Υιοθέτηση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα ΑΕΙ, αλλά με ουσιαστική ανακατανομή του αριθμού των εισακτέων υπέρ των περιφερειακών ιδρυμάτων προτείνει η Σύνοδος Πρυτάνεων ως ένα πρώτο βήμα σύγκλισης με την πρόταση του υπουργείου Παιδείας. Στόχος είναι να αποτραπεί η αποψίλωση των περιφερειακών ΑΕΙ, καθώς εκτιμάται ότι η ελάχιστη βάση εισαγωγής (ΕΒΕ) θα προκαλέσει μείωση των εισακτέων σε περιφερειακά ΑΕΙ έως και 60% ανά τμήμα, και κατά συνέπεια μείωση της χρηματοδότησής τους. Από την άλλη, πάντως, κλυδωνισμοί καταγράφονται στις σχέσεις της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας με τα πανεπιστήμια, παρά τις δεδηλωμένες προθέσεις και των δύο πλευρών για διάλογο επί του μεταρρυθμιστικού πλαισίου που προτείνει η κυβέρνηση για τα ΑΕΙ. Η Σύνοδος Πρυτάνεων αμφισβητεί τη λειτουργικότητα των ρυθμίσεων του υπουργείου, τις οποίες η κυβέρνηση θεωρεί απολύτως απαραίτητες για την αλλαγή σελίδας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, θέτοντας επ’ αυτών κόκκινες γραμμές. Πρόκειται για ρυθμίσεις όπως η θεσμοθέτηση σώματος πανεπιστημιακής φύλαξης στα ΑΕΙ, η τήρηση πειθαρχικού δικαίου, η θέσπιση ανώτατου ορίου φοίτησης και η διαγραφή των «αιωνίων» φοιτητών.
Ειδικότερα, οι πρυτάνεις εστιάζουν στην καθιέρωση της ΕΒΕ, η οποία, όπως εκτιμούν, θα μειώσει τον αριθμό των εισακτέων στα περιφερειακά ΑΕΙ από 30% έως 60%. Τα μεγαλύτερα προβλήματα αναμένεται να έχουν το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ) με τμήματα σε πόλεις της Κρήτης. Οι πρυτάνεις των περιφερειακών ΑΕΙ φοβούνται ότι λόγω της ΕΒΕ θα αδειάσουν τμήματα –μιλούν ακόμη και για τμήματα με μόλις 40 εισακτέους σε μία χρονιά–, θα κοπούν κονδύλια, θα χαθούν θέσεις πανεπιστημιακών. Χαρακτηριστικό είναι ότι ζητούν «η χρηματοδότηση των περιφερειακών ΑΕΙ να αποσυνδεθεί από το ζήτημα του αριθμού εισακτέων».
Μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος της Συνόδου Πρυτάνεων και πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ζήσης Μαμούρης, ανέφερε ότι η Σύνοδος δέχεται την ελάχιστη βάσης εισαγωγής, αρκεί να υπάρξει ουσιαστική ανακατανομή των θέσεων των εισακτέων από τα κεντρικά στα περιφερειακά ΑΕΙ, καθώς λόγω της ΕΒΕ θα μειωθούν σημαντικά οι εισακτέοι στα περιφερειακά. Παράλληλα, ο κ. Μαμούρης εστιάζει στην ανάγκη να υπάρξουν συνδυαστικά δύο μέτρα: ένα σύστημα μετεγγραφών βάσει του οποίου δεν θα αποψιλώνονται τα περιφερειακά ΑΕΙ και δημιουργία φοιτητικών εστιών ώστε οι φοιτητές (που συνήθως επικαλούνται οικονομικούς λόγους για τη μετεγγραφή τους) να παραμένουν στα περιφερειακά ΑΕΙ.
Με βάση τα δεδομένα των προηγούμενων Πανελλαδικών Εξετάσεων, η ΕΒΕ (εξάγεται από τον μέσον όρο των επιδόσεων των υποψηφίων κάθε επιστημονικού πεδίου, πολλαπλασιαζόμενη με έναν συντελεστή που θα θέσει κάθε τμήμα ΑΕΙ) θα διαμορφωθεί περί του 8 με 8,5. Ενδεικτικά, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», για ΑΕΙ όπως το Ιόνιο η βαθμολογική κλίμα μεταξύ 7 και 8 είναι πολύ κρίσιμη, καθώς αρκετοί εισακτέοι του κινούνται περί του 7,5. Επίσης, το ΕΛΜΕΠΑ στην Κρήτη θα χάσει από 30% έως 50% των εισακτέων του ανάλογα με το τμήμα, ενώ στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας η απώλεια μπορεί να προσεγγίσει το 60% ανά τμήμα. Μελέτες δείχνουν ότι τα 10 από τα 22 τμήματα του ΑΕΙ θα έχουν έως 30 με 40 φοιτητές!
