«Δανεικά» πιστοποιητικά εμβολιασμού από συγγενείς και φίλους για την είσοδο σε κλειστούς χώρους διασκέδασης, αλλά και «βάπτισμα» κλειστών χώρων ως ανοικτών ώστε να μπορούν να εξυπηρετηθούν και όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί είναι μεταξύ των πλέον δημοφιλών τρόπων με τους οποίους επιχειρούν πολίτες και επιχειρήσεις να προσπεράσουν τα κυβερνητικά μέτρα αποφυγής της διασποράς του κορωνοϊού. Οι νέοι ελεγκτικοί κανόνες που ισχύουν από χθες, με τα υποχρεωτικά εργαστηριακά τεστ για τους ανεμβολίαστους σχεδόν στο σύνολο των δραστηριοτήτων, θέτουν επιπλέον δεδομένα και απαιτούν νέα στρατηγική για την επιτήρησή τους. Ετσι, χθες και σήμερα 9.000 ελεγκτές από την Ελληνική Αστυνομία, το Λιμενικό Σώμα, την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, τη Δημοτική Αστυνομία και τις άλλες συμμετέχουσες υπηρεσίες βρίσκονται επί ποδός και με μεικτά, ενισχυμένα κλιμάκια στοχεύουν στα μεγάλα κέντρα διασκέδασης και στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα και κέντρα, η είσοδος στα οποία πλέον θα προϋποθέτει την επίδειξη αρνητικού rapid test ή μοριακού PCR.
Τα παραδείγματα καταστρατήγησης και χαλάρωσης των μέτρων, όπως προκύπτουν από τους ελέγχους των αρμόδιων αρχών, είναι πολλά: Την Παρασκευή 29 Οκτωβρίου οι ελεγκτές της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας εντόπισαν πελάτη ενός καφέ μπαρ σε πόλη της Θεσσαλίας, ο οποίος είχε εισέλθει στο κατάστημα χρησιμοποιώντας το πιστοποιητικό εμβολιασμού του αδελφού του. Η επιχείρηση δεν έλεγξε την ταυτότητα του πελάτη για να δει αν ήταν αυτός ο κάτοχος του πιστοποιητικού. Στο κατάστημα επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 2.000 ευρώ και αναστολή λειτουργίας του για επτά ημέρες, ενώ και ο ανεμβολίαστος αδελφός έλαβε πρόστιμο 300 ευρώ.
Μία ημέρα μετά, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας επέβαλε πρόστιμο 2.000 ευρώ και αναστολή λειτουργίας επτά ημερών σε μπαρ καφέ στη Θεσσαλονίκη που λειτουργούσε κλειστό χώρο ως μεικτό. Οι υπεύθυνοι του μπαρ δήλωσαν ότι ο συγκεκριμένος χώρος είναι υπαίθριος, ωστόσο είχε κλειστεί με παραπετάσματα από όλες τις πλευρές και σύμφωνα με τις προβλεπόμενες οδηγίες δεν μπορεί πλέον να θεωρείται υπαίθριος. Στον χώρο 20 πελάτες δεν διέθεταν πιστοποιητικά εμβολιασμού. Την ίδια μέρα σε έλεγχο σε περιοχή της Αττικής εντοπίστηκε μπαρ που εν μέσω πανδημίας είχε 183 πελάτες, όταν σύμφωνα με την άδεια λειτουργίας του μπορούσε να έχει έως 81. Υψηλό πρόστιμο 5.000 ευρώ επιβλήθηκε και σε κατάστημα οικιακών ειδών στη Θεσσαλονίκη. Ο λόγος ήταν ένας μεγάλος συνωστισμός στα ταμεία του καταστήματος, όπου 30 άτομα περίμεναν να πληρώσουν χωρίς να τηρούν αποστάσεις μεταξύ τους.
Τον Οκτώβριο πραγματοποιήθηκαν 3.376.956 έλεγχοι σε δημόσιες υπηρεσίες, εργασιακούς χώρους και καταστήματα λιανικής, εστίασης και διασκέδασης.
