Σε σύγχρονο γεφύρι της Αρτας έχει μετατραπεί εδώ και χρόνια η μεταστέγαση των δικαστηρίων του Πειραιά, δικαιώνοντας πλήρως τη ρήση «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού», που αποτελεί θεμέλιο λίθο άπειρων παθογενειών του δημοσίου βίου. Τα ποινικά και αστικά δικαστήρια στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, που φιλοδοξεί τα τελευταία χρόνια να πρωταγωνιστήσει στις διεθνείς μεταφορές, στεγάστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’80 στην οδό Σκουζέ, ένα κτίριο που κρίθηκε από τότε ακατάλληλο, γιατί δεν είχε εξόδους κινδύνου και ήταν πολύ βεβαρημένο με αμίαντο.
Τότε η λύση που δόθηκε ήταν προσωρινή. Ομως, μετά 35 και πλέον χρόνια τα ποινικά και αστικά δικαστήρια του Πειραιά στεγάζονται ακόμα στο ακατάλληλο κτίριο, το οποίο με τον καιρό έχει καταστεί πραγματικά άθλιο, απολύτως δυσλειτουργικό, ενώ είναι θέμα τύχης που δεν έχει συμβεί κάποιο σοβαρό ατύχημα. Παράλληλα, το αρχείο των ποινικών και αστικών δικαστηρίων, το Διοικητικό Πρωτοδικείο, το Διοικητικό Εφετείο, το Ειρηνοδικείο του Πειραιά στεγάζονται σε άλλα επίσης ακατάλληλα κτίρια, που μισθώνονται από το Δημόσιο και κοστίζουν στον φορολογούμενο περί τα 12 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Τα «δικαστήρια» αυτά συστεγάζονται με τυροπιτάδικα, γραφεία πάσης φύσεως, άλλα καταστήματα και βέβαια δεν μπορεί να γίνει λόγος για κτίρια, που μπορεί έστω κατ’ ελάχιστον να θυμίζουν δικαστικά μέγαρα.
Η ακαταλληλότητα των δικαστηρίων του Πειραιά απασχόλησε για δεκαετίες την πολιτεία, τη δημοτική αρχή, τον δικηγορικό σύλλογο και άλλους φορείς της πόλης. Η όποια λύση προτεινόταν, τορπιλιζόταν άλλοτε από τις αντιδράσεις των δικηγόρων, που δεν ήθελαν τη μεταφορά γιατί πίστευαν ότι δεν τους εξυπηρετεί, άλλοτε από μικρά και μεγαλύτερα συμφέροντα –για παράδειγμα ιδιοκτητών γκαράζ και άλλων δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τα υπάρχοντα δικαστήρια και δεν ήθελαν να χάσουν τις δουλειές τους–, άλλοτε από τον δήμο για λόγους τυφλής αντιπολίτευσης, άλλοτε από λόγους αδράνειας και στασιμότητας που καθόριζαν την πολιτική κυβερνήσεων και υπουργών Δικαιοσύνης, που δεν ήθελαν να συγκρουστούν ή να δαπανήσουν χρόνο για να οργανώσουν με σοβαρότητα το έργο και να πείσουν τους ενδιαφερομένους για το βέλτιστο μιας λύσης. Η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια για την εξεύρεση λύσης, ώστε τα ποινικά και αστικά δικαστήρια του Πειραιά να βρουν επιτέλους μια αξιοπρεπή στέγη, εκδηλώθηκε στις αρχές του 2000 επί κυβερνήσεως Κώστα Σημίτη, όταν προτάθηκε ως κατάλληλος χώρος ανέγερσης δικαστικού μεγάρου το κτίριο της παλιάς ΧΡΩΠΕΙ. Η λύση της ΧΡΩΠΕΙ που είχε, όπως όλες οι λύσεις, τα υπέρ και τα κατά, «έπαιξε» για δύο περίπου χρόνια, όταν όμως το 2004 άλλαξε η κυβέρνηση και οι αντιδράσεις που είχαν ήδη εκδηλωθεί από φορείς της πόλης –δικηγορικό σύλλογο και λοιπά– υπερίσχυσαν, οδήγησαν την επιλεγείσα λύση σε ναυάγιο. Στη συνέχεια προκρίθηκε η περιοχή της Ρετσίνας, που δεν προχώρησε, διότι δεν προετοιμάστηκε σωστά και οι αντιδράσεις ενδιαφερομένων και μη εκδηλώθηκαν και πάλι. Τρίτη προσπάθεια έγινε με πρόταση για μετεγκατάσταση των δικαστηρίων στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου, που και αυτή δεν είχε τύχη.