Συνολικά, πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι η ΕΒΕ θα «κόψει» 10.000-15.000 εισακτέους και ότι η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης μελετά το θέμα. «Επί παραδείγματι το 2019-20 τα ΑΕΙ ζήτησαν να εισαχθούν στα πανεπιστημιακά τμήματα 48.149 φοιτητές. Το ίδιο έτος το υπουργείο αποφάσισε την εισαγωγή 78.335 φοιτητών. Εάν δηλαδή είχε γίνει δεκτή η πρόταση των ΑΕΙ, θα είχε μείνει εκτός σχεδόν το 40% από όσους τελικώς εισήχθησαν. Η σημερινή πρόταση του υπουργείου Παιδείας για ελάχιστη βάση εισαγωγής απέχει παρασάγγας από τις προτάσεις των ΑΕΙ», δήλωσε στην «Κ» ο Αγγελος Συρίγος, υφυπουργός Παιδείας αρμόδιος για την ανώτατη εκπαίδευση. Ο υφυπουργός εστιάζει και στο μαθησιακό επίπεδο των φοιτητών. «Εχουμε τμήματα ΑΕΙ στα οποία εισήχθησαν άτομα με πολύ χαμηλή βαθμολογία. Δεν είναι τυχαίο ότι τα συγκεκριμένα τμήματα αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα με τους ελάχιστους φοιτητές που κατορθώνουν να αποφοιτήσουν. Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι επισημαίνουν εδώ και χρόνια το πρόβλημα. Το υπουργείο δεν μπορεί να συνεχίζει να κλείνει τα μάτια». Ταυτόχρονα, υψηλόβαθμο στέλεχος ανέφερε στην «Κ» ότι η ΕΘΑΑΕ για την κρατική χρηματοδότηση που θα δοθεί σε κάθε ΑΕΙ συνυπολογίζει, μαζί με τον αριθμό εισακτέων, διάφορους παράγοντες, όπως η διασπορά των τμημάτων στην Περιφέρεια, αλλά και ειδικούς λόγους όπως εθνικοί κ.λπ.
Από την άλλη, πάντως, όπως ανέφερε στην «Κ» πρύτανης κεντρικού ΑΕΙ, θεωρούν ότι η ηγεσία του υπ. Παιδείας μεθοδεύει τη μετάθεση στα ΑΕΙ του πολιτικού κόστους λόγω των επιπτώσεων που θα έχουν οι αποφάσεις της στα ιδρύματα αλλά και τις τοπικές οικονομίες. Γιατί; Διότι τα ΑΕΙ φαίνεται να μετέχουν στον σχεδιασμό για την ΕΒΕ, καθώς κάθε τμήμα ΑΕΙ θα επιλέξει τον συντελεστή, ο οποίος πολλαπλασιαζόμενος με τον μέσον όρο των επιδόσεων των υποψηφίων σε κάθε πεδίο θα διαμορφώνει την ΕΒΕ του τμήματος. Η πρόταση του υπουργείου είναι ο συντελεστής να κυμαίνεται από το 0,8 έως το 1,2. Ωστόσο, πληροφορίες της «Κ» ανέφεραν ότι το χαμηλό όριο του συντελεστή (δηλαδή 0,8) μπορεί να μειωθεί με απόφαση της σχολής, και να εισαχθούν περισσότεροι υποψήφιοι.
