Νωρίτερα από το αναμενόμενο έρχεται αντιμέτωπη η χώρα μας με το τέταρτο πανδημικό κύμα της COVID-19. Επειτα από έναν μήνα ταχείας αποκλιμάκωσης του τρίτου κύματος, και πριν προλάβουμε να πάρουμε μια βαθιά «ανάσα ανακούφισης» από έναν πολύ δύσκολο χειμώνα, ξεκίνησε μια νέα και ραγδαία έξαρση της πανδημίας με σχεδόν τριπλασιασμό του μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων σε μία μόλις εβδομάδα: από 481 που ήταν την 1η Ιουλίου σε 1.273 νέες διαγνώσεις στις 8 Ιουλίου.
Είναι ενδεικτικό ότι την περασμένη Πέμπτη τα ημερήσια κρούσματα ξεπέρασαν τα 2.000, όταν την τελευταία φορά που είχε συμβεί αυτό ήταν στις 25 Μαΐου 2021. Το νέο κύμα διαφοροποιείται σε σχέση με τα προηγούμενα στο ότι –τουλάχιστον προς το παρόν– αφορά κυρίως νεαρούς και έρχεται σε μια περίοδο με υψηλή κινητικότητα λόγω του καλοκαιριού, όπου πολλές δραστηριότητες έχουν απελευθερωθεί και κατά την οποία παρατηρείται χαλάρωση των μέτρων. «Λάδι στη φωτιά» ρίχνει το εξαιρετικά μολυσματικό στέλεχος «Δ» (ινδικό), η πλήρης επικράτηση του οποίου και στη χώρα μας είναι απλώς θέμα χρόνου και τοποθετείται το αργότερο εντός του Αυγούστου.
Με δύο «όπλα»
Εμβόλια και τακτικά τεστ είναι σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες τα όπλα για τον περιορισμό των συνεπειών από αυτό το τέταρτο κύμα και είναι πλέον στο χέρι των πολιτών να τα χρησιμοποιήσουν. Τα κίνητρα όπως το freedom pass για τους εμβολιασμένους νεαρούς, η διάθεση του οποίου αναμένεται να ξεκινήσει σε περίπου δέκα ημέρες, καθώς και η προαναγγελθείσα ελεύθερη πρόσβαση των εμβολιασμένων σε εσωτερικούς χώρους εστίασης και διασκέδασης από τις 15 Ιουλίου έφεραν νέα «κινητικότητα» στην πλατφόρμα emvolio.gov.gr από πολίτες που έσπευσαν να κλείσουν ραντεβού.
Είναι ενδεικτικό ότι την περασμένη Δευτέρα 54.777 πολίτες έκλεισαν ραντεβού για εμβόλιο και την επομένη αυτοί που προγραμμάτισαν ραντεβού ξεπέρασαν τις 40.000, όταν όλο τον Ιούνιο είχε παρατηρηθεί μια κάμψη στο εμβολιαστικό πρόγραμμα με μείωση του ρυθμού των εμβολιασμών. Σημειώνεται ότι την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου 15.000-20.000 πολίτες κατά μέσον όρο την ημέρα έκλειναν ραντεβού για εμβολιασμό έναντι της COVID-19.
Τα περισσότερα από τα νέα ραντεβού αφορούν σε νεαρές ηλικίες. Είναι ενδεικτικό ότι την περασμένη Τρίτη από το πρωί έως νωρίς το απόγευμα 6.800 άτομα ηλικίας 18 έως 24 ετών είχαν μπει στην πλατφόρμα να κλείσουν ραντεβού (σημειώνεται ότι έως την περασμένη Κυριακή μόλις το 16,5% αυτής της ομάδας είχε κάνει έστω μία δόση του εμβολίου), έναντι 3.800 πολιτών ηλικίας 25 έως 29 ετών και μόνο 443 πολιτών ηλικίας 75 έως 80 ετών, που ωστόσο έχουν ήδη εμβολιαστεί σε ποσοστό που αγγίζει το 82%.
«Εχει αυξηθεί ο ρυθμός προγραμματισμού των ραντεβού, με τις νεότερες ηλικιακές ομάδες να εμφανίζουν τη μεγαλύτερη κινητικότητα», επισημαίνει στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και συντονιστής του εμβολιαστικού σχεδίου «Ελευθερία», Μάριος Θεμιστοκλέους. Ο ίδιος εκτιμά ότι αυτό είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων και κυρίως οφείλεται στις εξαγγελίες για το freedom pass και για την ευκολότερη πρόσβαση σε εσωτερικούς χώρους διασκέδασης για τους εμβολιασμένους, αλλά και στο ότι ακόμα το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης στις μικρότερες ηλικίες είναι χαμηλό και έχει περιθώρια βελτίωσης.
Εως και την περασμένη Πέμπτη είχαν κάνει έστω μία δόση του εμβολίου έναντι της COVID-19 5.162.930 πολίτες (48,5% του πληθυσμού και 57,6% των ενηλίκων άνω των 18 ετών). Ο στόχος είναι έως το τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου να έχουν λάβει έστω μία δόση εμβολίου 7 εκατ. πολίτες. Υπενθυμίζεται ότι το «τείχος ανοσίας» έναντι της COVID-19 απαιτεί τουλάχιστον το 70% του γενικού πληθυσμού να έχει εμβολιαστεί. Με την εμφάνιση του στελέχους «Δ», πολλοί εκτιμούν ότι ο στόχος θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί στο 80%.