Και φθάσαμε αισίως στο 2012-2014, όταν επί κυβερνήσεως Αντώνη Σαμαρά και υπουργίας Χαράλαμπου Αθανασίου φάνηκε πως η λύση ήταν εφικτή. Τότε προτάθηκε η μεταφορά των δικαστηρίων στην Καπναποθήκη του Κεράνη, που ήταν κτίριο έτοιμο, αλλά οι αντιδράσεις, που αυτή τη φορά ήταν έντονες, ματαίωσαν την επιλογή. Η προταθείσα λύση θεωρήθηκε ότι κινείται εκτός ορίων του Πειραιά, ήταν δηλαδή μακριά, γιατί το κτίριο ήταν στη Νίκαια, και επιπλέον κρίθηκε ότι δεν το εξυπηρετούσαν μέσα σταθερής τροχιάς. Μετά ταύτα, επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ έγινε νέα προσπάθεια, όταν τα χρήματα δεν ήταν εύκολο να βρεθούν λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας. Τότε το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στη λύση της Ραλλείου Σχολής, που είναι στο κέντρο του Πειραιά, πολύ κοντά στο άθλιο κτίριο της Σκουζέ όπου στεγάζονται ακόμα τα δικαστήρια και η δημοτική αρχή στήριξε το όλο εγχείρημα, όπως και οι δικηγόροι. Ομως η Ράλλειος δεν μπορούσε, όπως εκτιμήθηκε στη συνέχεια, να σηκώσει το βάρος ενός σύγχρονου δικαστικού μεγάρου, γιατί εκεί θα μπορούσαν να πάνε μόνον τα δικαστήρια της Σκουζέ, δηλαδή τα ποινικά και αστικά δικαστήρια του Πειραιά, όμως τα διοικητικά και τα άλλα θα παρέμεναν στα απαράδεκτα από κάθε άποψη κτίρια που σήμερα στεγάζονται.
Σε κτίριο που κρίθηκε ακατάλληλο ήδη από το ’80 στεγάζονται τα ποινικά και αστικά δικαστήρια στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας.
Ετσι η Ράλλειος εγκαταλείφθηκε και φθάσαμε στο σήμερα, όπου το υπουργείο Δικαιοσύνης, για έκτη πια φορά, επιχειρεί να βρει λύση στο πρόβλημα, που συμπυκνώνει την πολιτική, συνδικαλιστική και τοπική αποτυχία στη διαχείριση σοβαρών προβλημάτων, που ταλανίζουν τους πολίτες, μπλοκάρουν την οικονομία, διαιωνίζουν τις παθογένειες για δεκαετίες και κρατούν τη χώρα δέσμια στο παρελθόν.
Διεθνής διαγωνισμός
Στο σήμερα λοιπόν. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας στα μέσα Οκτωβρίου ανακοίνωσε πως η κυβέρνηση προχώρησε στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για να βρεθεί κτίριο ή οικόπεδο, που θα πληροί τις προϋποθέσεις, ώστε να σηκώσει το βάρος της εγκατάστασης όλων των δικαστηρίων του Πειραιά – πολιτικών, ποινικών, διοικητικών και του Ειρηνοδικείου. Στόχος να δοθεί λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα που εκθέτει την πόλη με το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας και προκαλεί προσκόμματα στην ανάπτυξή της, ενώ αναμένεται να βοηθήσει στην επιτάχυνση της δικαιοσύνης, όπως τόνισε ο υπουργός μιλώντας στους δικηγόρους.
Με το που ανακοίνωσε ο κ. Τσιάρας τη δρομολόγηση λύσης, άρχισαν τα όργανα. Κάποιοι από τη διοίκηση του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά έκαναν λόγο αορίστως για συμφέροντα και δήλωσαν διά του Τύπου την επιφυλακτικότητά τους και στο νέο εγχείρημα. Στο υπουργείο, προκειμένου να μην οδηγηθεί και αυτή η πρόταση σε ναυάγιο, με συντονισμένες και κοπιώδεις προσπάθειες και των υπηρεσιακών παραγόντων, εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση του έργου από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 63 εκατ. ευρώ και άλλα 17 εκατ. από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που θα προκαταβληθούν με την υπογραφή της σύμβασης σε όποιον ανακηρυχθεί μειοδότης του διαγωνισμού. Ο διεθνής διαγωνισμός ολοκληρώνεται σε λιγότερο από έναν μήνα. Οι προσφορές ανοίγουν στις 10 Δεκεμβρίου, οπότε και θα ξέρουμε αν η λύση που δρομολογήθηκε θα είναι επιτυχής και αν θα προχωρήσει. Ισως είναι η πρώτη φορά μετά 35 και πλέον χρόνια που και οι δικηγόροι δεν διαφωνούν και ο δήμος Πειραιά στηρίζει την πρόταση στα σοβαρά. Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Γιώργος Σταματογιάννης δηλώνει στην «Κ» σχετικά τη συμφωνία του για τον διαγωνισμό και ξεκαθαρίζει ότι «οι δικηγόροι θέλουν ασφαλές κτίριο, τήρηση της διαφάνειας και βέβαια προτάσσουν και την προάσπιση των συμφερόντων του Δημοσίου, ως προς την οικονομική διάσταση του θέματος».