«Θα πρέπει να βρούμε με ποιον θα φάμε και θα πιούμε, πριν βρούμε τι θα φάμε και θα πιούμε»: έτσι συμπύκνωνε ο Επίκουρος τη φιλοσοφία του για την απόλαυση του φαγητού (η οποία προφανώς έγκειται στο μοίρασμα της γαστριμαργικής εμπειρίας), τρεις αιώνες προ Χριστού – και είκοσι πέντε προ κορωνοϊού.
Εν μέσω πανδημίας, όμως, και ενόψει της επαναλειτουργίας των χώρων εστίασης –στις αρχές Ιουνίου ή και νωρίτερα–, αυτά που μας απασχολούν είναι πολύ περισσότερα και κρισιμότερα. Πού θα φάμε; Θα είναι ασφαλές το περιβάλλον του καταστήματος που θα επιλέξουμε και το φαγητό που θα μας σερβίρουν; Θα τηρούνται τα μέτρα αποφυγής διασποράς του ιού; Πόσοι θα μπορούμε να συμφάγουμε; Ποιες θα είναι οι αποστάσεις των τραπεζιών και πώς μετρούνται; Σε εξωτερικό χώρο ή σε εσωτερικό θα πρέπει να καθόμαστε; Τι θα γίνει με τον κλιματισμό; Να ανησυχούμε για τα σκεύη που θα χρησιμοποιήσουμε;
Σε όλα αυτά και σε πολλά ακόμα καλείται να απαντήσει η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, ώστε να διαμορφώσει το νέο πλαίσιο λειτουργίας σε εστιατόρια και άλλα καταστήματα διαχείρισης και προσφοράς φαγητών / ποτών / ροφημάτων. Δύσκολο το εγχείρημα. Μαζί με ένα μεγάλο δίλημμα: να ανοίξουν νωρίτερα, δηλαδή πριν από την 1η Ιουνίου, τα συγκεκριμένα καταστήματα, μήπως έτσι αποσυμφορηθούν οι πλατείες και οι άλλοι δημόσιοι χώροι, ή όχι;
«Είναι δίκοπο μαχαίρι», λέει στην «Κ» η Ελένη Γιαμαρέλλου, καθηγήτρια Λοιμωξιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της επιτροπής. «Από τη μια είναι η οικονομική πλευρά του θέματος αλλά και η πιθανότητα έτσι να αποφύγουμε τα φαινόμενα συνωστισμού που παρατηρούνται τις τελευταίες ημέρες σε διάφορα σημεία των πόλεων που μετατρέπονται σε στέκια. Από την άλλη, όμως, πώς να προτείνουμε άνοιγμα των χώρων εστίασης αν δεν είμαστε απολύτως σίγουροι ότι αυτό είναι ασφαλές; Είδατε τι έγινε στη Νότια Κορέα, με ένα φορέα, θαμώνα σε πέντε κλαμπ και μπαρ της Σεούλ, που μετέδωσε τον ιό σε τουλάχιστον ογδόντα πέντε άτομα. Επρόκειτο για έναν από τους λεγόμενους super-spreaders, τους υπερμεταδότες». Γρίφος, δηλαδή.
Προχθές, σε μια από τις μαραθώνιες συνεδριάσεις της (τριών και πλέον ωρών), η επιτροπή προσπάθησε να βάλει σε τάξη το χάος. Ανάμεσα στις διάφορες προτάσεις που έχουν έως τώρα καταγραφεί στο προσχέδιο μέτρων, το οποίο έχει στα χέρια της η «Κ», περιλαμβάνονται οι παρακάτω.
Για το προσωπικό: Εκπαίδευση μέσω οπτικοακουστικού υλικού και webinar (από ειδική πλατφόρμα) και στη συνέχεια εξέταση και ηλεκτρονικό πιστοποιητικό· θερμομέτρηση των εργαζομένων πριν εισέλθουν στο κατάστημα· αφαίρεση κοσμημάτων· υποχρεωτική χρήση μάσκας, ισχυρή σύσταση για χρήση γαντιών και προαιρετική χρήση ασπίδας προσώπου τόσο κατά τη διαχείριση των τροφίμων όσο και κατά το σερβίρισμα του έτοιμου φαγητού.
Για τους ιδιοκτήτες: Πρόβλεψη σταθερών χρόνων έναρξης εργασίας και ελαχιστοποίηση της επαφής των εργαζομένων· αποφυγή της διαδικασίας υπογραφής από κάθε εργαζόμενο (ο επόπτης ή μόνο ένα άτομο να καταγράφει την προσέλευση στην εργασία)· διαφορετικά αντικείμενα για κάθε εργαζόμενο (όπως στιλό ή συσκευές)· ξεχωριστά ερμάρια για να αποθηκεύουν τα προσωπικά τους αντικείμενα· γραπτό σχέδιο για τη διαχείριση ύποπτου περιστατικού COVID-19.
Για τους χώρους: Σημάνσεις παντού· αυστηρή τήρηση της απόστασης των 2 μέτρων· αντικατάσταση των κοινόχρηστων σκευών με κέτσαπ, ζάχαρη, ξίδι, αλάτι, πιπέρι κ.λπ. με δοχεία μιας χρήσης ή μεμονωμένες μερίδες· απαγόρευση της χρήσης συσκευών αέρα για το στέγνωμα των χεριών· ιατρικό «κιτ» που να περιλαμβάνει μέχρι και σακούλες απορριμμάτων για λοιμογόνα βιολογικά υλικά· τοποθέτηση θυρών χωρίς χερούλια (τύπου σαλούν), ειδικά στις τουαλέτες, έτσι ώστε μετά το πλύσιμο των χεριών να μην ακουμπάει κανείς χειρολαβές.
Κάποια από όλα αυτά είναι προφανή και αναμενόμενα. Αλλα μοιάζουν δύσκολα στην εφαρμογή έως και σουρεαλιστικά. Μένει να δούμε ποιες προτάσεις θα βρίσκονται στο τελικό κείμενο οδηγιών. Η αγωνία των Ελλήνων επαγγελματιών είναι εύλογη. Ο κλάδος κλυδωνίζεται, διεθνώς. Στις ΗΠΑ (όπου το CDC εξέδωσε μια λακωνική λίστα οδηγιών, διότι, τελικά, τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται), σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Ενωσης Εστιατορίων, μόνο στο διάστημα 1-22 Μαρτίου η εστίαση έχασε περισσότερα από 3 εκατ. θέσεις εργασίες και έσοδα 25 δισ. δολαρίων. Περίπου 3% των καταστημάτων, όπως έχουν ήδη αποφασίσει οι ιδιοκτήτες τους, δεν θα ανοίξουν ξανά…