«Το πότε θα πιάσουμε το “τείχος ανοσίας” εξαρτάται πλέον από τους πολίτες και τα ραντεβού που κλείνονται», τονίζει ο κ. Θεμιστοκλέους, που εξηγεί ότι έχουμε περάσει στη φάση κατά την οποία η προσφορά των ραντεβού είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση και όποιος θέλει να εμβολιαστεί βρίσκει πολύ γρήγορα ραντεβού. «Επιχειρησιακά υπάρχει η δυνατότητα έως το τέλος Αυγούστου να έχει εμβολιαστεί το 70% του πληθυσμού και στο τέλος Σεπτεμβρίου το 80%-85%. Ωστόσο εάν θα επιτευχθεί ο στόχος θα εξαρτηθεί από το πόσοι θα θελήσουν να εμβολιαστούν».
Οι αρμόδιοι ανησυχούν ότι το επόμενο διάστημα ενδέχεται να υπάρξει νέα κάμψη στον ρυθμό των εμβολιασμών λόγω των θερινών διακοπών. Είναι ενδεικτικό ότι κάποιος που έχει κλείσει για αύριο το πρώτο ραντεβού με το εμβόλιο της Pfizer, το δεύτερο ραντεβού θα προγραμματιστεί αυτόματα για την 1η Αυγούστου, και κάποιος που θα ξεκινήσει τον εμβολιασμό στις 20 Ιουλίου, θα τον ολοκληρώσει με τη δεύτερη δόση στις 10 Αυγούστου.
Ωστόσο όπως τονίζει ο κ. Θεμιστοκλέους, το σύστημα είναι ευέλικτο και μπορεί να προσαρμοστεί στις διακοπές των πολιτών. Ειδικότερα υπάρχει η δυνατότητα μέσω της πλατφόρμας να μετατεθεί το δεύτερο ραντεβού για μετά τις διακοπές, αφού τόσο για το εμβόλιο της Pfizer όσο και για της Moderna υπάρχει το περιθώριο η δεύτερη δόση να γίνει ακόμα και 42 ημέρες μετά την πρώτη. Και όσοι δεν επιθυμούν να καθυστερήσουν την ολοκλήρωση του εμβολιασμού τους, μπορούν πάντα να κάνουν τη δεύτερη δόση και στις διακοπές τους, επιλέγοντας εμβολιαστικό κέντρο στον τόπο της προσωρινής θερινής διαμονής τους. Αφού κάνουν την πρώτη δόση μπορούν μέσω της πλατφόρμας, επιλέγοντας ταχυδρομικό κώδικα του μέρους στο οποίο παραθερίζουν, να αλλάξουν εμβολιαστικό κέντρο για τη δεύτερη δόση.
«Επιτακτική ανάγκη»
«Οι εμβολιασμοί συνεχίζονται, υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια και ραντεβού για όλους. Και παράλληλα γίνονται προσπάθειες να προσεγγιστούν άτομα με μειωμένη πρόσβαση σε εμβολιαστικά κέντρα, όπως οι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών, με τις Κινητές Ομάδες Υγείας του ΕΟΔΥ», επισημαίνει στην «Κ» ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής, στο Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής του ΕΚΠΑ, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας Δημήτρης Παρασκευής.
Οπως αναφέρει, «η ανάγκη εμβολιασμού καθίσταται επιτακτική και λόγω της έξαρσης των κρουσμάτων, δεδομένου ότι υπάρχει συνεχιζόμενη απειλή. Ο στόχος συνεχίζει να είναι η αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης κυρίως σε άτομα άνω των 50 ετών αλλά και σε νεαρές ηλικιακές ομάδες που έχουν αυξημένη κινητικότητα. Δεδομένης της θερινής περιόδου και της κόπωσης από ένα δύσκολο χειμώνα, είναι κατανοητή η επιθυμία των νεαρών ατόμων για διασκέδαση και μεγαλύτερη κινητικότητα, αλλά προκειμένου αυτό να γίνει με ασφάλεια, η λύση είναι ο εμβολιασμός. Εναλλακτικά και πριν από την ολοκλήρωση του εμβολιαστικού προγράμματος, οι νέοι που είναι εξοικειωμένοι πλέον με τον αυτοδιαγνωστικό έλεγχο μπορούν να τον χρησιμοποιήσουν για τη δική τους προστασία και για την προστασία των οικείων τους».
Καταλήγοντας ο καθηγητής σημειώνει ότι σε αυτήν τη φάση, η καλύτερη αντιμετώπιση αυτής της νέας έξαρσης της πανδημίας είναι για όσους δεν έχουν ολοκληρώσει το εμβολιαστικό σχήμα οι αυξημένοι διαγνωστικοί έλεγχοι, στους οποίους εντάσσεται και ο έλεγχος ανίχνευσης του κορωνοϊού με μοριακό τεστ ή rapid test πριν από την αναχώρηση για διακοπές, αλλά και ο άμεσος προγραμματισμός του εμβολιασμού από όσους δεν το έχουν κάνει ήδη. «Και οπωσδήποτε το self test κατά την επιστροφή τους από τις διακοπές και πριν έρθουν σε επαφή με το οικογενειακό περιβάλλον τους», τονίζει ο κ. Παρασκευής.