«Στην Ουκρανία εξελίσσεται μια μάχη μεταξύ Δημοκρατίας και τυραννίας». Με το μήνυμα αυτό του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της πρώτης μέρας του 10ου διεθνούς συνεδρίου «Athens Democracy Forum», που διοργανώνει το Democracy & Culture Foundation σε συνεργασία με τους The New York Times και τίτλο «Δέκα χρόνια Δημοκρατίας και τώρα τι;».
Από τη μεγάλη γιγαντοοθόνη που στήθηκε στο αίθριο του Ζαππείου, όπου εξελίσσεται το τριήμερο συνέδριο, ο Ουκρανός πρόεδρος αναφέρθηκε στην ανάγκη ενότητας μεταξύ των κοινωνιών για την προστασία της Δημοκρατίας, λέγοντας ότι «πρέπει να δράσουμε μαζί, ώστε κανείς να μην μπορεί να μετατραπεί σε ολοκληρωτική απειλή για μας».
«Η Δημοκρατία ζει ανάμεσα στους πολίτες», είπε και πρόσθεσε ότι στη χώρα του κατάφεραν να οικοδομήσουν τη μεγαλύτερη δυνατή ενότητα μετά την εισβολή.
Κατέληξε εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για το βραβείο της πόλης της Αθήνας που έλαβε για λογαριασμό των πολιτών της Ουκρανίας. Το βραβείο απένειμε στον πρέσβη της Ουκρανίας στην Ελλάδα ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης.
Ukrainian president #Zelenski sends his message at @ForumAthens #ADF #athensdemocracyforum #athensdemocracy pic.twitter.com/q8Vc20B7DD
— Lucas Velidakis (@UrbanRat7) September 28, 2022
Σακελλαροπούλου: Να θωρακίσουμε τη Δημοκρατία
Στο βήμα είχε προηγηθεί η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία υπογράμμισε ότι ζούμε σε μια περίοδο κρίσεων και αλλαγών. «Μια νέα κανονικότητα αναδύεται και εμπεδώνεται, ανατρέποντας την αισιοδοξία που επικρατούσε στις αρχές του αιώνα. Η ελπίδα της καθολικής προόδου και ευημερίας, στις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης, υποχώρησε λόγω δομικών αντιφάσεων και απρόβλεπτων γεγονότων», τόνισε.
«Σε έναν κόσμο διαφορετικών και πολλών ταχυτήτων, το ιδανικό της ανοικτής κοινωνίας δοκιμάζεται στην ένταση και τη σκληρότητα του πραγματικού. Η παγκόσμια οικονομική κρίση διεύρυνε τις ανισότητες και ανέδειξε το αίτημα της αποτελεσματικής προστασίας των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Η πανδημία δοκίμασε τα σωματικά και ψυχικά μας όρια, σε μια πρωτόγνωρη εμπειρία περιορισμών στις ελευθερίες μας. Το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα μας έφερε ενώπιον του ανθρωπιστικού μας καθήκοντος και της ανάγκης χάραξης μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής της αλληλεγγύης και της ευθύνης. Τα ακραία φυσικά φαινόμενα και οι καταστροφές καταδεικνύουν, με βαρύ κόστος, ότι η αναβλητικότητά μας απέναντι στην κλιματική αλλαγή θα είναι μοιραία για όλον τον πλανήτη. Η ενεργειακή κρίση σήμερα απειλεί τις πιο βασικές υλικές προϋποθέσεις της διαβίωσής μας», είπε.
Η πρόεδρος της Δημοκρατίας συνέχισε: «Η Δημοκρατία παραμένει ο αξεπέραστος πολιτικός και κοινωνικός μας ορίζοντας, το πλαίσιο αναφοράς και διαμόρφωσης της συνείδησής μας και της σχέσης μας με τους άλλους. Συνιστά το βαθύ και ανθεκτικό κοινό μας βίωμα, στην Ευρώπη και τον αναπτυγμένο κόσμο, στο οποίο στηρίζεται έλλογα η συνύπαρξή μας, ο ίδιος ο πολιτισμός μας. Δεν αποτελεί απλά θέμα σύμβασης και τύπων. Προϋποθέτει και το δημοκρατικό πάθος και συναίσθημα, το οποίο μας κινητοποιεί και δυναμώνει την πίστη μας σε αυτή. Αυτή τη δημοκρατία του συναισθήματος, που συνδέεται άμεσα με την ευρύτερη θέαση της κοινωνίας ως τόπου ελευθερίας και ισότητας, έχει έρθει η ώρα να τη θωρακίσουμε, υλικά και πνευματικά, απέναντι στις οπισθοδρομικές και αντιδραστικές φωνές».
Όταν ο Αριστοτέλης συνάντησε τον Κομφούκιο
Αμέσως μετά, οι σύνεδροι είχαν τη δυνατότητα να απολαύσουν τη συζήτηση ανάμεσα στον πρώην γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κι-μουν και τον καθηγητή Τζέφρι Σακς, οι οποίοι προχώρησαν σε μία προσομοίωση διαλόγου ανάμεσα στον Αριστοτέλη και τον Κομφούκιο, με αντικείμενο την ανάγκη εξέλιξης των μοντέλων της δημοκρατίας και της διακυβέρνησης.
Ο κ. Μπαν Κι-μουν καταδίκασε με ένταση τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενώ ο κ. Σακς απέδωσε ευθύνες και στη Δύση, κάνοντας λόγο για έλλειψη ισορροπίας και συντονισμού.
«Και τώρα τι;»
Στην πρωινή συνεδρία, τα πάνελ καταπιάστηκαν με το ζήτημα της Δημοκρατίας σήμερα και την ανάγκη θωράκισης της. Δεν ήταν λίγοι οι ομιλητές, από όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, που υπογράμμισαν ότι «η Δημοκρατία στην εποχή μας δεν είναι δεδομένη», εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η προάσπιση της συνιστά μία κοπιώδη άσκηση.
Στα πάνελ εκτυλίχθηκε ένας ιδιαιτέρως ζωντανός διάλογος με αιχμή τους τρόπους υπέρβασης των πολλαπλών προβλημάτων που απειλούν το φιλελεύθερο μοντέλο Δημοκρατίας, ενώ κατατέθηκε σειρά προτάσεων, από το ήθος που πρέπει να επιδείξουν οι επιχειρήσεις έως την ψηφιακή εργαλειοθήκη που θα πάει μπροστά το δημοκρατικό κεκτημένο.
Η «διαβουλευτική δημοκρατία» βρέθηκε στο επίκεντρο, ενώ αξιοσημείωτη ήταν η -αρκετά ζωντανή- παρέμβαση του Δρ. Νικηφόρου Διαμαντούρου, ο οποίος επισήμανε ότι πέραν της προάσπισης των δικαιωμάτων και της διασφάλισης του Κράτους Δικαίου, η φιλελεύθερη Δημοκρατία πρέπει να εξασφαλίζει τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών.
«Σε εννοιολογικό επίπεδο δεν μπορείς να έχεις υποχρεωτικές συνελεύσεις πολιτών» είπε και εξήγησε ότι εάν αφαιρέσει κάποιος το δικαίωμα της προαιρετικής εκπροσώπησης καθιστώντας την υποχρεωτική, ουσιαστικά υποβαθμίζει την έννοια της δημοκρατίας. «Η δυσπιστία στην τεχνολογία πρέπει να συνδυαστεί με την εκπαίδευση, στην προσπάθεια κατανόησης της δημοκρατίας», υπογράμμισε.
«Η δημοκρατία δεν υπερισχύει σε όλο τον κόσμο και αντιμετωπίζει προκλήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες είναι εξωγενείς», είπε ο καθηγητής Γιώργος Παγουλάτος. «Οι κυβερνήσεις πρέπει να έχουν την ικανότητα να διαβουλεύονται αλλά κυρίως να είναι αποτελεσματικές. Η πολιτική σταθερότητα βρίσκεται στα ισχυρά πολιτικά κόμματα», είπε και πρόσθεσε ότι οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να ενισχυθούν.
Ο διάλογος στη διάρκεια των συζητήσεων αποκτούσε επιπλέον ενδιαφέρον λόγω της διαρκούς ανταλλαγής απόψεων ανάμεσα στο πάνελ και το κοινό, ενώ σε κάθε θεματική υπήρχε ενσωματωμένη η «παρέμβαση των νέων», με φοιτητές που ανήκουν σε διεθνείς δεξαμενές σκέψης να δίνουν ώθηση στη συζήτηση, προσφέροντας την εμπειρία των χωρών προέλευσης τους.
Αίσθηση προκάλεσε η παρέμβαση του νεαρού Μικέλε Καστρετζάτι, ο οποίος -μεταξύ άλλων- είπε ότι μέρος της λύσης στην προάσπιση της Δημοκρατίας είναι να δώσουμε τον λόγο στην κοινή γνώμη. Τόνισε ότι η ομάδα του επιχείρησε να το πράξει, μιλώντας με τυχαίους περαστικούς, και διερωτήθηκε γιατί το παρόν συνέδριο δεν δίνει το λόγο στον μέσο Αθηναίο προκειμένου να εκφράσει τις απόψεις του.
Ψηφιακή Εργαλειοθήκη
Στις συζητήσεις επισημάνθηκε ότι «οι κυβερνήσεις που θέλουν να προστατεύουν τους πολίτες τους, πρέπει να τους εκπαιδεύσουν στην τεχνολογία, στην ψηφιακή επανάσταση».
Σε πάνελ συμμετείχε και ο γ.γ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Λεωνίδας Χριστόπουλος, ο οποίος παρουσίασε τα επιτεύγματα της ελληνικής κυβέρνησης όσον αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της διοίκησης.
«Ακριβής απάντηση για το πώς μπορεί η τεχνολογία να αξιοποιηθεί με θετικό πρόσημο δεν υφίσταται. Ωστόσο, όσο πιο προσβάσιμη είναι η πληροφορία, τόσο περισσότερο αυξάνεται η εμπλοκή του κοινού στην εκλογική διαδικασία», είπε ο κ. Χριστόπουλος.
Ο ίδιος αναφέρθηκε στην άνοδο του λαϊκισμού, ως ένα παράδειγμα της αρνητικής έννοιας της διάδοσης της πληροφορίας. «Οι πολιτικοί θεσμοί θα πρέπει να ακολουθήσουν την τεχνολογική εξέλιξη και να κατανοήσουν πλήρως πως μπορεί να ενσωματωθεί στην καθημερινότητα, ώστε να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος των δημοκρατικών διαδικασιών», τόνισε.
«Με οδηγό την τεχνολογία, ανοίγονται στην κοινωνία καινοτόμες ευκαιρίες και νέες προκλήσεις, ενώ εξαρτάται πλήρως από εμάς το πώς θα διαχειριστούμε την τεχνολογία υπέρ μας» είπε η Ντον Νακαγκάουα αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Μπεργκρουεν. «Στις περισσότερες κοινωνίες βλέπουμε ότι ο κόσμος αναζητά ήδη εναλλακτικές και μέσω της τεχνολογίας ανοίγει διάλογο και διαφωνίες, κάνει αιτήσεις, ακόμα και διαμαρτυρίες. Είναι πολύ δραστήριος με την τεχνολογία και η μη συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία αποτελεί συγκεκριμένη τοποθέτηση», πρόσθεσε.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr