Στο κτίριο της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας στο Ελληνικό, προσηλωμένη πάνω σε οθόνες με στόχους και κωδικοποιημένα σημεία, η Όλγα παρακολουθεί τα εναέρια πυροσβεστικά μέσα, καθώς αυτά επιχειρούν στον ουρανό της φλεγόμενης Αττικής, στα τέλη του Ιούλη.
Δεν είναι η μόνη επιφορτισμένη με τον απαιτητικό ρόλο του ελέγχου της κυκλοφορίας ενός σμήνους από Bell, Ericson και PZL -ούτε και είναι η πρώτη της φορά. Οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας κάνουν με τα πυροσβεστικά, ό,τι ακριβώς και με τα πολιτικά αεροσκάφη καθημερινά: φροντίζουν για την ασφαλή μετακίνησή τους στους αιθέρες, εξασφαλίζοντας την έγκαιρη άφιξη στον προορισμό τους. Οι έκτακτες συνθήκες είναι όμως συχνά περισσότερο απαιτητικές, ειδικά όταν γνωρίζεις πως πίσω από μοίρες, ύψη και συντεταγμένες ίσως να κρίνονται και οι μοίρες των ανθρώπων.
«Έντονη στιγμή ήταν όταν ένα πετζετέλ (PZL) που πέταξε πάνω από τη φωτιά στο Λουτράκι, μού είπε στη συχνότητα “παρακαλώ πείτε στο κέντρο επιχειρήσεων ότι χρειάζομαι ενισχύσεις γιατί οι φλόγες προσεγγίζουν κατοικημένες περιοχές”», λέει η Όλγα στην «Κ». «Οπότε εκεί λίγο ζορίζεσαι. Λες “κάτσε τώρα μην γίνουμε πάλι Μάτι εδώ πέρα”».
«Δεν είχαμε καταλάβει ότι κόσμος είχε πεθάνει»
Η Όλγα ήταν ανάμεσα σε εκείνους που έτυχε να συντονίσουν την εναέρια κυκλοφορία των πυροσβεστικών μέσων το μεσημέρι της 23ης Ιουλίου 2018. «Είχε τελειώσει η βασική μας εκπαίδευση το Πάσχα του 2018. Οπότε είναι το πρώτο μας καλοκαίρι στη δουλειά. Και ξεκινάν οι πυρκαγιές. Είχαμε δει και άλλες πυρκαγιές τις προηγούμενες ημέρες», θυμάται. «Όταν παρέλαβα εκείνη την ημέρα, υπήρχε μια φωτιά στην Κινέττα σε εξέλιξη, όπου επιχειρούσαν αρκετά πυροσβεστικά. Λίγο αργότερα ξεκινάει κάποιο πυροσβεστικό να κατευθύνεται προς το Μάτι και ακολουθούν και άλλα που φεύγουν από την Κινέττα. Με τον συνάδελφο στη βάρδια δεν είχαμε συνειδητοποιήσει το μέγεθος της καταστροφής. Καταλαβαίναμε ότι ήταν μεγάλη η φωτιά από το πλήθος των πυροσβεστικών που πηγαίνανε, αλλά δεν φανταζόμασταν ότι κόσμος είχε πεθάνει», λέει στην «Κ».
Στην αίθουσα της «Προσέγγισης», όπως ονομάζεται το πόστο όπου εργάζεται η Όλγα, όπως και σε όλα τα πόστα όπου παρέχονται υπηρεσίες κυκλοφορίας τα κινητά απαγορεύονται. Οι ελεγκτές είναι προσηλωμένοι στην εναέρια επιτήρηση χωρίς την πολυτέλεια να ξεκλέψουν λίγα δευτερόλεπτα από τη δουλειά τους. Οι εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στον πραγματικό κόσμο δεν εγγράφονται στα μόνιτορ, υπήρχαν όμως ορισμένα στοιχεία που μαρτυρούσαν πως έξω από το κτίριο της Υπηρεσίας κάτι πρωτοφανές συνέβαινε. «Ήταν μια μέρα που είχε πάρα πολλή δουλειά και πάρα πολύ αέρα. Από τότε που διορίστηκα μέχρι και σήμερα ήταν η μόνη φορά που θυμάμαι να σταματάνε οι προσγειώσεις στο Ελευθέριος Βενιζέλος λόγω των ισχυρών ανέμων», λέει.
«Δεν είχαμε πάρει ανάσα εκείνη την ημέρα. Γιατί τα πυροσβεστικά πήγαιναν και ερχόντουσαν, προσπαθούσαν να κάνουν υδροληψία που ήταν δύσκολη λόγω των ανέμων, προσπαθούσαμε να τα απεμπλέξουμε από την κίνηση στο «Βενιζέλος». Είχαμε κάνει πραγματική υπερπροσπάθεια», λέει.
Στο τέλος της βάρδιάς της η Όλγα δεν ξέρει ακόμα τι έχει συμβεί. Πιεσμένη από την ένταση της δουλειάς δεν μαθαίνει παρά μόνο όταν ανοίγει το ράδιο του αυτοκινήτου στο δρόμο για το σπίτι της, τι έγινε στο Μάτι. «Τότε μόνο κατάλαβα το μέγεθος της καταστροφής. Ήμουν σε σοκ. Δεν μπορούσα να συνέλθω μέχρι την επόμενη μέρα».
Η κρίσιμη απόφαση
Μια «παρολίγον τραγωδία με Ilyushin» έκανε για λίγο την εμφάνισή της στους τίτλους της ειδησεογραφίας του καλοκαιριού του 2021. Η δουλειά των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας αν και βασισμένη σε διεθνή πρωτόκολλα ασφάλειας που ακολουθούνται τυφλά, απαιτεί καλά αντανακλαστικά και ικανότητα λήψης αποφάσεων. Η Όλγα είναι η υπεύθυνη για την αποφυγή της τραγωδίας με το Ρώσικο κατασβεστικό Ilyusin.
«Στη φωτιά στα Βίλια πρόπερσι είχαν φέρει τα Beriev και τα Ilyusin. Το Ilyusin είναι ένα γιγαντιαίο αεροσκάφος που φορτώνει νερό από το αεροδρόμιο. Θα έκανε τότε την πρώτη του ρίψη στα Βίλια», θυμάται. Κατά την επικοινωνία με τον Ρώσο πιλότο του ζητά να την ενημερώσει όταν θα προσεγγίζει τη φωτιά και θα έρθει σε επαφή με το ελληνικό συντονιστικό της πυροσβεστικής που επιχειρούσε στο σημείο. «Κάποια στιγμή καταλαβαίνω ότι κατεβαίνει και ότι χωρίς να μου πει τίποτα πλησιάζει τα άλλα πυροσβεστικά. Τον καλώ και δεν μου απαντάει και γρήγορα αποφασίζω να ενημερώσω το συντονιστικό. Το συντονιστικό μου απαντάει ότι δεν γνώριζε τίποτα και προφανώς διατάζει όλα τα άλλα να απομακρυνθούν, γιατί θα υπήρχε σύγκρουση», λέει τονίζοντας ότι ελάχιστα δευτερόλεπτα, στην ιστορία των μεταφορών, είναι ικανά για τη δημιουργία ή την αποφυγή ανυπολόγιστων τραγωδιών.
Στις αίθουσες εργασίας της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας στο Ελληνικό, ελεγκτές και πιλότοι ανταλλάσσουν καθημερινά εκατοντάδες διαβεβαιώσεις ότι όλα πηγαίνουν καλά στους αιθέρες, ακόμα και όταν η γη μετατρέπεται σε πύρινη μάζα. «Report approaching the area of the fire», λέει η Όλγα σε κάποιο πυροσβεστικό. «Report in three zero minutes for operations normal», ξαναλέει. «Wilco» (will comply), ακούγεται ο πιλότος στον ασύρματο.