Πολύτιμη επιστημονική γνώση για μια περιοχή που λόγω χαμηλής σεισμικότητας δεν έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τους σεισμολόγους προσφέρουν οι δονήσεις των τελευταίων ημερών στη νότια Εύβοια.
Οι επιστήμονες αποκαλύπτουν ότι τους τελευταίους δύο μήνες προηγήθηκε προσεισμική δραστηριότητα στην περιοχή. Εκτιμούν, δε, ότι απαιτείται να περάσουν δύο 24ωρα προτού μπορέσουν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τη συνέχιση του φαινομένου.
O Βασίλης Καραστάθης, αναπληρωτής διευθυντής στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, απαντά σε ερωτήματα της «Κ» για τη σεισμική δραστηριότητα στη νότια Εύβοια.
– Μπορεί η νότια Εύβοια να «δώσει» μεγαλύτερο σεισμό;
– Για πολλά χρόνια, μέχρι τον σεισμό της Αθήνας το 1999, η περιοχή αυτή είχε πολύ χαμηλό αντισεισμικό συντελεστή. Μαζί με τα Κυκλαδονήσια εθεωρείτο η πλέον ασφαλής περιοχή στην Ελλάδα. Ο σεισμός της Αθήνας «ταρακούνησε» όχι μόνο τα κτίρια, αλλά και την πολιτεία, η οποία με τον νέο αντισεισμικό κανονισμό το 2003 άλλαξε ζώνη την περιοχή. Ομως υπάρχει ένα βασικό δεδομένο: δεν έχουν καταγραφεί στην περιοχή ισχυροί ή καταστρεπτικοί σεισμοί. Μην ξεχνάμε ότι στη χώρα μας, καλώς ή κακώς, οι αρχαίοι ημών πρόγονοι κατέγραφαν συστηματικά τις καταστροφές και έτσι υπάρχουν ιστορικές αναφορές, δεν ξεκινήσαμε να καταγράφουμε το 1965. Για τη νότια Εύβοια, λοιπόν, δεν υπάρχουν τέτοιες αναφορές, ούτε πρόσφατοι μεγάλοι σεισμοί.
– Είναι η περιοχή άγνωστη στους σεισμολόγους;
– Ως αποτέλεσμα της χαμηλής σεισμικότητάς της, η νότια Εύβοια δεν είναι από τις περιοχές που έχουν μελετηθεί συστηματικά. Δεν θα έλεγα, ωστόσο, ότι οι σεισμοί των τελευταίων ημερών μάς εξέπληξαν, όπως έγινε παλαιότερα με τον σεισμό στα Γρεβενά ή στην Πάρνηθα, περιοχές που θεωρούνταν σχεδόν ασεισμικές και «έδωσαν» ισχυρούς σεισμούς. Οι σεισμοί των προηγούμενων ημερών δίνουν νέα στοιχεία στους επιστήμονες για το τι είδος ρήγματα υπάρχουν στην περιοχή, ποιοι είναι οι μηχανισμοί γένεσης των σεισμών. Για παράδειγμα, είδαμε ότι το συγκεκριμένο ρήγμα είναι πλάγιας ολίσθησης. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν μπορούμε να πούμε ότι η περιοχή αυτή ξαφνικά έγινε υψηλής σεισμικότητας.
Η ακολουθία των δονήσεων δείχνει μια έκλυση ενέργειας που σημαίνει ότι η δυναμική του ρήγματος εκτονώνεται.
– Ποια συμπεράσματα εξάγουμε με ασφάλεια από τη δραστηριότητα των τελευταίων ημερών;
– Η δραστηριότητα στην περιοχή δεν ξεκίνησε τις τελευταίες ημέρες. Εδώ και δύο μήνες ξεκίνησε μια προσεισμική δραστηριότητα, την οποία παρακολουθούσαμε. Τα μεγέθη ήταν μικρά, κάτω από 3 Ρίχτερ. Εγινε λοιπόν ο σεισμός των 4,7 Ρίχτερ, ακολούθησαν δύο ισχυροί μετασεισμοί και μετά έγινε ο σεισμός των 5 Ρίχτερ και αμέσως μετά ένας 4,1 Ρίχτερ. Ολη αυτή η ακολουθία μάς δείχνει μια έκλυση ενέργειας που είναι σημαντική. Σημαίνει ότι έχει πέσει το δυναμικό του ρήγματος. Παράλληλα, τα επίκεντρα των σεισμών είναι συγκεντρωμένα σε περιορισμένη περιοχή, η οποία έχει ενεργοποιηθεί. Και αυτό έχει τη σημασία του: Αν κάποια από τα επίκεντρα σεισμών βρίσκονταν πιο μακριά, θα μιλούσαμε σε διαφορετική βάση.
– Ποια θα είναι η συνέχεια της σεισμικής δραστηριότητας;
– Οπως επαναλαμβάνουμε παγίως οι σεισμολόγοι, χρειάζεται να περάσουν δύο 24ωρα προτού να μπορούμε να τοποθετηθούμε με μεγαλύτερη ασφάλεια για την εξέλιξη του φαινομένου. Τώρα ξεκινάμε τη μελέτη των μετασεισμών. Αν το πλήθος των σεισμών αρχίσει να μειώνεται, τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ακολουθία εξελίσσεται φυσιολογικά. Ακόμα είναι πολύ νωρίς για να πούμε κάτι τέτοιο.
– Υπάρχει περίπτωση να επηρεαστεί η βόρεια Εύβοια, που έχει μεγάλα ρήγματα που έχουν δώσει καταστροφικούς σεισμούς;
– Για να γίνει μεταφορά σεισμικών τάσεων και να ενεργοποιηθεί μια άλλη ρηξιγενής ζώνη, πρέπει να έχουν προηγηθεί πολύ ισχυροί σεισμοί.