Το 1970 οι οινοποιοί της Νάπα Βάλεϊ έβλεπαν έκπληκτοι πούλμαν να φτάνουν καθημερινά στο οινοποιείο του Ρόμπερτ Μοντάβι – του οραματιστή επιχειρηματία που επηρέασε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον το αμερικανικό κρασί. Οι επισκέπτες ξεναγούνταν στους αμπελώνες και στα κελάρια, δοκίμαζαν τα κρασιά και κάπως έτσι έμπαιναν τα θεμέλια του οινοτουρισμού, όπως τον γνωρίζουμε τώρα. Οι Αμερικανοί πολύ νωρίς κατάλαβαν τη δυναμική του και την αξιοποίησαν στο έπακρον. Ηδη τη δεκαετία του 1990 τα οινοτουριστικά πακέτα περιελάμβαναν μέχρι και μετακίνηση με πολυτελείς λιμουζίνες.
Σήμερα ο κλάδος παραμένει εξαιρετικά επικερδής. Τα οινοποιεία μόνο στις ΗΠΑ υποδέχονται ετησίως σχεδόν 50 εκατ. επισκέπτες. Διεθνώς, ο τζίρος πλησιάζει τα 9 δισ. δολάρια και σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη αναμένεται να έχει φτάσει τα 30 μέχρι το 2030. Και η Ελλάδα; Τι μερίδιο έχει –και θα πάρει– από αυτήν την πίτα;
«Ο οινοτουρισμός είναι για τη χώρα μας νέο προϊόν, τώρα το δημιουργούμε», λέει η Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου, επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής για τον Οινοτουρισμό και πρόεδρος της Ενωσης Οινοποιών Αμπελουργών Νήσων Αιγαίου. «Οι επιδόσεις διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Τα πρωτεία έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένα τουριστικά μέρη, όπως η Σαντορίνη, η Κρήτη, η Κως, η Κεφαλονιά, που μπήκε δυναμικά στον “χορό”. Τα επισήμως καταγεγραμμένα ελληνικά οινοποιεία είναι 1.700. Μόνο 86 διαθέτουν το ειδικό σήμα που βεβαιώνει ότι είναι επισκέψιμα. Οι αριθμοί, βέβαια, δεν αποτυπώνουν ακριβώς την πραγματικότητα», διευκρινίζει η κ. Τριανταφυλλοπούλου, «γιατί ως οινοποιείο μπορεί να δηλωθεί και κάποια επιχείρηση που εμφιαλώνει κρασιά σε ένα υπόγειο. Μόνο στις Κυκλάδες, για παράδειγμα, υπάρχουν σαράντα έξι. Ουσιαστικά, αυτά που έχουν τις απαραίτητες υποδομές να δεχτούν οινοτουρίστες δεν ξεπερνούν τα τριακόσια. Μέχρι το τέλος του 2023 ευελπιστούμε ότι το σήμα θα έχουν τουλάχιστον εκατόν εβδομήντα. Δεν είναι εύκολο να πείσουμε τους οινοποιούς για το πόσο θα ωφεληθεί το οινοποιείο τους, αλλά δεν καταθέτουμε τα όπλα».
Βόρεια Ελλάδα
Πρώτοι που διείδαν τις προοπτικές του τουρισμού ήταν οι Βορειοελλαδίτες οινοποιοί, δημιουργώντας τους Δρόμους του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος. «Τριάντα δύο οινοποιεία μετράει η Ενωση Οινοπαραγωγών του Αμπελώνα Βορείου Ελλάδος· τα τριάντα είναι επισκέψιμα», λέει ο πρόεδρός της Γιάννης Αλμπάνης. «Πόσο αποδίδει σε καθένα το κομμάτι του οινοτουρισμού εξαρτάται από την επιθυμία του οινοποιού να το στηρίξει, να επενδύσει. Εμείς πάμε καλά. Ας δούμε, όμως, τη μεγάλη εικόνα. Η Ελλάδα δεν είναι ακόμα οινοτουριστικός προορισμός, μπορεί να γίνει όμως. Φτάνει η προσπάθεια να είναι εθνική. Πολλά πρέπει να υλοποιηθούν: από σήμανση στους δρόμους μέχρι μια ιστοσελίδα που θα ενημερώνει τους ταξιδιώτες για τις επιλογές που έχουν σε όλη τη χώρα. Το σήμα σε ένα οινοποιείο από μόνο του δεν σημαίνει τίποτα. Για να αποκτήσει αξία χρειάζεται πολλή δουλειά».
