Αγορά με ευρείς ορίζοντες, αν και ακόμα ανεκμετάλλευτη, είναι αυτή των drones στη χώρα μας, με την τεχνολογία για πολλοστή φορά να τρέχει ταχύτερα, προσπερνώντας το θεσμικό πλαίσιο που τη ρυθμίζει. Ο πολυαναμενόμενος νόμος που διέπει τη λειτουργία της θεσμοθετήθηκε το 2016, με στόχο να βάλει μια τάξη στη λειτουργία των Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ), η οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή πετούσε στον «αυτόματο πιλότο» χωρίς περιορισμούς ή κανονισμούς. Η ζήτηση για απόκτηση πτυχίου χειριστή drone είναι ήδη πολύ έντονη, καθώς πολλοί είναι που αποφασίζουν να επενδύσουν στο να γίνουν πιστοποιημένοι πιλότοι drone.
Βασικό κίνητρο για την απόκτηση διπλώματος είναι η πεποίθηση της εύρεσης εργασίας, καθώς θεωρητικώς πρόκειται για μια ταχύτατα ανερχόμενη αγορά με πολλά πεδία «δράσης». Η πραγματικότητα, ωστόσο, φαίνεται κάπως διαφορετική, καθώς, όπως υποστηρίζουν ιδιοκτήτες σχολών πιστοποίησης χειριστών ΣμηΕΑ, η ελληνική αγορά δεν είναι ακόμα ώριμη ώστε να αξιοποιήσει στην πλήρη έκταση τις δυνατότητες των drones. Αποτέλεσμα είναι να αποφοιτούν από τις σχολές κατά εκατοντάδες οι νέοι χειριστές, χωρίς όμως ανάλογη απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας. «Πολλοί πίστευαν ότι θα βρουν δουλειές, ενώ αρκετές εταιρείες άνοιξαν και στη συνέχεια έβαλαν λουκέτο», εξηγεί στην «Κ» ο Αρης Ταλιάκης, επικεφαλής της dronesolutions, εταιρείας που προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις drones, μεταξύ των οποίων και σχολή πιστοποίησης χειριστών ΣμηΕΑ. Η πλειονότητα των σχολών χειριστών στην Ελλάδα αποτελεί ένα τμήμα μόνο εταιρειών που διαθέτουν και παρέχουν drones είτε προς ενοικίαση (συνήθως μαζί με τους χειριστές) είτε προς πώληση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΥΠΑ, η χώρα διαθέτει 15 πιστοποιημένες σχολές χειριστών. Ορισμένες απορρόφησαν μέρος των πρώτων πιστοποιημένων χειριστών που εκπαιδεύτηκαν, στη συνέχεια όμως η αγορά «πάγωσε» περιγράφει ο κ. Ταλιάκης. Η ζήτηση για πιστοποίηση, ωστόσο, συνέχισε να είναι μεγάλη με την αντίστοιχη απορρόφηση όμως από την αγορά εργασίας να είναι δυσανάλογα μικρότερη. Πέραν των ερασιτεχνικών χρήσεων που είναι για ψυχαγωγία οι εφαρμογές των drones είναι ανεξάντλητες, σε αναρίθμητους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, εξηγεί ο ίδιος, που συμπληρώνει ότι «η χώρα μας έχει αργήσει λίγο να ξυπνήσει». Εταιρείες security για παράδειγμα κάνουν χρήση drones για επίβλεψη η οποία επιτυγχάνεται με πολύ μικρότερο κόστος από τις κλασικές περιπολίες με αυτοκίνητα και πολύ ταχύτερα. Αντίστοιχα τα ΣμηΕΑ έχουν πολλές εφαρμογές στην αστυνομία και τον στρατό. Στελέχη της αγοράς υποστηρίζουν ότι ακόμα και στον τομέα της εθνικής ασφάλειας μόλις προ διετίας ξεκίνησε η χρήση τους από τον Ελληνικό Στρατό, τη στιγμή κατά την οποία «στην Τουρκία για παράδειγμα κατασκευάζουν μόνοι τους τα δικά τους στρατιωτικά drones». Πέραν της αστυνόμευσης υπάρχει και η εκτενής χρήση των drones στην επίβλεψη. Αυτή μπορεί να αφορά επιθεωρήσεις κατασκευαστικών έργων, κτιρίων, γεφυρών, αιολικών πάρκων και φωτοβολταϊκών, υδροηλεκτρικών φραγμάτων ακόμα και δικτύων (τηλεπικοινωνιών, μεταφοράς ενέργειας κ.ά.).
