Γιατί η νόσος COVID-19 στέλνει ορισμένους ανθρώπους, ακόμη και νέους ηλικιακά και χωρίς υποκείμενα νοσήματα, στις μονάδες εντατικής θεραπείας, ενώ άλλοι ασθενείς εμφανίζουν ήπια συμπτωματολογία; Δύο διεθνείς επιστημονικές μελέτες, στις οποίες συμμετείχε και το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, επιχειρούν να λύσουν αυτό το μυστήριο.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματά τους από τα δείγματα που ανέλυσαν, το 10,2% υγιών ανθρώπων που προσβλήθηκε από τον νέο κορωνοϊό και νόσησε βαριά διαθέτει «αποπροσανατολισμένα» αντισώματα, τα οποία επιτίθενται στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα αντί στον ιό SARS-CoV-2. Ακόμη, σε άλλο δείγμα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 3,5% των ασθενών διαθέτει συγκεκριμένες γονιδιακές μεταλλάξεις που σχετίζονται με σοβαρή νόσηση. Και στις δύο ομάδες ασθενών η ρίζα του προβλήματος εντοπίζεται στη μη λειτουργία της ιντερφερόνης τύπου Ι. «Βρήκαμε ότι το συγκεκριμένο βιοχημικό μονοπάτι της ιντερφερόνης, το οποίο είναι υπεύθυνο για την άμυνα των ανθρώπων στους ιούς, είναι ελαττωματικό τουλάχιστον στο 10% αυτών των ασθενών», λέει στην «Κ» ο δρ Τιμοκράτης Καραμήτρος, επικεφαλής της Μονάδας Βιοπληροφορικής και Εφαρμοσμένης Γενωμικής στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ.
Το αποτέλεσμα είναι να παράγονται «αυτοαντισώματα». Στο δείγμα των ασθενών της δεύτερης μελέτης, όπου εντοπίστηκαν οι γονιδιακές μεταλλάξεις, διαπιστώθηκε ότι οι σχετικές πρωτεΐνες για την άμυνα του οργανισμού δεν παράγονται εξαρχής. Οπως εξηγεί ο δρ Καραμήτρος, πρόκειται για σημαντικά ευρήματα, καθώς ήδη υπάρχουν έτοιμες θεραπείες με ιντερφερόνη που χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια σε ασθενείς με HIV και ηπατίτιδα. Το επόμενο βήμα θα είναι να δοκιμαστούν παρόμοια θεραπευτικά πρωτόκολλα σε κλινικές δοκιμές και για τη νόσο COVID-19.
Οι δύο μελέτες δημοσιεύθηκαν στα τέλη Σεπτεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Science και είναι αποτέλεσμα της διεθνούς συνεργασίας «COVID Human Genetic Effort», στην οποία συμμετέχουν περισσότερα από 50 ερευνητικά κέντρα και εκατοντάδες νοσοκομεία από όλο τον κόσμο υπό τον συντονισμό του πανεπιστημίου Rockefeller και του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ. Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ συμμετείχε σε αυτή τη διεθνή επιστημονική συνεργασία με την υποστήριξη της Α΄ Κλινικής Λοιμώξεων του νοσοκομείου «Σωτηρία» και των γιατρών Γιώτας Λουρίδα και Κατερίνας Αργυράκη.
Κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, σε μια πρωτοποριακή μελέτη, η Μονάδα Βιοπληροφορικής και Εφαρμοσμένης Γενωμικής του Ινστιτούτου Παστέρ ερεύνησε την ετερογένεια του ιού μέσα στον ξενιστή. Μεταξύ άλλων, επισήμανε την ποικιλομορφία του νέου κορωνοϊού και τις περιοχές του γονιδιώματος που είναι επιρρεπείς σε μεταλλάξεις. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτές οι παραλλαγές «παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη αντιιικών φαρμάκων, εμβολίων, αλλά και στον σχεδιασμό διαγνωστικών μεθόδων».