Τις αδυναμίες των συστημάτων μακροχρόνιας περίθαλψης ηλικιωμένων που ανέδειξε η πανδημία αναλύει στην «Κ» ο Ντέιβιντ Γκραμπόφσκι, καθηγητής Υγειονομικής Πολιτικής στο Harvard. Ο κ. Γκραμπόφσκι, που θα είναι ομιλητής στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (10-15 Μαΐου), εκφράζει την ελπίδα ότι τα διδάγματα των τελευταίων 12 μηνών θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη έμφαση στη δημόσια υγεία και στην πρόληψη ασθενειών στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλώνει την έκπληξή του για την ανεπαρκή διαχείριση της κρίσης στην Ευρώπη και χαρακτηρίζει «σημαντική πηγή ανησυχίας» το φαινόμενο της «COVID μακράς διαρκείας».
– Πώς επηρέασε η COVID-19, με τον τεράστιο αριθμό θανάτων μεταξύ των πιο ηλικιωμένων, τη στάση της κοινωνίας απέναντι στη γήρανση; Ποιες βασικές αδυναμίες στη μακροχρόνια φροντίδα των ηλικιωμένων ανέδειξε, στις ΗΠΑ και αλλού στη Δύση;
– Η βασική αδυναμία που εξέθεσε η COVID-19 είναι ότι τα συστήματα μακροχρόνιας περίθαλψης σε πολλές χώρες δεν λειτουργούν. Πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, δεν έχουν επενδύσει επαρκώς σε λύσεις φροντίδας στο σπίτι ή στην κοινότητα. Ως αποτέλεσμα, πολλοί ηλικιωμένοι καταλήγουν να λαμβάνουν μακροχρόνια φροντίδα σε μεγάλα ιδρύματα. Αυτό το πλαίσιο αποδείχθηκε εξαιρετικά προβληματικό για τον έλεγχο της διασποράς του ιού. Σε πολλές εγκαταστάσεις, οι ηλικιωμένοι μοιράζονται υπνοδωμάτια και μπάνια. Το προσωπικό μετακινείται από δωμάτιο σε δωμάτιο και συχνά από εγκατάσταση σε εγκατάσταση. Η φροντίδα περιλαμβάνει υψηλή συχνότητα επαφών. Αυτό οδήγησε σε μια «τέλεια καταιγίδα», όπου μέλη του προσωπικού που ήταν ασυμπτωματικοί φορείς διέδωσαν τον ιό σε πολλούς τροφίμους και πολλές εγκαταστάσεις. Στο μέλλον, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες πρέπει να επενδύσουν περισσότερο σε μοντέλα φροντίδας στο σπίτι και σε μικρότερες νοσηλευτικές εγκαταστάσεις. Η σχετική βιβλιογραφία δείχνει ότι τα μικρότερης κλίμακας οικιακά μοντέλα με ιδιωτικά δωμάτια και οι μειωμένες μετακινήσεις του προσωπικού μέσα και έξω από το κτίριο αυξάνουν την προστασία των ηλικιωμένων από τον ιό.
– Πρέπει τα νοσοκομεία και τα γηροκομεία να καθιστούν υποχρεωτικό τον εμβολιασμό του προσωπικού τους για την COVID-19;
– Στις ΗΠΑ, οι περισσότεροι πολίτες έχουν επιλέξει εθελοντικά να εμβολιαστούν για την COVID-19. Οι καλύτερες εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι περίπου το 80%-85% όσων είχαν τη δυνατότητα έως τώρα, έχει εμβολιαστεί. Ωστόσο, πολλοί υπάλληλοι έχουν επιλέξει να μην εμβολιαστούν, με ποσοστά περίπου 50% και με τεράστιες διακυμάνσεις ανά εγκατάσταση. Ως αποτέλεσμα, πολλοί ζήτησαν υποχρεωτικούς εμβολιασμούς για το προσωπικό. Η κυβέρνηση ήταν απρόθυμη να προχωρήσει σε αυτό το βήμα, ειδικά επειδή το εμβόλιο εγκρίθηκε μέσω άδειας χρήσης εκτάκτου ανάγκης. Αν και αρκετοί όμιλοι του κλάδου της υποβοηθούμενης διαβίωσης έχουν δώσει εντολή στο προσωπικό τους να κάνει το εμβόλιο, οι περισσότερες εταιρείες δεν έχουν επιλέξει αυτή την οδό. Ολοι αναγνωρίζουν ότι καθιστώντας τον εμβολιασμό υποχρεωτικό θα έχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της αύξησης των ποσοστών του μεταξύ του προσωπικού. Ωστόσο, είναι επίσης πιθανό να έχει το ακούσιο αποτέλεσμα να οδηγήσει εργαζομένους να παραιτηθούν από τη δουλειά αντί να εμβολιαστούν. Επομένως ανησυχώ ότι η προσέγγιση αυτή θα προκαλέσει περισσότερο κακό παρά καλό. Δεδομένων των σοβαρών ελλείψεων προσωπικού και της δυσκολίας προσέγγισης νέων εργαζομένων σε αυτές τις θέσεις εργασίας, τα κέντρα φροντίδας δεν έχουν το περιθώριο να χάσουν σημαντικό αριθμό εργαζομένων.
