ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ, ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΤΣΟΥΜΠΡΗΣ*
10.11.2020 • 13:58
Αναλύοντας δεδομένα διαφόρων ασθενειών του παρελθόντος, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αντιμετώπιση μιας ασθένειας είναι μια συστηματική διαδικασία που εξελίσσεται πάνω σε μια σιγμοειδή καμπύλη ή στην αντίστοιχη καμπανοειδή, γνωστή και ως καμπύλη του κύκλου ζωής.
Ο κύκλος ζωής της επιδημίας είναι συμμετρικός, οπότε από το πρώτο μισό των κρουσμάτων της επιδημίας μπορεί να προβλεφθεί το άλλο μισό. Από ιστορικά δεδομένα για το πρώτο μισό των κρουσμάτων μπορεί να προβλεφθεί το δεύτερο μισό. Αυτό όμως προϋποθέτει την τήρηση των μέτρων αποτροπής της εξάπλωσης από όλο τον πληθυσμό.
Οι βασικοί λόγοι για να αρχίσει η υποχώρηση του κορωνοϊού είναι η φυσιολογική αντίδραση της κοινωνίας με τη λήψη μέτρων εξάπλωσης του ιού. Οπότε τα μέτρα που λαμβάνονται είναι μέρος μιας φυσιολογικής διαδικασίας και μιας ορθολογικής απόφασης. Ετσι αντιμετωπίστηκε το πρώτο κύμα.
Το «απαγορευτικό» (lockdown) του πρώτου κύματος του περασμένου Απριλίου εξελίχθηκε σύμφωνα με την πρόβλεψη της 28/3/2020, όπως αναφέρεται στον παρακάτω σύνδεσμο της εφημερίδας «Καθημερινή» στις 2/4/2020: https://www.kathimerini.gr/1071879/galle-ry/epikairothta/ellada/provle-
yh-e3eli3hs-twn-kroysmatwn.
Η καθολική τήρηση των μέτρων από τους πολίτες έχει ως αποτέλεσμα την επιτυχή ανάσχεση του πρώτου κύματος στα μέσα του περασμένου Μαΐου.
Η επιτυχία όμως έφερε τη χαλάρωση των μέτρων και κυρίως στους χώρους άφιξης και διαμονής των ταξιδιωτών από το εξωτερικό. Το αποτέλεσμα ήταν η εξάπλωση των κρουσμάτων και σιγά σιγά εμφανίστηκε το δεύτερο κύμα, στις αρχές Ιουνίου. Η πρόβλεψη του δεύτερου κύματος στις 31/08 δημοσιεύθηκε στον παρακάτω σύνδεσμο της εφημερίδας «Καθημερινή» στις 8/9/2020: https://www.kathimerini.gr/society/561069982/apopsi-provlepsi-tis-exelixis-toy-2oy-kymatos-ton-kroysmaton-toy-koronoioy/.
Το δεύτερο κύμα είχε ως κορυφή το τέλος Αυγούστου. Τα μέτρα που ελήφθησαν κατά το διάστημα του Αυγούστου οδήγησαν, από αρχές Σεπτεμβρίου, στην πτώση του δεύτερου κύματος, η οποία όμως πτώση δεν ολοκληρώθηκε, καθόσον ένα σημαντικό μέρος των συνανθρώπων μας αντιδρούσε στη λήψη των μέτρων. Οπότε ο ιός βρήκε αρκετούς απροστάτευτους ανθρώπινους οργανισμούς, τους οποίους χρησιμοποίησε για να εξαπλωθεί, σχηματίζοντας το τρίτο κύμα πριν από την ολοκλήρωση του δεύτερου κύματος. Η μη ολοκλήρωση του δεύτερου κύματος φαίνεται κάτω αριστερά στο σχετικό διάγραμμα. Το διάγραμμα αυτό προβλέπει την εξέλιξη του τρίτου κύματος πάνω από το δεύτερο. Η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε λίγες ημέρες τα κρούσματα σε πάνω από 5.000 ημερησίως εάν δεν ληφθούν μέτρα. Ετσι η λήψη των νέων μέτρων ορθώς ανακοινώθηκε, ώστε να αποτρέψουν τα κρούσματα να ακολουθήσουν την πορεία της διακεκομμένης καμπύλης του σχήματος. Το ενδιαφέρον θα είναι, σε τι βαθμό θα τηρηθούν τα νέα μέτρα και εάν θα συμμετάσχουν όλοι οι συνάνθρωποί μας στην κοινή προσπάθεια.
Εάν τα μέτρα δεν αποδώσουν, η καμπύλη δεν θα γίνει πτωτική, αλλά θα συνεχιστεί η ανοδική πορεία των ημερήσιων κρουσμάτων, επιφέροντας μεγαλύτερη ζημία στην οικονομία από ό,τι το «απαγορευτικό».
Η ανταπόκριση της κοινωνίας στην τήρηση των μέτρων κατά τη διάρκεια του «απαγορευτικού», αλλά κυρίως μετά τη λήξη του, έχει μεγάλη σημασία. Η επανάληψη της χαλάρωσης του περασμένου Ιουνίου θα δημιουργήσει την εμφάνιση ενός τέταρτου κύματος, το οποίο ίσως επέλθει πριν από την ολοκλήρωση του τρίτου κύματος.
Τα διαθέσιμα οπλοστάσια των γρήγορων τεστ, της αυστηρής ιχνηλάτησης και ο έλεγχος της τήρησης της 14ήμερης καραντίνας είναι πρωταρχικής σημασίας για την αναχαίτιση της εξάπλωσης του ιού. Αναλύοντας τα παγκόσμια δεδομένα των διαφόρων στρατηγικών που ακολούθησαν οι χώρες, βρίσκουμε ότι η Ταϊβάν που χρησιμοποίησε το παραπάνω οπλοστάσιο, πέτυχε τους λιγότερους θανάτους ανά 100.000 κατοίκους, η οποία χωρίς ολικό κλείσιμο της οικονομίας (lockdown) έχει 0,03 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους και πτώση 0,58% στο ΑΕΠ το β΄ τρίμηνο του 2020. Η Νέα Ζηλανδία, η οποία είναι η χώρα με τους επόμενους λιγότερους θανάτους, είχε 0,5 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους με ολικό κλείσιμο της οικονομίας και πτώση 12,2% στο ΑΕΠ το β΄ τρίμηνο.
* Ο κ. Γεώργιος Ατσαλάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης. Ο κ. Βασίλειος Τσούμπρης είναι απόφοιτος ΜΠΔ Πολυτεχνείου Κρήτης.