Είναι απόγευμα καλοκαιριού στο Κέντρο Υγείας της Κασσανδρείας. Η Μαίρη Παγιάντζα, φοιτήτρια Ιατρικής του ΑΠΘ, βρίσκεται εκεί για να υποστηρίξει εθελοντικά γιατρούς και νοσηλευτές, στο πλαίσιο προγράμματος Ενίσχυσης Κέντρων Υγείας Βορείου Ελλάδος. Παρότι έχει ολοκληρώσει το ωράριό της, έχει αποφασίσει να κάτσει παραπάνω, και να μείνει δίπλα στους συναδέλφους της. Η υπομονή της ανταμείφθηκε. Εκείνο το απόγευμα είδα για πρώτη φορά περιστατικό επιληπτικής κρίσης. Για τη νεαρή φοιτήτρια, που θέλει να ακολουθήσει την ειδικότητα της νευρολογίας, τα μαθήματα που πήρε στα λίγα αυτά λεπτά διαχείρισης του περιστατικού ήταν πολύτιμα, και σίγουρα δεν θα μπορούσε να τα έχει λάβει σε μια αίθουσα διδασκαλίας. Βοήθησε τους συναδέλφους της που προσπαθούσαν να βρουν φλέβα ώστε να χορηγήσουν στον ασθενή το κατάλληλο φάρμακο. «Ήταν μεγάλη η φόρτιση αλλά καταλάβαμε ότι το σημαντικό είναι να γίνει η σωστή ιατρική πράξη, τη σωστή στιγμή», δηλώνει στην «Κ».
Όπως περιγράφει η Μ. Παγιάντζα, που σήμερα είναι τελειόφοιτη της σχολής, η εμπειρία της μίας αυτής εβδομάδας που προσέφερε τις υπηρεσίες της εθελοντικά στο Κέντρο Υγείας ήταν άκρως εποικοδομητική. «Είδα περιστατικά που δεν τα έχω δει στη Σχολή, και όλα μέσα σε μια εβδομάδα. Επειδή εμείς διαμέναμε και στο Κέντρο Υγείας, στο εφημερείο, βιώναμε όλη την καθημερινότητα των γιατρών, ακόμα και το πώς εφημέρευαν το βράδυ».
Ούσα αντιπρόεδρος του Παραρτήματος Θεσσαλονίκης της Επιστημονικής Εταιρείας Φοιτητών Ιατρικής Ελλάδας, η Μ. Παγιάντζα περιγράφει πώς το πρόγραμμα «Ιατρική Απόβαση» αποτελεί το μεγαλύτερο εθελοντικό πρόγραμμα της Εταιρείας, συμπληρώνει 26 χρόνια και το συστήνει ανεπιφύλακτα σε όποιον φοιτητή θέλει να προσφέρει και παράλληλα να μάθει. Όταν συμμετείχε η ίδια στο πρόγραμμα, είχε δει από απλά περιστατικά μέχρι έμφραγμα του μυοκαρδίου και βίωσε στιγμές που της έχουν χαραχθεί στη μνήμη.
«Οι φοιτητές έχουν να κερδίσουν αρκετά πράγματα από την παραμονή τους εδώ. Όσοι έχουν όρεξη, μαθαίνουν πολλά πράγματα»
«Το καλοκαίρι στην Κασσάνδρα βλέπουμε τα πάντα», δηλώνει στην «Κ» ο Στέφανος Τσοτουλίδης, διευθυντής του Κέντρου Υγείας Κασσανδρείας, όπου βοήθησε εθελοντικά η κα. Παγιάντζα. Ο παθολόγος περιγράφει πως τους καλοκαιρινούς μήνες, οι γιατροί και οι νοσηλευτές του κέντρου καλούνται να διαχειριστούν κατά μέσο όρο 100 επείγοντα περιστατικά την ημέρα, από απλές περιπτώσεις, όπως καψίματα, τσιμπίματα και ηλιακά εγκαύματα μέχρι πολύ σοβαρά όπως καρδιολογικά, πνιγμούς και τροχαία. «Οι φοιτητές έχουν να κερδίσουν αρκετά πράγματα από την παραμονή τους εδώ. Όσοι έχουν όρεξη, μαθαίνουν πολλά πράγματα». Βεβαίως η παρουσία τεσσάρων φοιτητών κάθε εβδομάδα προσφέρει και μια χείρα βοηθείας στο ίδιο το κέντρο, καθώς οι φοιτητές μπορούν να βοηθήσουν σε κάποια απλά καθήκοντα, όπως να κάνουν μια ένεση, ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα ή να καταγράψουν το ιστορικό ενός ασθενούς και να πάρουν τα ζωτικά του σημεία (πίεση, καρδιακοί ρυθμοί κλπ.). Η βοήθεια είναι σημαντική, ειδικά όταν δεν υπάρχουν ανθρώπινα χέρια στο κέντρο. Όπως επισημαίνει ο διευθυντής, φέτος δεν είναι αυτή η περίπτωση. «Έχουμε κάνει καλοκαίρια με εννέα γιατρούς, αυτή τη στιγμή είμαστε 14. Έχουμε κάνει καλοκαίρι με έξι νοσηλευτές, αυτή τη στιγμή είναι πάνω από 12. Συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, είμαστε σε καλύτερη κατάσταση».
