Την απειλή υψηλών συγκεντρώσεων φυτοφαρμάκων αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές στην Ευρώπη και στη χώρα μας από εισαγόμενα φρούτα και λαχανικά, με τα προερχόμενα από την Τουρκία να αποτελούν το ένα στα δύο απ’ όσα εντοπίστηκαν με τοξικές συγκεντρώσεις στις πύλες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Κατά τη διάρκεια του 2022 στο ευρωπαϊκό Σύστημα Ταχείας Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF) καταγράφηκαν συνολικά 578 ειδοποιήσεις λόγω υπερβολικής παρουσίας φυτοφαρμάκων σε φορτία φρούτων και λαχανικών που είχαν φτάσει στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωση, είτε από τρίτες χώρες είτε από την ίδια την Ε.Ε.
«Ενα εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως το 50,52% αυτών των απορρίψεων αντιστοιχεί σε εισαγωγές από την Τουρκία, με συνολικά 292 ειδοποιήσεις για υπερβολική ποσότητα φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά που προσπάθησε να εισαγάγει στις αγορές των χωρών-μελών της Ε.Ε.», λέει στην «Κ» ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT HELLAS. Σύμφωνα με τον κ. Πολυχρονάκη, «οι πιπεριές ήταν το προϊόν από την Τουρκία που παρουσίασε τον μεγαλύτερο αριθμό υπερβολικής παρουσίας φυτοφαρμάκων, με 78 περιπτώσεις. Τις πιπεριές ακολούθησαν τα λεμόνια με 72 ειδοποιήσεις, τα σταφύλια με 48, τα μανταρίνια με 23, τα ρόδια με 13, τα πορτοκάλια με 12, ενώ οι υπόλοιπες αναφορές αφορούν άλλα προϊόντα. Τα φορτία αυτά καταστράφηκαν φτάνοντας στα σύνορα της Ε.Ε.».
Ποιες άλλες χώρες «φιγουράρουν» ψηλά στη λίστα των υπερβολικών τοξικών υπολειμμάτων; Η Αίγυπτος με 40 περιπτώσεις, η Ινδία και η Ουγκάντα με 21, η Κένυα με 18, η Κίνα με 16, η Ταϊλάνδη με 13, η Μαδαγασκάρη με 10, ενώ από 9 είχαν Ισημερινός και Ιράν.
578 ειδοποιήσεις λόγω υπερβολικής παρουσίας φυτοφαρμάκων σε φορτία. 63,2% των φρούτων και λαχανικών που εισήγαγε η Ελλάδα το 2022 προερχόταν από χώρες εκτός Ε.Ε.
Πώς γίνονται οι έλεγχοι; «Στα σύνορα και στα σημεία εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ενωση πραγματοποιούνται δειγματοληπτικοί έλεγχοι, περίπου στο 5%-6% των φορτίων. Απαξ κι ένα προϊόν περάσει, μετά κυκλοφορεί σε όλη την ευρωπαϊκή κοινότητα. Εντός της Ε.Ε. πραγματοποιούνται τυχαίοι έλεγχοι στα σημεία πώλησης σε μικρότερο ποσοστό, γι’ αυτό μπορεί να εντοπιστούν και κάποια προϊόντα παραγόμενα εντός της Ε.Ε.», εξηγεί ο ειδικός σύμβουλος της INCOFRUIT HELLAS.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός πως οι περισσότερες απορρίψεις φορτίων φρούτων και λαχανικών της Τουρκίας έγιναν από τη Βουλγαρία, ενώ στις πύλες εισόδου στα ελληνικά σύνορα είναι ελάχιστες. Μάλιστα, όπως αναφέρει ο κ. Πολυχρονάκης, «εφιστάται η προσοχή των ελεγκτικών αρχών για τον φυτοϋγειονομικό έλεγχο των αφικνούμενων αλλά και διερχόμενων με προορισμό τις χώρες της Ε.Ε. φορτίων ως προς τις απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας, καθότι το 2022 οι επιδόσεις της χώρας μας είναι σχεδόν μηδενικές»!
Η αιτία βρίσκεται στο γεγονός πως δεν έχουν εκσυγχρονιστεί τα εργαστήρια που πραγματοποιούν τους ελέγχους στα σημεία εισόδου και τα τελωνεία, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανιχνεύσουν όλες τις τοξικές ουσίες των σύγχρονων φυτοφαρμάκων. Αντίθετα, η Βουλγαρία έχει προχωρήσει σε αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού της και «συλλαμβάνει» δεκαπλάσιες δραστικές ουσίες σε σχέση με την Ελλάδα! Πρόκειται για μια κατάσταση που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.
«Υπάρχει κίνδυνος λόγω πληθωρισμού και ακρίβειας να στραφεί ο κόσμος στην Ελλάδα και την Ευρώπη σε πιο φθηνές επιλογές, προερχόμενες εκτός Ε.Ε., που όμως δεν είναι πάντα της ίδιας ποιότητας, καθώς δεν τηρούνται τα ευρωπαϊκά επίπεδα ασφάλειας. Ηδη, για παράδειγμα, στη Γερμανία καταγράφεται το 2022 μείωση της αγοράς λαχανικών και φρούτων κατά 10%, με τα προερχόμενα από Ελλάδα να μειώνονται 15%, ενώ αντίστοιχα του Μαρόκου αυξάνονται 15%», μας λέει ο σύμβουλος της INCOFRUIT. Αντίστοιχα, στην Ελλάδα στο 11μηνο του 2022 υπάρχει μείωση της κατανάλωσης εγχώριων φρούτων – λαχανικών κατά 8%-10%, προφανώς λόγω ακρίβειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για το εννεάμηνο του 2022, το 63,2% των φρούτων και λαχανικών που εισήγαγε η Ελλάδα προερχόταν από χώρες εκτός Ε.Ε. (11% αύξηση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021). Πρώτη προμηθεύτρια χώρα εκτός Ε.Ε. είναι ο Ισημερινός, σχεδόν αποκλειστικά με μπανάνες. Ακολουθεί η Αίγυπτος, με το 90% να είναι πατάτες. Σημαντικές είναι οι εισαγωγές από την Τουρκία, κυρίως στις ντομάτες στις οποίες έχει την πρώτη θέση, και στα λεμόνια (τρίτη θέση).