Και υποβρύχια
Υπάρχουν επίσης και τα υποβρύχια drones, τα οποία περικλείονται σε ένα προστατευμένο κλουβί, συνδέονται με καλώδιο με το χειριστήριο και τον χειριστή, χρήσιμα εργαλεία σε επιθεωρήσεις πλοίων π.χ. χωρίς να χρειάζονται δύτες. Στη ναυτιλία επίσης χρησιμοποιούνται για τις επιθεωρήσεις εντός των πλοίων σε σημεία που είναι πολύ δύσκολη η πρόσβαση ανθρώπων. Ο πρώτος κλάδος που αξιοποίησε τα drones ήταν αυτός της φωτογραφίας και του κινηματογράφου (π.χ. ντοκιμαντέρ), καθώς προσέφερε λύσεις υψηλής ευκρίνειας και ευκολίας στη διαδικασία της φωτογράφισης ή βιντεοσκόπησης. Η αρχαιολογική υπηρεσία έχει επιδείξει επίσης έντονο ενδιαφέρον για τα drones, καθώς τα χρησιμοποιεί κατά τη διάρκεια ανασκαφών και στη συνέχεια για την τρισδιάστατη απεικόνιση μνημείων.
Οι κανόνες για ερασιτεχνική χρήση τους
Για την απόκτηση διπλώματος χειριστή ΣμηΕΑ απαιτούνται 50 ώρες θεωρητικού μαθήματος και, στη συνέχεια, ανάλογα με την κατηγορία που επιλέγει κανείς, ορίζονται υποχρεωτικές ώρες πρακτικής εκπαίδευσης. Η διαδικασία πιστοποίησης χειριστών ελέγχεται από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, ωστόσο στελέχη της αγοράς υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να είναι λίγο πιο αυστηρό το σύστημα, καθώς στις πρακτικές εξετάσεις, για παράδειγμα, μάλλον δεν έχει αποτύχει κανείς μέχρι σήμερα. Σε περίπτωση που κάποιος πετάει drone χωρίς την απαιτούμενη πιστοποίηση, αρμόδιος φορέας είναι η αστυνομία. Ταυτόχρονα, για ορισμένες κατηγορίες πτήσεων απαιτείται η ενημέρωση της ΥΠΑ μέσω σχεδίου πτήσης. Ο νομός ορίζει ότι τα ΣμηΕΑ χωρίζονται με βάση δύο κριτήρια, το βάρος απογείωσης και τη χρήση (επαγγελματική ή ερασιτεχνική). Η ερασιτεχνική χρήση ονομάζεται «ανοικτή κατηγορία» και αφορά drones έως 25 κιλά. Η επαγγελματική χρήση χωρίζεται και αυτή σε δύο επιμέρους κατηγορίες την «ειδική κατηγορία» και την «πιστοποιημένη», οι οποίες εξαρτώνται από τη χρήση και το βάρος απογείωσης.
Ως προς την «ανοικτή κατηγορία», ο νόμος ορίζει ότι θα πρέπει ο χειριστής να έχει μέγιστη απόσταση 50 μέτρων από το drone, ελάχιστη απόσταση 50 μέτρων από ανθρώπους, ζώα, κινητά ή ακίνητα αντικείμενα, ενώ το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος πτήσης αγγίζει τα 120 μέτρα (400 ft). Για σκάφη με εμβέλεια τηλεχειριστηρίου που ξεπερνάει τα 50 μέτρα, απαιτείται καταχώριση στο Μητρώο Χειριστών ΣμηΕΑ της ΥΠΑ, η οποία γίνεται με τους κωδικούς Τaxisnet του ιδιοκτήτη. Σε περίπτωση που η πτήση ξεπεράσει τα 50 μέτρα απόσταση, τότε απαιτείται η κατάθεση σχεδίου πτήσης στην ΥΠΑ.