– Πόσο πρέπει να ανησυχούμε για τη λεγόμενη «COVID μακράς διαρκείας» (την παράταση των συμπτωμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα); Πόσο διαδεδομένη είναι και σε τι ποσοστό είναι σοβαρή η συμπτωματολογία; Είστε αισιόδοξος ότι τα εμβόλια μπορούν να βοηθήσουν και σε αυτό το μέτωπο;
– Η «COVID μακράς διαρκείας» είναι μια σημαντική πηγή ανησυχίας, αλλά δεν έχουμε ακόμα αρκετά δεδομένα για να κρίνουμε πόσο διαδεδομένο είναι το φαινόμενο και πώς επηρεάζει όσους πλήττονται από αυτό. Είναι ένα σημαντικό πεδίο για μελλοντική μελέτη, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο τα εμβόλια μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπισή του.
– Το 20% των παγκόσμιων θανάτων, το 25% των κρουσμάτων, αλλά τώρα και περισσότερο από το 25% όλων των εμβολιασμών: ποιες ιδιαιτερότητες των ΗΠΑ –του τρόπου διοίκησης της χώρας, της δομής της υγειονομικής περίθαλψης, της πολιτικής κουλτούρας– εξηγούν αυτούς τους αριθμούς;
– Οι ΗΠΑ έχουν πολύ κακές επιδόσεις στην πρόληψη των ασθενειών, αλλά εξαιρετικές επιδόσεις στην ανάπτυξη τεχνολογιών και φαρμάκων για την καταπολέμησή τους. Ως αποτέλεσμα, αυτή η πανδημία ανέδειξε το καλύτερο και το χειρότερο πρόσωπο της χώρας στην υγειονομική περίθαλψη. Το καλύτερο ήταν η ανάπτυξη του εμβολίου και η εκστρατεία εμβολιασμού. Το χειρότερο ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ απέτυχαν να επενδύσουν σε μέτρα για την προστασία πολλών αδύναμων ηλικιωμένων από τον ιό.
– Η Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, προχωρεί πολύ αργά στους εμβολιασμούς, ενώ δεν μπορεί να επιβάλει επαρκώς δρακόντεια περιοριστικά μέτρα για να συντρίψει τον ιό, με αποτέλεσμα να διέρχεται ένα βάναυσο τρίτο κύμα. Σας εκπλήσσει αυτή η κακή επίδοση, δεδομένων των υποτιθέμενα ισχυρών ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας και κοινωνικής υποστήριξης (τουλάχιστον σε σύγκριση με τις ΗΠΑ);
– Με εξέπληξε το γεγονός ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες δεν τα πήγαν καλύτερα καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Νομίζω ότι δείχνει τις προκλήσεις του περιορισμού ενός ιού που εξαπλώνεται χωρίς συμπτώματα. Για παράδειγμα, ακόμη και χώρες όπως η Ολλανδία, που επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στην περίθαλψη των ηλικιωμένων, είχαν υψηλό αριθμό θανάτων σε εγκαταστάσεις μακροχρόνιας φροντίδας. Αυτό μου προκάλεσε έκπληξη. Δείχνει, πιστεύω, ότι εάν ο ιός κυκλοφορεί στην κοινότητα γύρω από μια τέτοια μονάδα, είναι πολύ δύσκολο να μην την προσβάλει, ανεξάρτητα από το πόσα χρήματα δαπανώνται για το προσωπικό ή άλλους πόρους.Τις αδυναμίες των συστημάτων μακροχρόνιας περίθαλψης ηλικιωμένων που ανέδειξε η πανδημία αναλύει στην «Κ» ο Ντέιβιντ Γκραμπόφσκι, καθηγητής Υγειονομικής Πολιτικής στο Harvard. Ο κ. Γκραμπόφσκι, που θα είναι ομιλητής στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (10-15 Μαΐου), εκφράζει την ελπίδα ότι τα διδάγματα των τελευταίων 12 μηνών θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη έμφαση στη δημόσια υγεία και στην πρόληψη ασθενειών στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλώνει την έκπληξή του για την ανεπαρκή διαχείριση της κρίσης στην Ευρώπη και χαρακτηρίζει «σημαντική πηγή ανησυχίας» το φαινόμενο της «COVID μακράς διαρκείας».
