Τους είχαν υποσχεθεί ένα ανεμπόδιστο ταξίδι προς την Ιταλία. Το εικοσάμετρο σκαρί της λευκής θαλαμηγού «Sea Power», όμως, δεν ήταν φτιαγμένο για να αντέξει τόσους ανθρώπους. Επλεε, αναγκαστικά, με χαμηλή ταχύτητα, προσπαθώντας να διασχίσει το Αιγαίο. Η εισροή υδάτων ήταν αναπόφευκτη. Μέσα σε λίγη ώρα, οι 98 επιβάτες βρίσκονταν στη θάλασσα, μεταξύ Καρπάθου και Χάλκης. Κάποιος κρατιόταν από ένα ξύλο, άλλος από το σωσίβιο του διπλανού του.
Μια γυναίκα από τη Συρία πάλευε στο νερό μαζί με τον 35χρονο άνδρα της και τον τετράχρονο γιο τους. «Για δύο ώρες προσπαθούσα να τους κρατήσω κοντά μου και ας ήταν νεκροί, μέχρι που ήρθε ένα μεγάλο κύμα και τότε τους έχασα τελείως», κατέθεσε αργότερα.
Το ναυάγιο με τους δύο νεκρούς στα ανοιχτά της Χάλκης συνέβη στις 25 Αυγούστου 2020. Τότε σηματοδοτούσε τη στροφή των διακινητών σε απευθείας δρομολόγια από τα τουρκικά παράλια προς τις ιταλικές ακτές. Δεκάδες άλλα πλοία (θαλαμηγοί και ιστιοπλοϊκά) είχαν επιδιώξει εκείνη την περίοδο παρόμοια ταξίδια και αρκετά τα είχαν ολοκληρώσει με επιτυχία.
Την περασμένη Πέμπτη, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων στη Ρόδο καταδίκασε τέσσερις από τους επιβαίνοντες στο «Sea Power» σε πολυετείς ποινές κάθειρξης, καθώς κάποιοι διασωθέντες τούς είχαν υποδείξει ως διακινητές. Για κάθε καταδικασθέντα η εκτιτέα ποινή φτάνει τα 20 έτη. Η «Κ» παρουσιάζει αναλυτικά την «ακτινογραφία» εκείνου του ναυαγίου που είχε συνοδευτεί από μια επεισοδιακή επιχείρηση διάσωσης.
Το εγχείρημα εκ προοιμίου έμοιαζε καταδικασμένο. Οπως είχε καταθέσει μετά τη διάσωση λιμενικός από τη Ρόδο, μια θαλαμηγός αυτού του τύπου ταξιδεύει με ταχύτητα 18-22 ναυτικών μιλίων την ώρα. Μεταφέροντας όμως 98 επιβάτες, η ταχύτητά της θα έπεφτε τουλάχιστον στο μισό. Ακόμη, για να φθάσει μέχρι την Ιταλία υπό αυτές τις συνθήκες, ήταν πολύ πιθανό να χρειαζόταν ανεφοδιασμό σε ελληνικό λιμένα.
Στο σκάφος είχαν επιβιβαστεί άνθρωποι από την Αίγυπτο, τη Σομαλία, το Ιράκ, την Τουρκία, το Ιράν και τη Συρία. Ανάμεσά τους βρίσκονταν και 13 ανήλικοι. Ενας εκ των διασωθέντων κατέθεσε αργότερα στους λιμενικούς ότι στην πατρίδα του, το Ιράκ, ήταν γιατρός με ειδίκευση στη Γενετική. Το 2016 είχε μεταναστεύσει στην Ιορδανία μαζί με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους, καθώς αντιμετώπιζε τον κίνδυνο διώξεων λόγω των πολιτικών του φρονημάτων. Το 2019 πέρασαν στην Τουρκία με προοπτική να φθάσουν κάποια στιγμή στην Ευρώπη. «Το σκάφος ήταν παλιό και οι διακινητές δεν είχαν τεχνικές γνώσεις. Ηταν υπερφορτωμένο και έμπαζε νερά», κατέθεσε προανακριτικά ο Ιρακινός γιατρός. Πλήρωσε 6.000 ευρώ για να ταξιδέψει.