«Κάναμε μια πρόταση προς τους σύγχρονους περιηγητές και ο κόσμος την αγκάλιασε με τρόπο εντυπωσιακό και βαθιά συγκινητικό για όλους μας», τονίζει ο Στέλιος Μπουτάρης, διευθύνων σύμβουλος της «Κυρ-Γιάννη». «Τα τελευταία χρόνια, που δημιουργήθηκε το θεσμικό πλαίσιο, η δυναμική που έχει αναπτυχθεί είναι τεράστια. Και όχι μόνο σε τουριστικά hot spots όπως η Σαντορίνη. Στη Νάουσα και στο Αμύνταιο, που δεν συγκαταλέγονται στους κλασικούς τουριστικούς προορισμούς, έρχονται ταξιδιώτες επί τούτου, για να δουν τους αμπελώνες και να δοκιμάσουν τα κρασιά μας. Συνδυάζουν τις οινοτουριστικές δραστηριότητες με μια επίσκεψη στο μουσείο των Αιγών ή στα Λουτρά Πόζαρ. Με αντίστοιχο τρόπο δημιουργούνται σε όλη την Ελλάδα νέα τουριστικά οικοσυστήματα, πολύτιμα για την εθνική μας οικονομία. Μετά το φρένο που έθεσε η πανδημία, μάλιστα, ο οινοτουρισμός αναμένεται να κάνει μεγάλο άλμα προς τα εμπρός».
Η εξέλιξη
«Ο οινοτουρισμός έχει εξελιχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα», συμφωνεί ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου. «Μόνο εμείς υποδεχόμαστε κάθε χρόνο περίπου 15.000 επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Η χώρα μας, με τη γεωμορφολογία της, με τα πολλά και διαφορετικά μικροκλίματα και με την καλλιέργεια γηγενών ποικιλιών, είναι ιδιαίτερα ελκυστική για τους οινοφίλους. Τα περιθώρια βελτίωσης, βέβαια, είναι μεγάλα και προϋποθέτουν εκπαίδευση, ενημέρωση και συνεργασία».
Θετική είναι η αποτίμηση και του Απόστολου Μούντριχα, του Κτήματος Αβαντίς της Εύβοιας (προσφάτως και της Σαντορίνης). «Χάρη στην πίστη της Λένγκας Γρηγοριάδου, της συζύγου μου, που άρχισε να διοργανώνει στον ταπεινό Μύτικα τις “Ανοιχτές Πόρτες” πριν από δεκατέσσερα χρόνια, το νερό μπήκε στο αυλάκι. Ακόμα και χθες, η αυλή μας ήταν γεμάτη από παρέες. Και το εγχείρημα δεν εξαντλείται στο… ρομαντικό κομμάτι, γιατί πλέον ο οινοτουρισμός είναι για εμάς το 1/3 του τζίρου της Σαντορίνης και το 1/10 του τζίρου της Εύβοιας – και μάλιστα με μετρητά, που καταλαβαίνετε πόση αξία έχουν για μια επιχείρηση».
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού, στις 13 Νοεμβρίου που τα οινοποιεία σε όλη την Ελλάδα θα είναι ανοιχτά και θα κάνουν διάφορες εκδηλώσεις, ο πρωτοπόρος Πατρινός οινοποιός Θανάσης Παρπαρούσης θυμάται: «Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, όταν ως νεαρός οινολόγος εργαζόμουν στην Επερνέ, στην περιοχή της Γαλλικής Καμπανίας, οργανωμένος οινοτουρισμός δεν υπήρχε με τα σημερινά στάνταρντ, αλλά οι οινοποιοί ήταν πάντα εκεί, υποδέχονταν με ζεστασιά κάθε επισκέπτη. Με τις γαλότσες, κατάκοποι από τη δουλειά στο κτήμα, με χέρια ροζιασμένα. Αυτό κάνει πάντα τη διαφορά, ακόμα και στη βιομηχανία, πλέον, του οινοτουρισμού»…
Οι αριθμοί
– 1.700 είναι τα επισήμως καταγεγραμμένα ελληνικά οινοποιεία.
– 86 οινοποιεία διαθέτουν το ειδικό σήμα που βεβαιώνει ότι είναι επισκέψιμα.
– 9 δισ. δολ. ο τζίρος διεθνώς και αναμένεται να φτάσει τα 30 δισ. μέχρι το 2030.
– 50 εκατ. επισκέπτες ετησίως στα οινοποιεία στις ΗΠΑ.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr