Για ένα ήρεμο επιδημιολογικά καλοκαίρι, χωρίς εξάρσεις της COVID-19, προετοιμάζονται υγειονομικές αρχές και ειδικοί επιστήμονες, που εκτιμούν ότι θα επαναληφθεί και φέτος το σενάριο που θέλει την πανδημία να μπαίνει σε φάση ύφεσης τους θερινούς μήνες και να αυξάνει δυναμική κατά την ψυχρή περίοδο του έτους, με ορόσημο τον Οκτώβριο, μήνα που οι χαμηλές νυχτερινές θερμοκρασίες δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για τη μετάδοση του ιού.
Ηδη οι επιδημιολογικοί δείκτες έχουν υποχωρήσει σημαντικά στη χώρα μας, γεγονός που επιτρέπει το επόμενο βήμα όσον αφορά τον τρόπο διαχείρισης της COVID-19 και της συμβίωσης με τον ιό, με μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας, αλλά και με βασικά μέτρα προστασίας που θα προσαρμόζει ο καθένας μας ανάλογα με τον κίνδυνο που έχει για σοβαρή νόσο.
Τους επόμενους τέσσερις με πέντε μήνες οι υγειονομικές αρχές καλούνται να προετοιμαστούν για μια ενδεχόμενη νέα έξαρση της πανδημίας, εστιάζοντας σε τρεις βασικούς άξονες: εμβόλια, θεραπείες και ενδυνάμωση του ΕΣΥ. Οπως επισημαίνει στην «Κ» ο επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας και επιστημονικός συντονιστής του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Ρετροϊών του ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης, η αποκλιμάκωση των επιδημιολογικών δεικτών που παρατηρείται τις τελευταίες δύο εβδομάδες στη χώρα μας αναμένεται να συνεχιστεί. «Τους καλοκαιρινούς μήνες αναμένουμε ύφεση της πανδημίας λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας και των περισσότερων δραστηριοτήτων σε ανοιχτούς χώρους, αλλά και λόγω του ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού είτε έχει εμβολιαστεί είτε έχει νοσήσει και έχει αποκτήσει ανοσία, η οποία φαίνεται ότι διαρκεί τουλάχιστον 4-5 μήνες», σημειώνει ο κ. Μαγιορκίνης. Και προσθέτει: «Το βασικό σενάριο, χωρίς να μπορούμε να αποκλείσουμε εκπλήξεις, είναι να ξαναδούμε έξαρση της COVID-19 από τον Οκτώβριο».
Σύμφωνα με τον ίδιο, πλέον θα βρίσκουμε μπροστά μας τη δυναμική της ψυχρής περιόδου. «Η πτώση της νυχτερινής θερμοκρασίας κάτω των 18 βαθμών Κελσίου είναι που θα παίξει τον σημαντικό ρόλο για την έλευση του οποιουδήποτε κύματος στο μέλλον», σημειώνει ο κ. Μαγιορκίνης. Ο Οκτώβριος έχει αποδειχθεί ο κομβικός μήνας για την Ελλάδα όσον αφορά τη μετάδοση του SARS-CoV-2. Το φθινόπωρο του 2020, με το που ξεκίνησε η ψυχρή περίοδος, χωρίς να υπάρξει αλλαγή στα ισχύοντα μέτρα προστασίας, παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Η επιδημική έξαρση τότε ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη, όταν η θερμοκρασία το βράδυ έπεσε πιο γρήγορα κάτω από τους 18 βαθμούς, που θεωρείται το όριο ανεκτής θερμοκρασίας για την παραμονή σε εξωτερικούς χώρους, και εξαπλώθηκε με «όχημα» την ηλικιακή ομάδα 18 έως 39 ετών, που είναι και αυτή που «προχωράει» αυτή την πανδημία, καθώς είναι κοινωνικά περισσότερο δραστήρια. Αντίστοιχη ήταν η εικόνα και το φθινόπωρο του 2021, όταν τον Νοέμβριο άρχισε να κορυφώνεται το επιδημικό κύμα που προκάλεσε το στέλεχος «Δέλτα» στη χώρα μας.
Στην ερώτηση για το τι θα μπορούσε να «χαλάσει» αυτό το σενάριο ο κ. Μαγιορκίνης απαντά: «Ενα μεταλλαγμένο στέλεχος του ιού με διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά που έχουν εκείνα που έχουν επικρατήσει σήμερα. Ας πούμε ένα στέλεχος με τη μεταδοτικότητα της “Ομικρον” και τη νοσηρότητα της “Δέλτα”. Με βάση αυτά που ξέρουμε για τη βιολογία και την επιδημιολογία του ιού, δεν θεωρούμε πιθανό να συμβεί κάτι τέτοιο, ωστόσο δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε».
«Πιστεύω ότι θα υπάρξουν συστάσεις για εμβολιασμό ξανά του γενικού πληθυσμού το φθινόπωρο», λέει η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου.
Ενόψει του φθινοπώρου, οι Αρχές καλούνται να σχεδιάσουν τη στρατηγική τους για το πώς η αναμενόμενη νέα έξαρση δεν θα επηρεάσει την κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα του πληθυσμού. Σύμφωνα με τον κ. Μαγιορκίνη, «το μεγαλύτερο μέρος της στρατηγικής αφορά τον εμβολιασμό του πληθυσμού και την ανανέωση της εμβολιαστικής κάλυψης έναντι της COVID-19».
