Η απότομη αύξηση στον αριθμό των κρουσμάτων της Covid-19 τις τελευταίες ημέρες προκάλεσε εύλογο προβληματισμό, κυρίως λόγω των πολύ μεταδοτικών υποπαραλλαγών Όμικρον 4 και Όμικρον 5.
Ήδη έχει παρατηρηθεί ένα «θερινό κύμα» σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Πορτογαλία, Γερμανία κ.ά.), ενώ δεν είναι λίγοι όσοι αποδίδουν την αύξηση των κρουσμάτων στη χαλάρωση της χρήσης μάσκας ακόμα και σε εσωτερικούς χώρους.
Σε αυτή τη φάση, τα νοσοκομεία δεν δέχονται μεγάλη πίεση, ωστόσο παραμένει η ανησυχία όσον αφορά στην ανοσιακή προστασία απέναντι στις δύο νέες υποπαραλλαγές (ΒΑ.4 και ΒΑ.5).
Αρκετές μελέτες έδειξαν ότι είναι πιο μεταδοτικές σε σχέση με την Όμικρον (ΒΑ.1) και την Όμικρον 2 (ΒΑ.2) και ότι -σε έναν βαθμό- μπορούν να υπερκεράσουν την ανοσία, είτε τη φυσική (μετά από λοίμωξη) είτε από τον εμβολιασμό.
Δεν αναμένονται νέα μέτρα
Πηγές του υπουργείου Υγείας αναφέρουν στο kathimerini.gr ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ανάγκη για πρόσθετα μέτρα, καθώς, σύμφωνα με τις προβολές που κάνουν οι ειδικοί της Επιτροπής, δεν προκύπτει πίεση στο σύστημα Υγείας.
Οι ίδιες πληροφορίες υπογραμμίζουν ότι η ανάλυση των ειδικών κινείται με βάση τα όσα έχουν ήδη συμβεί στις χώρες του εξωτερικού -όπου το θερινό κύμα προηγήθηκε- όσον αφορά στις δύο υποπαραλλαγές και πως διαπιστώθηκε ότι δεν παράγουν νοσηλείες και θανάτους.
Η ίδια πηγή πληροφόρησης αναφέρει ότι η Επιτροπή παραμένει σε εγρήγορση, παρακολουθεί όλες τις εξελίξεις και τις τάσεις και δεν αποκλείεται να εισηγηθεί τροποποιήσεις εάν αυτό καταστεί απαραίτητο στο προσεχές μέλλον. Προς το παρόν, πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες του kathimerini.gr, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα, καθώς η τάση σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκρίνει ατομικά -εθελοντικού χαρακτήρα- μέτρα προστασίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνεδρίαση της Επιτροπής παραμένει σταθερή σε εβδομαδιαία βάση και ο επικεφαλής, Σωτήρης Τσιόδρας, παρουσιάζει όλα τα δεδομένα, τα οποία εκτιμώνται και κατόπιν λαμβάνονται αποφάσεις.
Κρούσματα: Την Πέμπτη (16/6) καταγράφηκαν 7.158, την Τετάρτη (15/6) 9.288, ενώ μια ημέρα νωρίτερα (14/6) 8.083.
Τι ξέρουμε για τις νέες υποπαραλλαγές
Οι υποπαραλλαγές της Όμικρον, οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5, που εμφανίστηκαν στη Νότια Αφρική και εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες, δημιούργησαν προβληματισμό και ερωτήματα στους επιστήμονες αναφορικά με το κατά πόσο μπορεί να προκαλέσουν ένα νέο επιδημικό κύμα Covid-19.
Από την άλλη, ορισμένοι προτιμούν να βλέπουν την πιο αισιόδοξη πλευρά: ότι οι δύο υποπαραλλαγές αποτελούν σημάδια πως ο κορωνοϊός γίνεται πιο προβλέψιμος.
«Σαφώς μπαίνουμε σε μια νέα έξαρση στη Νότια Αφρική, που φαίνεται να προκαλείται πλήρως από τις ΒΑ.4 και ΒΑ.5. Βλέπουμε τρελούς αριθμούς μολύνσεων», δήλωσε στο «Nature» η καθηγήτρια Ιολογίας Πένι Μουρ του Πανεπιστημίου Witwatersrand του Γιοχάνεσμπουργκ.
Οι επιστήμονες δεν είναι πάντως ακόμη βέβαιοι αν οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 θα προκαλέσουν νέο κύμα νοσηλειών στη Νότια Αφρική ή σε άλλες χώρες, καθώς πλέον μεγάλα ποσοστά του πληθυσμού είτε έχουν εμβολιαστεί ήδη, είτε είχαν μολυνθεί από προηγούμενες υποπαραλλαγές της Όμικρον.
Από την άλλη, η ανάδυση των δύο νέων υποπαραλλαγών πιθανώς σηματοδοτεί ότι ο ιός SARS-CoV-2 έχει εισέλθει σε μια πιο προβλέψιμη περίοδο, με νέα μικρότερα κύματα να εμφανίζονται περιοδικά από στελέχη του που ήδη κυκλοφορούν.
Ο ειδικός στην εξέλιξη των ιών βιολόγος Τζέσε Μπλουμ, του αμερικανικού ερευνητικού κέντρου Fred Hutch στο Σιάτλ, συμφωνεί ότι οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 εξαπλώνονται ταχύτερα από τις προηγούμενες Όμικρον. Όπως λέει, «αυτό που είναι ασαφές, είναι γιατί είναι πιο μεταδοτικές. Μια πιθανότητα είναι ότι εγγενώς είναι απλώς καλύτερες στο να μεταδίδονται». Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι είναι καλύτερες στο να διαφεύγουν από τη φυσική και εμβολιαστική ανοσία.
Οι δύο νέες υποπαραλλαγές σχετίζονται στενά με την Όμικρον 2, ενώ και οι δύο φέρουν μια μετάλλαξη-κλειδί (την F486V) στην πρωτεΐνη-ακίδα τους, στην οποία στοχεύουν κυρίως τα εμβόλια, κάτι που μπορεί να έχει επίπτωση στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Μελέτη του Νοτιοαφρικανού ιολόγου Άλεξ Σίγκαλ, που προδημοσιεύθηκε επίσης στο medRxiv και ανέλυσε δείγματα αίματος από 39 ανθρώπους που είχαν μολυνθεί κατά το πρώτο κύμα της Όμικρον και οι 15 είχαν επίσης εμβολιαστεί, έδειξε ότι τα αντισώματά τους ήταν αρκετές φορές λιγότερο αποτελεσματικά στο να προστατεύσουν από μόλυνση με ΒΑ.4 ή ΒΑ.5, από ό,τι με μόλυνση ΒΑ.1.
Τα αντισώματα των εμβολιασμένων πάντως ήταν πιο ισχυρά έναντι των ΒΑ.4 και ΒΑ.5 από ό,τι τα φυσικά αντισώματα μετά από λοίμωξη ΒΑ.1.
Άλλη μελέτη του Κινέζου ιολόγου Σιαολιάνγκ Σίε του Πανεπιστημίου του Πεκίνου, η οποία προδημοσιεύθηκε στο ResearchSquare, βρήκε επίσης ότι τα αντισώματα μετά από λοίμωξη ΒΑ.1 είναι λιγότερο ισχυρά κατά των ΒΑ.4 και ΒΑ.5.
Σύμφωνα με τον Σίγκαλ, αυτή η αυξημένη ικανότητα των νέων υποπαραλλαγών να διαφεύγουν της ανοσίας, αν και δεν είναι δραματική, «είναι αρκετή για να προκαλέσει προβλήματα και να δημιουργήσει ένα κύμα λοιμώξεων».
Πάντως εκτίμησε ότι οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 δεν θεωρείται πιθανό να προκαλούν σοβαρότερη νόσηση από ό,τι το προηγούμενο κύμα Όμικρον.
Οι προηγούμενες παραλλαγές Άλφα, Δέλτα, Όμικρον κ.α. διέφεραν από τις νέες υποπαραλλαγές, καθώς είχαν ξεπηδήσει από μακρινά «κλαδιά» του οικογενειακού δέντρου του κορωνοϊού, ενώ οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 αποτελούν πιο αναμενόμενες εξελικτικές προσαρμογές.
Από την άλλη, αρκετοί επιστήμονες, δεν μπορούν να αποκλείσουν νέες εκπλήξεις τύπου Δέλτα, η οποία παρεμπιπτόντως δεν έχει εξαφανιστεί τελείως και κάποιο «παρακλάδι» της μπορεί να αναδυθεί κάποια στιγμή. Άσχετα με την πηγή προέλευσής τους, νέες παραλλαγές του κορωνοϊού φαίνεται να εμφανίζονται στο προσκήνιο κάθε περίπου έξι μήνες.
Τέσσερις ειδικοί εξηγούν στην «Κ»
Μιλώντας στο kathimerini.gr και στη Δήμητρα Τριανταφύλλου, ο Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας και επικεφαλής της 2ης Πνευμονολογικής Κλινικής στο νοσοκομείο «Αττικόν», λέει πως οι γιατροί έχουν αρχίσει ήδη να βλέπουν στην πράξη την αύξηση των κρουσμάτων.
Όπως εξηγεί ο ίδιος: «Υπάρχει κινητικότητα, οι γιατροί δεχόμαστε πολλά τηλεφωνήματα από ασθενείς τις τελευταίες ημέρες. Οι υποπαραλλαγές Όμικρον 4 και Όμικρον 5 δείχνουν να έχουν και νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά στις νοσήσεις που δίνουν. Τις τρεις τελευταίες εβδομάδες παρατηρούμε μια πιο “θορυβώδη” και έντονη κλινική συμπτωματολογία, με συχνούς υψηλούς πυρετούς. Ο πυρετός είναι ένα δείγμα μεγάλου ιικού φορτίου αλλά και υψηλής μεταδοτικότητας. Το αν έχουμε να κάνουμε με νέο κύμα είναι μια ερώτηση που θέλει ακόμα τρεις εβδομάδες περίπου για να απαντηθεί».
Σύμφωνα με τον κ. Λουκίδη, η αύξηση των κρουσμάτων έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τη χαλάρωση των μέτρων και κυρίως με την κατάργηση της χρήσης της μάσκας. «Πολύς κόσμος συμπεριφέρεται με μια λογική ότι έχει τελειώσει το θέμα του κορωνοϊού», λέει και προσθέτει: «Ναι, είμαστε πια σε μια εποχή συμβίωσης με τον κορωνοϊό, αυτή η συμβίωση απαιτεί όμως προσοχή».
«Η κατάργηση της μάσκας θα έπρεπε να επανεξεταστεί»
H Αντιπρόεδρος Α’ του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, Άννα Μαστοράκου, θεωρεί πως η αύξηση των κρουσμάτων είναι σημαντική και απότομη. Όπως μας λέει η ίδια: «Φαίνεται να αποδίδεται κατ’ αρχάς στην έλευση των πολύ μεταδοτικών μεταλλάξεων Όμικρον 4 και Όμικρον 5. Αυτό ήδη παρατηρείται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με αύξηση κρουσμάτων (Πορτογαλία, Γερμανία κ.ά). Η δεύτερη αιτία της αύξησης των κρουσμάτων οφείλεται στη χαλάρωση της χρήσης της μάσκας, κάτι το οποίο θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, να επανεξεταστεί, όπως θα έπρεπε να επανεξεταστεί και το διαγνωστικό τεστ στις πολύ τουριστικές περιοχές όπου τώρα παρατηρείται μεγάλη αύξηση κρουσμάτων, δηλαδή σε Μύκονο, Σαντορίνη, Ρόδο, Ζάκυνθο και Ηράκλειο Κρήτης. Πολλά από τα κρούσματα οφείλονται σε “εισαγωγές” από το εξωτερικό».
Οι νέες παραλλαγές δεν αναμένεται να πιέσουν τα νοσοκομεία
Η Ματίνα Παγώνη, πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, τόνισε στο kathimerini.gr πως η αύξηση των κρουσμάτων ήταν αναμενόμενη: «Απλώς ίσως την περιμέναμε λίγο αργότερα. Το ίδιο είχε γίνει πέρυσι και με τη Δέλτα. Την περιμέναμε τέλος Αυγούστου και όχι τέλος Ιουλίου όταν και έκανε τελικά την εμφάνισή της. Οι μάσκες βγήκαν -κακώς βγήκαν- και αυτό προκάλεσε μεγάλη χαλάρωση».
Η ίδια πάντως σημειώνει πως τα νοσοκομεία αυτή τη στιγμή δεν δέχονται πίεση, ούτε και αναμένεται να δεχθούν λόγω των Όμικρον 4 και Όμικρον 5. Όπως εξηγεί: «Προς το παρόν, ο περισσότερος κόσμος το περνάει στο σπίτι του λαμβάνοντας, αν χρειάζεται, την κατάλληλη αγωγή. Οι νέες παραλλαγές είναι μεταδοτικές, αλλά δεν είναι η Δέλτα που έστελνε κόσμο στα νοσοκομεία».
Τα αλλεπάλληλα κύματα της πανδημίας
Ο Αλκιβιάδης Βατόπουλος, καθηγητής Μικροβιολογίας και μέλος της επιτροπής των ειδικών, θεωρεί πως η ουσία της συζήτησης πρέπει πια να επικεντρώνεται σε μακρόπνοες λύσεις. Όπως το συμπυκνώνει ο ίδιος: «Πρέπει πια να καταλάβουμε ότι ο κορωνοϊός θα είναι μια χρόνια κατάσταση. Άλλοτε θα έχουμε μεγαλύτερα και άλλοτε μικρότερα κύματα κορωνοϊού. Τώρα, απ’ ό,τι φαίνεται, είμαστε μπροστά σε ένα νέο κύμα. Η χρήση της μάσκας και τα υπόλοιπα μέτρα αυτοπροστασίας θα έπρεπε πλέον να εφαρμόζονται από το κοινό σε μια λογική όπως ο τρόπος που βάζουμε αυτόματα το καπέλο μας και το αντιηλιακό όταν έχει πολύ ήλιο.
»Τα μέτρα πρέπει να γίνουν μέρος της καθημερινότητάς μας, όχι με τη λογική της “ατομικής ευθύνης” όπως ακουγόταν ως τώρα, αλλά με τη λογική μιας υπεύθυνης συμπεριφοράς που δείχνουμε σε όλα τα ζητήματα της καθημερινότητας. Με τη σειρά της, η πολιτεία θα έπρεπε και αυτή να προφυλάσσει τους πολίτες της μακροπρόθεσμα και με σταθερό τρόπο για να μειώνει την έκθεση των πολιτών στον συγχρωτισμό -περισσότερα ΜΜΜ με λιγότερο κόσμο, περισσότερη τηλεργασία κ.λπ.».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr