Πώς έμοιαζε άραγε η δεύτερη σημαντικότερη πόλη μετά την Κωνσταντινούπολη κατά τον 8ο και τον 9ο αιώνα, τους λεγόμενους «σκοτεινούς αιώνες» του Βυζαντίου; Πώς ήταν η καθημερινή ζωή και τα μνημεία σε αυτόν τον τόπο με την άγνωστη αλλά τόσο γοητευτική ιστορία; Ελάχιστοι γνωρίζουν σήμερα το Αμόριο, το τωρινό Χισάρκιοϊ, 168 χλμ. νοτιοδυτικά της Αγκυρας, όμως πριν από περίπου 1.200 χρόνια ήταν τόσο σημαντικό ώστε ο χαλίφης των Αββασιδών, Αλ-Μουτασίμ, το πολιόρκησε και το άλωσε τον Αύγουστο του 838. Το Αμόριο ήταν σπουδαία επαρχιακή πρωτεύουσα του μεσαιωνικού Βυζαντίου και συγκαταλεγόταν ανάμεσα στα μεγάλα αστικά κέντρα της αυτοκρατορίας.
Η πόλη ανασκάπτεται εκτενώς εδώ και χρόνια από αρχαιολόγους. Οι πρώτες τομές έγιναν το 1987 από Βρετανούς αρχαιολόγους και από το 2013 έως σήμερα ακολούθησε νέα ομάδα Τούρκων επιστημόνων, στην οποία συμμετέχει και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας, με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Νίκο Τσιβίκη. Στην ανασκαφική προσπάθεια συμμετέχει επίσης η αρχαιολόγος Ολγα Καραγιώργου, κύρια ερευνήτρια στην Ακαδημία Αθηνών, που ειδικεύεται στο Βυζάντιο.
Η ανασκαφή στο Αμόριο πρωταγωνιστεί στη διάλεξη της Ελληνικής Αρχαιολογικής Επιτροπής της Μεγάλης Βρετανίας, που θα μεταδοθεί διαδικτυακά από τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας την Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου, στις 7 μ.μ. Προσκεκλημένοι ομιλητές είναι οι Ολγα Καραγιώργου και Νίκος Τσιβίκης, οι οποίοι θα μιλήσουν διαδικτυακά, εξαιτίας της πανδημίας. Είναι η πρώτη φορά στα χρονικά του θεσμού που η μία από τις δύο ετήσιες διαλέξεις της Ελληνικής Αρχαιολογικής Επιτροπής δεν θα πραγματοποιηθεί σε βρετανικό έδαφος. Η αλλαγή αυτή δεν θα είναι η μόνη. Από το 1986, όταν η Μάτι Εγκον ίδρυσε την Επιτροπή, η ίδια υπήρξε παρούσα σε όλες τις εκδηλώσεις. Η ιδρύτρια της Επιτροπής «έφυγε» από τη ζωή πριν από λίγο καιρό, το όραμά της όμως συνεχίζεται.
Τη σκυτάλη έχουν πάρει η νυν πρόεδρος Ζέττα Θεοδωροπούλου και όλοι οι υπότροφοι που έχουν επωφεληθεί από την Επιτροπή για να κάνουν λαμπρές σπουδές. Από κοινού με τα μέλη του Δ.Σ. φροντίζουν ώστε οι πιο αξιόλογες ανασκαφές από Ελληνες και Κύπριους αρχαιολόγους να παρουσιάζονται στο φιλελληνικό και φιλάρχαιο κοινό του Λονδίνου και της Βρετανίας. Ιδιαίτερα συγκινητικό είναι ότι η Ολγα Καραγιώργου ήταν η πρώτη από τις δεκάδες αριστούχους φοιτητές που έλαβαν υποτροφία από την Επιτροπή για το μεταπτυχιακό τους. «Η εκλιπούσα ήταν η γυναίκα που άλλαξε κυριολεκτικά τη ζωή μου, βοηθώντας με να σπουδάσω στην Οξφόρδη. Το ίδιο ισχύει, σίγουρα, και για τους άλλους συναδέλφους μου, υποτρόφους της Επιτροπής» λέει η αρχαιολόγος, που αφιερώνει τη διάλεξη στη μνήμη της Μάτι.
[email protected]