Στο πρόγραμμα φέτος, στο παράρτημα Βορείου Ελλάδος, συμμετέχουν 100 φοιτητές που θα διαμοιραστούν σε επτά κέντρα υγείας και ένα νοσοκομείο στις τουριστικές περιοχές της Χαλκιδικής και της Καβάλας, από τις 17 Ιουλίου μέχρι και τις 10 Σεπτεμβρίου, όπου οι ανάγκες λόγω των επισκεπτών πολλαπλασιάζονται.
Η Χρυσούλα Τσουρέλη, τελειόφοιτη Ιατρικής, θα βρίσκεται για τις επόμενες ημέρες στο ΚΥ των Νέων Μουδανιών, στην περιοχή πριν το πρώτο πόδι της Χαλκιδικής. «Είναι διαδεδομένο το πρόγραμμα μεταξύ των φοιτητών. Είναι μια καλή ευκαιρία να αφιερώσουμε λίγο χρόνο από τις διακοπές μας για να ενισχύσουμε τα κέντρα αυτά, και να αποκτήσουμε πολύτιμες γνώσεις και δεξιότητες, που δεν τις εξασκούμε τόσο πολύ, ιδιαίτερα στα πρώτα έτη της σχολής».
Τα πρώτα δύο 24ωρα που είναι εκεί έχουν περάσει ήδη πολλά περιστατικά μπροστά από τα μάτια της, κυρίως «καλοκαιρινά», όπως κάποιοι που πάτησαν αχινό, χτύπησαν και χρειάζονταν ράμματα ή αλλαγή τραύματος. Το πιο σοβαρό μέχρι στιγμής ήταν ένας Γερμανός, περίπου 18χρονών, ο οποίος παρουσίασε αλλεργική αντίδραση και πήγε στο κέντρο γεμάτος εξανθήματα.
«Μαθαίνεις να είσαι ψύχραιμος, ώστε να σκεφτείς καθαρά τα βήματα που πρέπει να κάνεις και να εφαρμόσεις όλη τη θεωρία που έχεις μάθει»
Η φοιτήτρια συνεργάζεται με τους γιατρούς του κέντρου όπου της αναθέτουν κάποια απλά, πρακτικά καθηκόντα και παράλληλα της εξηγούν πώς διαχειρίζονται τα περιστατικά. «Τα πρωϊνά ειδικά έχει αρκετή κίνηση. Εμείς ερχόμαστε περίπου στις 8:30 το πρωί και καθόμαστε το λιγότερο 6 με 8 ώρες». Για την ίδια είναι πολύ σημαντικά και τα ψυχολογικά αντανακλαστικά που αποκτάει με τη μεγάλη αυτή τριβή που προσφέρει η παρουσία της εκεί. «Μαθαίνεις να είσαι ψύχραιμος, όσο το δυνατόν γίνεται, ώστε να σκεφτείς καθαρά τα βήματα που πρέπει να κάνεις και να εφαρμόσεις όλη τη θεωρία που έχεις μάθει. Όσα περισσότερα δεις, με μεγαλύτερη ηρεμία τα αντιμετωπίζεις».
«Όσο μπορούμε, τους βάζουμε στο κλίμα των επειγόντων», λέει ο Νικόλαος Καραμήτσιος, διευθυντής-συντονιστής του Κέντρου Υγείας Νέας Καλλικράτειας, όπου επίσης οι ρυθμοί εργασίας το καλοκαίρι αυξάνονται κατά πολύ. Στο Κέντρο πηγαίνουν κατά μέσο όρο 130-150 άτομα στα επείγοντα ενώ συνολικά αριθμός όσων περνούν την πόρτα της Μονάδας, για εξετάσεις και τακτικά ιατρεία, φτάνει τους 500-600 σε καθημερινή βάση. Παρότι φέτος το Κέντρο Υγείας – όπως λέει ο κ. Καραμήτσιος – βρίσκεται σε καλό σημείο από άποψη προσωπικού, γιατροί και νοσηλευτές υπερβάλλουν εαυτόν για να τα καταφέρουν. «Οι φοιτητές μας βοηθούν πολύ και εμάς», περιγράφει ο διευθυντής που λέει πως εκτός των πρακτικών ιατρικών ζητημάτων, οι γιατροί συχνά κάνουν συζητήσεις με τους νέους που έρχονται και για το ίδιο το επάγγελμα αλλά και τις προκλήσεις που έχει.
Το εθελοντικό, εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ιατρική Απόβαση», ήδη από το 1997, πραγματοποιείται σε συνεργασία με Μονάδες Υγείας (Γενικά Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας και Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία) και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης νησιωτικών και ηπειρωτικών προορισμών της Ελλάδας. Φέτος, οι Μονάδες Υγείας που συμμετέχουν προέρχονται από τις 2η, 4η, 5η, 6η και 7η Υγειονομικές Περιφέρειες, με την έγκριση των οποίων τελεί το Πρόγραμμα.