Ο Δήμος Αθηναίων στον οποίο ανήκει η έκταση, στην περιοχή του Ελαιώνα, μόλις δύο χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, έχει ζητήσει από το αρμόδιο υπουργείο να αδειάσει ο χώρος έως το τέλος του χρόνου. Οταν ξέσπασε η προσφυγική κρίση το 2015 παραχώρησε –προσωρινά όπως έγραφε ρητά η σύμβαση– αρκετά στρέμματα για να στηθεί ο καταυλισμός αιτούντων άσυλο και να μεταφερθούν οι εκατοντάδες άνθρωποι που είχαν καταλύσει στο Πεδίον του Aρεως και στην πλατεία Βικτωρίας. Ωστόσο, πλέον ο σχεδιασμός για την ανάπτυξη της περιοχής έχει αναδείξει άλλες προτεραιότητες.
Από την πλευρά του το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έχει δεσμευθεί ότι θα μεταφέρει όλους τους διαμένοντες και θα βάλει λουκέτο στον Ελαιώνα έως το τέλος του χρόνου. Ο εμβληματικός καταυλισμός προσφύγων και μεταναστών λειτουργεί αδιαλείπτως από το 2015 έως και σήμερα στεγάζοντας ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων και υπό διαφορετικές συνθήκες κατά εποχές. Αποτελεί σημείο αναφοράς για όσους πέρασαν από εκεί, πολύ περισσότερο για όσους παραμένουν. Το κλείσιμό του, παρά το γεγονός ότι πλέον υπάρχουν πολλές άδειες θέσεις σε άλλους καταυλισμούς, αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση. Ο λόγος απλός. Οταν για 2-3 ή και για 7 ολόκληρα χρόνια –για κάποιους– ζεις σε ένα σπίτι, δύσκολα το αφήνεις με προορισμό το άγνωστο, ακόμα και αν πρόκειται για ένα απλό κοντέινερ.
Παραμένουν 670 άτομα
Από τον Ελαιώνα έχουν περάσει χιλιάδες άνθρωποι. Αρχικά ήταν μια δομή που σχεδιάστηκε για να φιλοξενήσει έως 700 διαμένοντες σε καλές συνθήκες. Εφτασε με πολλές προσθήκες κοντέινερ να φιλοξενεί 1.500 αιτούντες άσυλο, ενώ όταν το 2020 μεταφέρθηκαν πολλά άτομα από τα νησιά στο πλαίσιο της διαδικασίας αποσυμφόρησης των ΚΥΤ (Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης) των νησιών, βρέθηκε να στεγάζει σε σκηνές και πρόχειρες παράγκες 2.500 άτομα. Σήμερα η πλειονότητα των διαμενόντων είναι Αφρικανοί, κυρίως οικογένειες με παιδιά, αλλά και «ευάλωτοι», δηλαδή άνθρωποι που χρειάζονται εντατική φροντίδα και ιατρική περίθαλψη. Παραμένουν περίπου 670 άτομα, εκ των οποίων τα 150 είναι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες. Στον Ελαιώνα επίσης έχουν βρει κατάλυμα και περίπου 200-300 άτομα, των οποίων το αίτημα ασύλου έχει απορριφθεί. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν χαρτιά και άρα δεν μπορούν να εργαστούν νομίμως και δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Είναι αόρατοι, ωστόσο προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να επιβιώσουν. Εξω από την κύρια είσοδο του καταυλισμού, η οποία φυλάσσεται από ιδιωτική εταιρεία σεκιούριτι, βρίσκονται παρκαρισμένα τα εργαλεία της δουλειάς τους: καροτσάκια με υλικά ανακύκλωσης και μεταλλικά αντικείμενα.
Η «Κ» βρέθηκε στον καταυλισμό του Ελαιώνα, όπου οι μέρες κυλούν ήσυχα –μικροκαβγάδες πάντα ανακύπτουν– όπως τονίζουν οι ελάχιστοι πλέον εργαζόμενοι στη δομή, εκτός από όταν επιχειρείται να απομακρυνθούν κάποιοι.
Κατά τη χθεσινή προσπά- θεια μεταφοράς 21 μετα- ναστών στο Σχιστό υπήρξαν αντιδράσεις και προκλήθηκαν μικρής έκτασης επεισόδια, τα οποία έληξαν με επέμβαση δυνάμεων των ΜΑΤ.
Επιχείρηση εκκένωσης
Χθες τα ξημερώματα, έξω από τον καταυλισμό έφτασε πούλμαν του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου προκειμένου να επιβιβαστούν 21 άνθρωποι για να μεταφερθούν στον καταυλισμό στο Σχιστό, στο πλαίσιο της επιχείρησης εκκένωσης του Ελαιώνα. Ταυτόχρονα, ομάδα Αφρικανών γυναικών έκλεισε με κάδους απορριμμάτων την είσοδο του καταυλισμού, και στη συνέχεια άρχισε να τους χτυπάει με δύναμη προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο σε μια προσπάθεια να εμποδίσει την επιβίβαση στο πούλμαν των ανθρώπων που επρόκειτο να μεταφερθούν. Λίγη ώρα αργότερα επενέβησαν δυνάμεις των ΜΑΤ ρίχνοντας χειροβομβίδες κρότου λάμψης προκειμένου να ανοίξει η είσοδος, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πανικός και μικρής έκτασης επεισόδια.
Οσο προχωρεί η μέρα η «κανονικότητα» επιστρέφει. Σε ένα σχοινί που ενώνει δύο κοντέινερ μια μπουγάδα ανεμίζει. Δύο νήπια παίζουν κρυφτό με το σεντόνι. Οι μισοί διαμένοντες είναι παιδιά. Κάποια έχουν γεννηθεί στον καταυλισμό, ο Ελαιώνας είναι το μόνο σπίτι που γνωρίζουν. «Κάποιοι έχουν γεννήσει εδώ τα παιδιά τους που τώρα πηγαίνουν σχολείο. Ενα 13χρονο κορίτσι πριν από μήνες που είχε μεταφερθεί στο Σχιστό, γύρισε πίσω μόνη της. Είπε “θέλω να πάω στο σχολείο μου, με αυτούς που ξέρω”. Από την άλλη είναι φανερό ότι ο καταυλισμός όπως ήταν έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του», λέει ο διοικητής της δομής Δημήτρης Γεωργιάδης, ενώ μας «ξεναγεί» στον χώρο. Εχοντας βρεθεί πολλές φορές στον Ελαιώνα όλα αυτά τα χρόνια, πραγματικά μοιάζει πιο έρημος από ποτέ.
Υπάρχουν νοικοκύρηδες
Τα φωτεινά χρώματα που είναι βαμμένα τα κοντέινερ τα διάλεξαν οι ίδιοι οι διαμένοντες, στο πλαίσιο ενός προγράμματος που υλοποιήθηκε όταν ο Ελαιώνας ήταν στις δόξες του. Τότε είχε νηπιαγωγείο, γήπεδο, κοινόχρηστες κουζίνες, ιατρείο και κοινωνικές υπηρεσίες. Ο καταυλισμός σε πολλά σημεία είναι πολύ φροντισμένος, σχεδόν ξεχωρίζεις γειτονιές με διαφορετική αισθητική. «Ετσι είναι», με διαβεβαιώνει ο κ. Γεωργιάδης. «Σε όλες τις συνθήκες υπάρχουν νοικοκύρηδες, υπάρχουν και αυτοί που προκαλούν προβλήματα».