, ενώ μνέχρι τότε αναστέλλονται οποιεσδήποτε κυρώσεις.