Συνολικά τον Οκτώβριο οι ελεγκτικές υπηρεσίες (ΕΛ.ΑΣ., Λιμενικό Σώμα, Εθνική Αρχή Διαφάνειας, Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς, Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, Περιφέρειες και Δημοτική Αστυνομία) πραγματοποίησαν 3.376.956 ελέγχους σε δημόσιες υπηρεσίες, εργασιακούς χώρους και καταστήματα λιανικής, εστίασης και διασκέδασης. Η συντριπτική πλειονότητα των ελέγχων έγιναν από την ΕΛ.ΑΣ. (2.792.730). Διαπιστώθηκαν 8.349 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 2.831.100 ευρώ, ενώ σε 252 περιπτώσεις αποφασίστηκε αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων λόγω παραβάσεων. Τον Σεπτέμβριο έγιναν πάνω από 5 εκατομμύρια έλεγχοι, διαπιστώθηκαν 9.582 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα 3.078.000 ευρώ.
Οπως αναφέρει στην «Κ» ο διοικητής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, Αγγελος Μπίνης, «σε εβδομαδιαία βάση όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς συγκεντρωνόμαστε για να φτιάξουμε το πλάνο των ελέγχων. Προσπαθούμε να στοχεύουμε τους ελέγχους με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα, το ιστορικό παραβάσεων, αλλά και με γνώμονα πού αυτοί θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο. Παραδείγματος χάριν, το καλοκαίρι γίνονται έλεγχοι σε νησιά και τουριστικές περιοχές, και τις υπόλοιπες εποχές κυρίως στα αστικά κέντρα και στις πιο εμπορικές περιοχές. Και έχουμε ένα πολύ καλό δίκτυο συλλογής πληροφορίας, από καταγγελίες πολιτών αλλά και “ανταγωνιστών” όταν πρόκειται για επιχειρήσεις, καθώς και από τα social media. Στην εποχή της εύκολης ροής της πληροφορίας, δεν μπορεί να ξεφύγει κάποιος εύκολα όταν επανειλημμένως παρανομεί».
Περιγράφοντας τα κυριότερα συμπεράσματα των ελέγχων, ο κ. Μπίνης επισημαίνει ότι «αυτό που παρατηρούμε είναι μια δυσλειτουργία του ιδιωτικού τομέα στην επιτήρηση των μέτρων, στον έλεγχο των πιστοποιητικών εμβολιασμού ή νόσησης και των ταυτοτήτων, είτε πρόκειται για ΚΤΕΛ είτε για καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, για λόγους που είναι ευνόητοι. Φοβούνται τη δυστροπία του πελάτη και δεν θέλουν να γίνει τσαμπουκάς, ότι θα τους πουν πως δεν έχουν την αρμοδιότητα να ελέγχουν, ή ο πελάτης είναι γνωστός τους και ντρέπονται να του ζητήσουν τα έγγραφα. Και φυσικά κάποιοι κάνουν τα στραβά μάτια για να μη χάσουν τους πελάτες τους. Το μοτίβο δεν είναι πρωτόγνωρο, το είχαμε δει και με τους ελέγχους για τον καπνό. Κάποιος είναι πονηρός και θα προσπαθήσει να επωφεληθεί από τη συνέπεια του ανταγωνιστή. Ομως οι έλεγχοι είναι και διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και της υγείας της αγοράς».
Σε αυτή τη φάση της πανδημίας που έχουν αλλάξει οι καιρικές συνθήκες οι έλεγχοι εντοπίζουν συχνά επιχειρήσεις που τοποθετούν σκέπαστρα και πλαϊνά πετάσματα με συρόμενα τζάμια, πλεξιγκλάς ή μουσαμάδες σε υπαίθριους χώρους μετατρέποντάς τους κατ’ ουσίαν και με όρους πανδημίας σε κλειστούς. Ωστόσο τους λειτουργούν ως μεικτούς, σαν να είναι υπαίθριοι. «Οταν τους το επισημαίνουμε, η απάντηση συνήθως είναι ότι δεν είναι κλειστός χώρος και ότι μπορούν να τον ανοίξουν εφόσον χρειαστεί. Εμείς έχουμε δώσει από την εποχή των ελέγχων για την αντικαπνιστική νομοθεσία τις προδιαγραφές για το τι θεωρείται κλειστό και τι όχι», σημειώνει ο κ. Μπίνης.