– Πώς επηρέασε η COVID-19, με τον τεράστιο αριθμό θανάτων μεταξύ των πιο ηλικιωμένων, τη στάση της κοινωνίας απέναντι στη γήρανση; Ποιες βασικές αδυναμίες στη μακροχρόνια φροντίδα των ηλικιωμένων ανέδειξε, στις ΗΠΑ και αλλού στη Δύση;
– Η βασική αδυναμία που εξέθεσε η COVID-19 είναι ότι τα συστήματα μακροχρόνιας περίθαλψης σε πολλές χώρες δεν λειτουργούν. Πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, δεν έχουν επενδύσει επαρκώς σε λύσεις φροντίδας στο σπίτι ή στην κοινότητα. Ως αποτέλεσμα, πολλοί ηλικιωμένοι καταλήγουν να λαμβάνουν μακροχρόνια φροντίδα σε μεγάλα ιδρύματα. Αυτό το πλαίσιο αποδείχθηκε εξαιρετικά προβληματικό για τον έλεγχο της διασποράς του ιού. Σε πολλές εγκαταστάσεις, οι ηλικιωμένοι μοιράζονται υπνοδωμάτια και μπάνια. Το προσωπικό μετακινείται από δωμάτιο σε δωμάτιο και συχνά από εγκατάσταση σε εγκατάσταση. Η φροντίδα περιλαμβάνει υψηλή συχνότητα επαφών. Αυτό οδήγησε σε μια «τέλεια καταιγίδα», όπου μέλη του προσωπικού που ήταν ασυμπτωματικοί φορείς διέδωσαν τον ιό σε πολλούς τροφίμους και πολλές εγκαταστάσεις. Στο μέλλον, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες πρέπει να επενδύσουν περισσότερο σε μοντέλα φροντίδας στο σπίτι και σε μικρότερες νοσηλευτικές εγκαταστάσεις. Η σχετική βιβλιογραφία δείχνει ότι τα μικρότερης κλίμακας οικιακά μοντέλα με ιδιωτικά δωμάτια και οι μειωμένες μετακινήσεις του προσωπικού μέσα και έξω από το κτίριο αυξάνουν την προστασία των ηλικιωμένων από τον ιό.
– Πρέπει τα νοσοκομεία και τα γηροκομεία να καθιστούν υποχρεωτικό τον εμβολιασμό του προσωπικού τους για την COVID-19;
– Στις ΗΠΑ, οι περισσότεροι πολίτες έχουν επιλέξει εθελοντικά να εμβολιαστούν για την COVID-19. Οι καλύτερες εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι περίπου το 80%-85% όσων είχαν τη δυνατότητα έως τώρα, έχει εμβολιαστεί. Ωστόσο, πολλοί υπάλληλοι έχουν επιλέξει να μην εμβολιαστούν, με ποσοστά περίπου 50% και με τεράστιες διακυμάνσεις ανά εγκατάσταση. Ως αποτέλεσμα, πολλοί ζήτησαν υποχρεωτικούς εμβολιασμούς για το προσωπικό. Η κυβέρνηση ήταν απρόθυμη να προχωρήσει σε αυτό το βήμα, ειδικά επειδή το εμβόλιο εγκρίθηκε μέσω άδειας χρήσης εκτάκτου ανάγκης. Αν και αρκετοί όμιλοι του κλάδου της υποβοηθούμενης διαβίωσης έχουν δώσει εντολή στο προσωπικό τους να κάνει το εμβόλιο, οι περισσότερες εταιρείες δεν έχουν επιλέξει αυτή την οδό. Ολοι αναγνωρίζουν ότι καθιστώντας τον εμβολιασμό υποχρεωτικό θα έχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της αύξησης των ποσοστών του μεταξύ του προσωπικού. Ωστόσο, είναι επίσης πιθανό να έχει το ακούσιο αποτέλεσμα να οδηγήσει εργαζομένους να παραιτηθούν από τη δουλειά αντί να εμβολιαστούν. Επομένως ανησυχώ ότι η προσέγγιση αυτή θα προκαλέσει περισσότερο κακό παρά καλό. Δεδομένων των σοβαρών ελλείψεων προσωπικού και της δυσκολίας προσέγγισης νέων εργαζομένων σε αυτές τις θέσεις εργασίας, τα κέντρα φροντίδας δεν έχουν το περιθώριο να χάσουν σημαντικό αριθμό εργαζομένων.
