Σεκιούριτι στα πανεπιστήμια, κάρτα εισόδου για τους φοιτητές, ακριβής καθορισμός των υπευθύνων για την είσοδο της αστυνομίας σε περίπτωση επίθεσης σε πανεπιστημιακούς. Αυτά μελετώνται από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ως σχέδιο θωράκισης των πανεπιστημίων από τις παραβατικές πράξεις, και ως ένα βήμα για την πραγματική θωράκιση του πανεπιστημιακού ασύλου, που καταλύεται από μειοψηφικές ομάδες ακραίων παραβατικών στοιχείων.
Τραγική συγκυρία, αλλά τα τελευταία, την περασμένη Πέμπτη, έκτροπα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ, η πρώην ΑΣΟΕΕ) επιβεβαιώνουν τα στελέχη των πανεπιστημίων, αλλά και την εκτίμηση του υπουργείου Παιδείας πως η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για το άσυλο πέρυσι τον Αύγουστο δεν αρκεί. «Η νομοθεσία ορίζει σαφώς πώς αντιμετωπίζονται εγκληματικές πράξεις που απειλούν την ανθρώπινη ζωή και προσβάλλουν τη δημόσια περιουσία», ανέφερε η Σύνοδος των Πρυτάνεων, στέλνοντας σαφές μήνυμα προς την πολιτεία, και κυρίως προς το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. «Τέτοιες έκνομες, βίαιες και αντιδημοκρατικές ενέργειες δεν έχουν θέση στο δημόσιο πανεπιστήμιο», τόνισε η Πρυτανεία του ΟΠΑ.
Ωστόσο, καθώς σε ουκ ολίγες περιπτώσεις κατά το παρελθόν έχει παρατηρηθεί ένα πινγκ πονγκ ευθυνών ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς, το υπουργείο Παιδείας στον προσεχή νόμο για τη λειτουργία των ΑΕΙ θα συμπεριλάβει νέα, συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των παραβατικών ενεργειών αλλά και έκτακτων περιστατικών – «φυσικά και ανθρωπογενή» όπως ορίζεται από το υπουργείο Παιδείας.
Τα βήματα
Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το υπουργείο για τη θωράκιση των ΑΕΙ μελετά τρία βασικά μέτρα:
• Κατάρτιση σχεδίων για την αντιμετώπιση καταστροφών και έκτακτων περιστατικών, τα οποία θα έχουν προκληθεί από φυσικά και ανθρωπογενή αίτια. Συγκεκριμένα, σε αυτά θα περιλαμβάνονται τρομοκρατικές ενέργειες, φυσικές καταστροφές όπως σεισμοί, περιστατικά όπως μια πυρκαγιά, αλλά και παραβατικές ενέργειες και επιθέσεις σε πανεπιστημιακούς. Τα σχέδια θα τα καταρτίζει κάθε ΑΕΙ σε συνεργασία με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και το υπουργείο Παιδείας, με στόχο να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε ιδρύματος.
Το σχέδιο για κάθε ΑΕΙ ξεχωριστά θα περιγράφει με λεπτομέρεια τις αρμοδιότητες κάθε υπευθύνου, τόσο από την αστυνομία όσο και από το ίδρυμα. Δηλαδή, από την πλευρά του ιδρύματος θα καθορίζονται οι ενέργειες που θα γίνονται από το προσωπικό και τον πρύτανη σε περίπτωση εκτάκτου περιστατικού, με το βάρος να πέφτει στην κλήση της αστυνομίας για να παρέμβει. Από την άλλη, και η αστυνομία θα διαθέτει σχέδια δράσης σε κάθε ίδρυμα ανάλογα και με τους χώρους του, ώστε η επέμβασή της να γίνει με προσοχή, πόσο μάλλον που σε τέτοιες περιπτώσεις η αστυνομία θα κληθεί να δράσει σε συνθήκες έντασης και πανικού των ανθρώπων.
Εύλογα, εκτός από τις φυσικές καταστροφές και τα ατυχήματα, οι περισσότερες περιπτώσεις στις οποίες θα ενεργοποιηθεί ένα τέτοιο σχέδιο αναμένεται να είναι οι επιθέσεις αγνώστων κατά πανεπιστημιακών και των πρυτάνεων των ΑΕΙ, όπως συμβαίνει συχνά σε κεντρικά ΑΕΙ. Τότε θα χρειαστεί η επέμβαση αστυνομικής δύναμης, και «ο καθένας πρέπει να γνωρίζει τις υποχρεώσεις του, για να μην κατηγορηθεί για ολιγωρία, αλλά ούτε και για υπέρβαση», όπως ανέφερε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας.
• Καθιέρωση κάρτας εισόδου σε κάθε πανεπιστήμιο. Το μέτρο έχει ακουστεί από πολλά κυβερνητικά στελέχη, ιδίως πέρυσι κατά την περίοδο ψήφισης της ρύθμισης για την κατάργηση του ασύλου, ενώ και η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ το έχει προτείνει. «Τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν σταματήσει να αποτελούν άσυλο ανομίας», ανέφερε η παράταξη μετά τα τελευταία γεγονότα στο ΟΠΑ, ζητώντας από την κυβέρνηση «να υλοποιήσει τις πάγιες προτάσεις της παράταξης για θεσμοθέτηση της πανεπιστημιακής κάρτας εισόδου». Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ηγεσία του υπουργείου προσανατολίζεται στη θεσμοθέτηση της κάρτας, δίνοντας τη δυνατότητα της προαιρετικής εφαρμογής της. Κάτι τέτοιο άλλωστε δικαιολογείται και από το γεγονός ότι σε άλλα ΑΕΙ είναι δυνατόν οι φοιτητές και το προσωπικό να έχουν κάρτα εισόδου σε κτίρια, αλλά όχι για τους ανοιχτούς χώρους, όπως είναι τα πανεπιστημιακά campus σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλα πανεπιστήμια της χώρας. Επίσης, η κάρτα εισόδου ήδη εφαρμόζεται αλλά για μικρά κτίρια ΑΕΙ, τα οποία επίσης δεν έχουν το «πολιτικό εκτόπισμα» εμβληματικών ιδρυμάτων όπως το Παν. Αθηνών και το ΕΜΠ. Και αυτό διότι θεωρείται βέβαιο ότι η καθιέρωση κάρτας εισόδου θα προκαλέσει αντιδράσεις από μερίδα φοιτητών.
• Θεσμοθέτηση πανεπιστημιακής φύλαξης από ειδικό σώμα. Το σχέδιο αυτό παραπέμπει στη λειτουργία των εταιρειών security, οι υπάλληλοι των οποίων θα έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν για την αντιμετώπιση και την αποτροπή σε αγνώστους (π.χ. εξωπανεπιστημιακές ομάδες) να εισέλθουν στο ίδρυμα. Το ειδικό σώμα κρίνεται απαραίτητο, διότι σήμερα τα μέλη της υπηρεσίας φύλαξης (συνήθως συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου) των ΑΕΙ λειτουργούν περισσότερο ως θυρωροί παρά σαν μια ομάδα που μπορεί να αποτρέψει αγνώστους να μπουν στο ίδρυμα. Τα μέλη του ειδικού σώματος θα έχουν την υποχρέωση να ενημερώνουν άμεσα τους αρμόδιους πανεπιστημιακούς για τυχόν εισβολή αγνώστων και δεν θα φέρουν αντικείμενα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν οπλισμός.
Διάθεση κονδυλίων
«Σίγουρα η πολιτεία θα μπορούσε και άμεσα να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση επιθέσεων», ανέφερε, μιλώντας στην «Κ» πρύτανης κεντρικού πανεπιστημίου. «Αλλά η ύπαρξη σχεδίου δράσης με καθορισμένους υπαιτίους και βήματα θωρακίζει την προσπάθεια, για την οποία επίσης πρέπει να διαθέτουν κονδύλια», πρόσθεσε ο ίδιος, υπονοώντας φυσικά όχι μόνο τα χρήματα που θα διατεθούν για την αγορά των μηχανημάτων εισόδου και τις συμβάσεις του προσωπικού φύλαξης, αλλά και τα υπόλοιπα που θα χρειαστούν μετά τις τυχόν φθορές που θα γίνουν στα μηχανήματα από αντιδρώντες στο μέτρο.
Στα πρότυπα ιδρυμάτων του εξωτερικού
Η ιδέα του ειδικού σώματος φύλαξης έχει ωριμάσει στα ΑΕΙ. Χαρακτηριστικό είναι ότι πρόσφατα ο πρύτανης του ΑΠΘ Νίκος Παπαϊωάννου έθεσε στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη το θέμα της θεσμοθέτησης –κατά τα πρότυπα των μεγάλων ευρωπαϊκών και αμερικανικών ΑΕΙ– πανεπιστημιακής μονάδας, η οποία θα έχει την ευθύνη της επιτήρησης του πανεπιστημιακού campus. Αλλωστε, στα πανεπιστήμια του εξωτερικού υπάρχει και η πανεπιστημιακή αστυνομία, αλλά και η κάρτα εισόδου, την οποία πρέπει να φέρουν υποχρεωτικά οι φοιτητές, οι πανεπιστημιακοί και τα μέλη του διοικητικού προσωπικού για την είσοδό τους.
Από την άλλη, πανεπιστημιακοί που μίλησαν στην «Κ» ανέφεραν ότι κρίσιμο είναι η εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας και του πειθαρχικού δικαίου στα ΑΕΙ για την τιμωρία φοιτητών που λαμβάνουν μέρος σε παραβατικές πράξεις. Τώρα, όλα αυτά υπάρχουν αλλά δεν εφαρμόζονται, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται το αίσθημα ατιμωρησίας.