«Την ώρα που ταξιδεύαμε, το σκάφος έβαλε νερά από μέσα και οι διακινητές προσπαθούσαν να τα βγάλουν με αντλία, χωρίς αποτέλεσμα», είπε στους λιμενικούς μετά τη διάσωση η γυναίκα που έχασε στο ναυάγιο τον άνδρα και το παιδί της.
Σύμφωνα με τις καταθέσεις των διασωθέντων, τα άτομα που υποδείχθηκαν ως υπαίτιοι του ναυαγίου είχαν μοιρασμένους ρόλους. Ενας είχε αναλάβει να καθοδηγήσει τους διακινούμενους μέσα από μια δασώδη έκταση στην ακτή όπου τους περίμενε η θαλαμηγός, άλλος τους έσπρωχνε να μπουν μέσα και μάζεψε τα κινητά τους και άλλοι δύο είχαν επιφορτιστεί με την πλοήγηση του σκάφους.
Οι απολογίες
Οι κατηγορούμενοι είχαν αρνηθεί οποιαδήποτε εμπλοκή τους στο κύκλωμα των διακινητών. Ενας εξ αυτών υποστήριξε ότι στο Ιράκ ήταν πρωταθλητής του τάε κβον ντο και προπονητής της εθνικής ομάδας της χώρας. Είπε ότι σκόπευε να φθάσει μέχρι τη Σουηδία όπου ζει η γυναίκα του και ότι εν πλω του ζητήθηκε να πιάσει για λίγα λεπτά το τιμόνι του σκάφους, μόλις διαπιστώθηκε η εισροή υδάτων.
Ο κυβερνήτης του σκάφους είπε ότι εξαναγκάστηκε υπό απειλές να αναλάβει αυτό τον ρόλο και ότι είχε πληρώσει και ο ίδιος για τη μεταφορά του. Και άλλος κατηγορούμενος υποστήριξε ότι ήταν διακινούμενος, ότι στην πατρίδα του είχε πτυχίο στους υπολογιστές και σχεδίαζε να φθάσει στην Ιταλία.
Το πρώτο σήμα κινδύνου για το «Sea Power» φαίνεται πως έφτασε στις ελληνικές Αρχές μέσω Σουηδίας. Ενας εκ των κατηγορουμένων είχε ισχυριστεί ότι επικοινώνησε μέσω κινητού με τη γυναίκα του στη Σουηδία μετά την εισροή υδάτων και της έστειλε το στίγμα του σκάφους. Επειτα εκείνη κάλεσε τον ευρωπαϊκό αριθμό εκτάκτου ανάγκης.
Στο σημείο έσπευσαν ελληνικά σκάφη και ελικόπτερο Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας. Οπως κατέθεσε αργότερα ένας εκ των λιμενικών, η επιχείρηση διάσωσης (την οποία συντόνιζε η τορπιλάκατος «Γρηγορόπουλος») ήταν δυσχερής, όχι εξαιτίας των καιρικών συνθηκών, αλλά λόγω παρενοχλήσεων από την τουρκική πλευρά.
«Κατά τη διάρκεια περισυλλογής των ναυαγών αφίχθησαν δύο τουρκικές ακταιωροί οι οποίες έδιναν εντολές και οδηγίες σε παραπλέοντα εμπορικά πλοία, παρακάμπτοντας το ελληνικό πολεμικό πλοίο. Ειδοποίησαν το εμπορικό πλοίο “Alexandra A”, σημαίας Μάλτας, τουρκικών συμφερόντων, με τουρκικό πλήρωμα, για να τους παραδώσουν 19 διασωθέντες. Εμπαιναν μπροστά μας παρενοχλώντας μας και εμποδίζοντας την προσέγγιση στο εμπορικό πλοίο. Εκαναν δύσκολη την ταυτοποίηση αγνοουμένων χωρίζοντας οικογένειες από τους οικείους τους», ανέφερε.
Ανάμεσα στους 19 διασωθέντες που οδηγήθηκαν στην Τουρκία φέρεται πως βρισκόταν και ένας ακόμη εκ των διακινητών, ο οποίος διέφυγε τη σύλληψη.