– Πόσο πρέπει να ανησυχούμε για τη λεγόμενη «COVID μακράς διαρκείας» (την παράταση των συμπτωμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα); Πόσο διαδεδομένη είναι και σε τι ποσοστό είναι σοβαρή η συμπτωματολογία; Είστε αισιόδοξος ότι τα εμβόλια μπορούν να βοηθήσουν και σε αυτό το μέτωπο;
– Η «COVID μακράς διαρκείας» είναι μια σημαντική πηγή ανησυχίας, αλλά δεν έχουμε ακόμα αρκετά δεδομένα για να κρίνουμε πόσο διαδεδομένο είναι το φαινόμενο και πώς επηρεάζει όσους πλήττονται από αυτό. Είναι ένα σημαντικό πεδίο για μελλοντική μελέτη, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο τα εμβόλια μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπισή του.
– Το 20% των παγκόσμιων θανάτων, το 25% των κρουσμάτων, αλλά τώρα και περισσότερο από το 25% όλων των εμβολιασμών: ποιες ιδιαιτερότητες των ΗΠΑ –του τρόπου διοίκησης της χώρας, της δομής της υγειονομικής περίθαλψης, της πολιτικής κουλτούρας– εξηγούν αυτούς τους αριθμούς;
– Οι ΗΠΑ έχουν πολύ κακές επιδόσεις στην πρόληψη των ασθενειών, αλλά εξαιρετικές επιδόσεις στην ανάπτυξη τεχνολογιών και φαρμάκων για την καταπολέμησή τους. Ως αποτέλεσμα, αυτή η πανδημία ανέδειξε το καλύτερο και το χειρότερο πρόσωπο της χώρας στην υγειονομική περίθαλψη. Το καλύτερο ήταν η ανάπτυξη του εμβολίου και η εκστρατεία εμβολιασμού. Το χειρότερο ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ απέτυχαν να επενδύσουν σε μέτρα για την προστασία πολλών αδύναμων ηλικιωμένων από τον ιό.
– Η Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, προχωρεί πολύ αργά στους εμβολιασμούς, ενώ δεν μπορεί να επιβάλει επαρκώς δρακόντεια περιοριστικά μέτρα για να συντρίψει τον ιό, με αποτέλεσμα να διέρχεται ένα βάναυσο τρίτο κύμα. Σας εκπλήσσει αυτή η κακή επίδοση, δεδομένων των υποτιθέμενα ισχυρών ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας και κοινωνικής υποστήριξης (τουλάχιστον σε σύγκριση με τις ΗΠΑ);
– Με εξέπληξε το γεγονός ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες δεν τα πήγαν καλύτερα καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Νομίζω ότι δείχνει τις προκλήσεις του περιορισμού ενός ιού που εξαπλώνεται χωρίς συμπτώματα. Για παράδειγμα, ακόμη και χώρες όπως η Ολλανδία, που επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στην περίθαλψη των ηλικιωμένων, είχαν υψηλό αριθμό θανάτων σε εγκαταστάσεις μακροχρόνιας φροντίδας. Αυτό μου προκάλεσε έκπληξη. Δείχνει, πιστεύω, ότι εάν ο ιός κυκλοφορεί στην κοινότητα γύρω από μια τέτοια μονάδα, είναι πολύ δύσκολο να μην την προσβάλει, ανεξάρτητα από το πόσα χρήματα δαπανώνται για το προσωπικό ή άλλους πόρους.
Ανησυχώ ότι θα ξεχάσουμε
– Η πανδημία θα αφήσει μια θετική κληρονομιά στη Δύση όσον αφορά την ετοιμότητα των συστημάτων υγείας; Θα ενισχύσει τη συνειδητοποίηση ότι η υγειονομική περίθαλψη είναι δικαίωμα και ότι δεν πρέπει να εξαρτάται από την απασχόληση ή το εισόδημα;
– Ελπίζω ότι η πανδημία θα αλλάξει με μόνιμο τρόπο το σύστημα υγείας και τη μακροχρόνια περίθαλψη στις ΗΠΑ. Το αμερικανικό σύστημα αφορούσε πάντα την αντιμετώπιση αντί την πρόληψη ασθενειών. Η πανδημία έδειξε την τεράστια σημασία της δημόσιας υγείας, πέρα από την Ιατρική. Το «κλειδί» θα είναι αν οι ΗΠΑ θα επιλέξουν να το εισακούσουν αυτό. Πολλοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής λένε τα σωστά πράγματα αυτή τη στιγμή, αλλά ανησυχώ ότι καθώς θα οδεύουμε στη μεταπανδημική εποχή, όπου θα έχουμε πολλά θέματα που θα χρήζουν προσοχής, αυτά τα διδάγματα θα ξεχαστούν.