Οπως ανέφερε στην «Κ» η ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου, «πιστεύω ότι θα υπάρξουν συστάσεις για εμβολιασμό ξανά του γενικού πληθυσμού έναντι της COVID-19 το φθινόπωρο. Ο μεγάλος μας εχθρός είναι η μεταβολή του καιρού, αλλά και η συνύπαρξη του κορωνοϊού με άλλες λοιμώξεις. Οπότε θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε όποια όπλα έχουμε για να προστατευθούμε. Αλλωστε από νωρίς σε αυτή την πανδημία λέγαμε ότι, εφόσον πρόκειται για έναν ιό του αναπνευστικού συστήματος και από την επιδημική φάση θα περάσει κάποια στιγμή σε ενδημική, θα νοσούμε αλλά θα έχουμε και ένα εμβόλιο για να προστατευόμαστε. Αυτό που δεν γνωρίζουμε ακόμα είναι ποιο εμβόλιο θα κάνουμε. Η προσδοκία μας είναι να έχουμε ένα νέο εμβόλιο με βελτιωμένη σύνθεση και ευρύτερης κάλυψης όσον αφορά τις παραλλαγές του ιού. Ωστόσο, ακόμα δεν έχουμε εικόνα σχετικά με την ανάπτυξη νέων εμβολίων».
Σύμφωνα με τον κ. Μαγιορκίνη, εκτός από τον σχεδιασμό των εμβολιασμών, «έως το φθινόπωρο αναμένεται να έχουμε μεγαλύτερη διαθεσιμότητα αντιιικών θεραπειών, που αποδεικνύονται πολύ αποτελεσματικές στην πρόληψη της σοβαρής νόσησης. Και φυσικά θα πρέπει να προετοιμαστεί το σύστημα υγείας για την αντιμετώπιση μιας νέας έξαρσης του ιού». Εντός του Μαΐου αναμένεται να ψηφιστεί το σχέδιο νόμου για την οργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, με κεντρική παρέμβαση τον προσωπικό γιατρό, ενώ, σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη, έχουν δεσμευθεί πόροι ύψους 1,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την ενίσχυση του συστήματος υγείας.
Οι αντοχές του ΕΣΥ είναι αυτές άλλωστε που θα κρίνουν εάν θα επανέλθουν περιοριστικά μέτρα. «Από το φθινόπωρο, εάν και εφόσον δούμε και πάλι πίεση στο ΕΣΥ, θα αξιολογηθεί ξανά η κατάσταση και πιθανόν να επανέλθουν κάποια μέτρα, όπως τα πιστοποιητικά εμβολιασμού και τα τακτικά τεστ στους χώρους εργασίας», επισημαίνει ο καθηγητής.
Γ. Χρούσος στην «Κ» για την ηπατίτιδα
Με προσοχή παρακολουθούν οι ειδικοί επιστήμονες τις εξελίξεις με τα περιστατικά οξείας ηπατίτιδας σε παιδιά στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, για τα οποία έως και την Παρασκευή δεν υπήρχε σαφής αιτιολογία, καθώς δεν είχε επιβεβαιωθεί κάποιο σχετικό περιστατικό στη χώρα μας. Υγειονομικές αρχές και επιστημονικές εταιρείες έχουν ζητήσει από τους κλινικούς γιατρούς να είναι σε εγρήγορση για τον έγκαιρο εντοπισμό παιδιών ηλικίας έως 16 ετών με συμπτώματα ηπατίτιδας που να εμπίπτουν σε αυτό το νέο κλινικό σύνδρομο. «Και οι γονείς θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Σε περίπτωση που παρατηρήσουν ύποπτα συμπτώματα στα παιδιά τους, όπως αίσθημα κακουχίας και σημάδια ίκτερου, δηλαδή να κιτρινίζουν το δέρμα και τα μάτια, να απευθύνονται άμεσα στο γιατρό ή σε νοσοκομείο», σημειώνει στην «Κ» ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακρίβειας, Γιώργος Χρούσος, και τονίζει ότι «την ηπατίτιδα τη γνωρίζουν πολύ καλά οι γιατροί στη χώρα μας και ξέρουν πώς να την αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά».
Ο όρος «ηπατίτιδα» αναφέρεται σε φλεγμονή του ήπατος. Είναι συχνά λοιμώδους αιτιολογίας, αλλά υπάρχουν και άλλες μορφές, όπως η αυτοάνοση και η φαρμακευτική. Οι ιογενείς ηπατίτιδες οφείλονται κυριότερα σε πέντε ιούς (Α έως Ε), που μεταδίδονται είτε παρεντερικά είτε μέσω τροφών. Τα περιστατικά οξείας ηπατίτιδας που έχουν καταγραφεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, και τα οποία ξεπερνούν πλέον τα 100, δεν σχετίζονται με τους πέντε γνωστούς ιούς της ηπατίτιδας, ούτε με την COVID-19 και τον εμβολιασμό έναντι του κορωνοϊού.
«Μπορεί να πρόκειται για έναν νέο ιό», σημειώνει ο καθηγητής, ο οποίος δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να έχουμε να κάνουμε και με έναν κοινό ιό, όπως έναν αδενοϊό, με μετάλλαξη η οποία να τον κάνει πιο «φιλικό» στο ήπαρ.