Διάσταση απόψεων υπάρχει και στο θέμα της θέσπισης ανωτάτου ορίου φοίτησης και για τη διαγραφή των λεγόμενων «αιώνιων» φοιτητών. Οι πρυτάνεις θεωρούν ότι η διάταξη του νομοσχεδίου είναι ελλιπής (π.χ. ζητούν εξειδίκευση διατάξεων για εργαζόμενους φοιτητές, μερική φοίτηση, εκτίμηση περιπτώσεων παράτασης) και ότι θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα και αντιδράσεις (από φοιτητές και παρατάξεις) από όσα θα λύσει. Τονίζουν, επίσης, τη διοικητική πολυπλοκότητα της υλοποίησης ενός τέτοιου μέτρου. Το ίδιο πιστεύουν οι πρυτάνεις για την εισαγωγή πειθαρχικών διατάξεων στον Εσωτερικό Κανονισμό των ΑΕΙ, όπως προτάθηκε από το υπουργείο Παιδείας. «Ζητήματα πειθαρχικού κανονιστικού πλαισίου αφορούν το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ», ξεκαθαρίζει η Σύνοδος. Ο αντίλογος είναι πως ποτέ δεν έχει επιβληθεί πειθαρχική ποινή σε φοιτητές που προκαλούν φασαρίες εντός των ΑΕΙ, όπως αποκλεισμό πρυτανικών γραφείων, ομηρία συγκλητικών, απειλές κατά καθηγητών, απόρριψη σκουπιδιών σε γραφεία πανεπιστημιακών.
«Θέλουν ένα πανεπιστήμιο υποχείριό τους»
«Το 2011 οι πρυτάνεις, οι Σύγκλητοι των ΑΕΙ και αρκετοί πανεπιστημιακοί εναντιώθηκαν με όλα τα μέσα στον νόμο Διαμαντοπούλου για τα ΑΕΙ, συντονίζοντας το βήμα τους με την ανταριασμένη αντιπολίτευση της εποχής. Κάποιοι αναγνώρισαν εκ των υστέρων το μεγάλο λάθος τους, που καθήλωσε τα ΑΕΙ σε μια παρελθούσα εποχή. Παρ’ όλα αυτά, δέκα χρόνια μετά, τα ίδια όργανα και οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις, πάλι στην αντιπολίτευση, επιχειρούν με ανάλογους τρόπους να ακυρώσουν κάθε προσπάθεια να κάνει το πανεπιστήμιο ένα βήμα μπροστά. Θέλουν ένα πανεπιστήμιο υποχείριό τους», αναφέρει στην «Κ» η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, Βάσω Κιντή.
Μάλιστα, τονίζει την ασυνέπεια των πρυτάνεων, οι οποίοι ενώ τα προηγούμενα χρόνια διαμαρτύρονταν ότι το υπουργείο αγνοεί τις εισηγήσεις τους για τον αριθμό των εισακτέων, τώρα με την καθιέρωση βάσης εισαγωγής φοβούνται ότι θα μειωθεί ο αριθμός των νεοεισερχομένων φοιτητών.
«Οπότε ζητούν να μπαίνουν όλοι! Και αυτοί με βαθμολογία 2 και 3 στα 20. Πέρυσι εισήχθησαν 77.000 φοιτητές. Οι προτάσεις των ΑΕΙ έλεγαν 55.000. Σίγουρα με τις ρυθμίσεις του ν/σ θα εισαχθούν περισσότεροι από όσους τα ΑΕΙ πρότειναν», λέει η καθηγήτρια και τονίζει: «Το μόνο που ζητούν παγίως οι πρυτάνεις είναι χρήματα για να τα διαχειρίζονται χωρίς όρους. Είναι δυνατόν να λέγεται ή να υπονοείται ότι πρέπει να εισάγονται φοιτητές οποιουδήποτε επιπέδου απλώς και μόνο για να εξακολουθούν να έχουν λόγο ύπαρξης τμήματα και να έχουν δουλειά οι καθηγητές; Τι είναι οι φοιτητές; Μέσα για να επιτυγχάνονται σκοποί που δεν τους αφορούν; Αυτό πρώτα από όλα προσβάλλει τους ίδιους τους φοιτητές. Εντέλει, η μόνη περίοδος κατά την οποία δεν υπήρξαν αντιδράσεις από τα ΑΕΙ σε κυβερνητικές πρωτοβουλίες ήταν όταν η προηγούμενη κυβέρνηση έκανε αδιαφανείς συμφωνίες με τους πρυτάνεις για την κατάργηση των ΤΕΙ, για την ίδρυση τμημάτων κυριολεκτικά τα μεσάνυχτα με βουλευτικές τροπολογίες, και τη διασπορά πανεπιστημιακών μονάδων σε όλη την επικράτεια. Ζητούν σήμερα οι πρυτάνεις “εναλλακτικές μορφές υψηλού επιπέδου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης”. Γιατί σιώπησαν ή συνήργησαν όταν τα ΤΕΙ καταργούνταν; Αυτό δεν λέγεται ακαδημαϊκή ηγεσία, αλλά συνδικαλισμός».