Καθώς τα νερά υποχωρούν, το δύσκολο έργο της καταγραφής μιας βιβλικής καταστροφής ξεκινά. Την Παρασκευή στη Μαγνησία και σταδιακά στις υπόλοιπες περιοχές ξεκίνησαν οι αυτοψίες από τους μηχανικούς του υπουργείου Πολιτικής Προστασίας τους οποίους συνεπικουρούν τα τοπικά παραρτήματα του Τεχνικού Επιμελητηρίου.
Η πρώτη εικόνα είναι, προφανώς, απογοητευτική. Οι πρώτες καταγραφές ξεκίνησαν στο Βόλο. «Στο Πήλιο η καταστροφή είναι ανυπολόγιστη. Είχαμε και παλαιότερα ζημιές από πλημμύρες, αλλά ποτέ κάτι τέτοιας έκτασης. Ό,τι βρέθηκε στο δρόμο των χειμάρρων έχει καταστραφεί, από τις κορυφές του Πηλίου έως τη θάλασσα», λέει η Νάνσυ Καπούλα, επικεφαλής του ΤΕΕ Μαγνησίας. «Το οδικό δίκτυο έχει κοπεί σε πολλά σημεία, ακόμα έχουμε αποκλεισμένους οικισμούς».
Στον Βόλο 100.000 άνθρωποι έχουν μείνει χωρίς νερό, ενώ ο δήμος ακόμα ξεμπαζώνει ολόκληρες γειτονιές
Ανάλογη είναι η εικόνα και στο Βόλο. «Έχουμε πάρα πολλές ζημιές σε κατοικίες και επιχειρήσεις. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν χάσει τα πάντα. Το σημαντικότερο αυτή τη στιγμή είναι ότι έχει διαλυθεί το κεντρικό δίκτυο υδροδότησης. Τμήματα της πόλης εξυπηρετούνται για λίγες ώρες, αλλά και εκεί ο κόσμος δεν γνωρίζει τι να κάνει, καθώς ο δήμος Βόλου λέει ότι το νερό είναι κατάλληλο για οικιακή χρήση και το υπουργείο Υγείας όχι. Για να αντιληφθούμε τα μεγέθη, μιλάμε για 100.000 ανθρώπους χωρίς νερό, υποχρεωμένους να αγοράζουν εμφιαλωμένα από τα καταστήματα. Όσον αφορά τις υπόλοιπες ζημιές, ο δήμος ακόμα ξεμπαζώνει ολόκληρες γειτονιές. Πολλές υποδομές που δεν έχουν καταρρεύσει, όπως λ.χ. γέφυρες, δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε σωστά αν δεν αποκαλυφθούν πλήρως, να δούμε τι συμβαίνει. Πάντως το μόνο θετικό είναι ότι δεν υπάρχουν πολλά ετοιμόρροπα κτίρια».
Στη Λάρισα, όπου τα νερά δεν έχουν ακόμα υποχωρήσει, οι έλεγχοι περιορίζονται στα αστικά κομμάτια. «Ουσιαστικά είμαστε ακόμα αποκλεισμένοι προς βορρά, ανατολή και δύση.
Ελπίζουμε ότι στις επόμενες 1-2 ημέρες θα καθαριστούν βασικοί δρόμοι», λέει από τη Λάρισα ο επικεφαλής του ΤΕΕ Κεντρικής- Δυτικής Θεσσαλίας Νίκος Παπαγεωργίου. «Στις αυτοψίες συμμετέχουν 270 μηχανικοί, οι οποίοι μετά τον Ιανό γράφτηκαν σε μητρώο εθελοντών. Η πόλη της Λάρισας πάντως δεν φαίνεται να έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Το πρωί ελέγξαμε τη γέφυρα (στην εξωτερική κοίτη του Πηνειού) που συνδέει τη Λάρισα με τη Γιαννούλη επειδή είχε εμφανίσει ρωγμές και ο κόσμος ανησυχούσε, αλλά με έναν πρώτο οπτικό έλεγχο δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα».
Η αντοχή των υποδομών είναι το πρώτο θέμα συζήτησης στους μηχανικούς της περιοχής. «Πρέπει να διαβάσουμε τα δεδομένα. Καταρχήν, όσα έργα αστόχησαν, με τι προδιαγραφές είχαν κατασκευαστεί; Ήταν επαρκώς συντηρημένα; Η εικόνα που έχουμε είναι ότι μετά τον Ιανό όλες οι βασικές υποδομές είχαν συντηρηθεί. Όμως εδώ το νερό ήταν τόσο που ξεπέρασε τις παραδοχές των μελετών. Είναι σαν να σχεδιάζεις ένα σπίτι για να αντέξει σεισμό 5 Ρίχτερ και να γίνει σεισμός 9 Ρίχτερ. Σύντομα θα ξεκινήσουμε αναλυτική έρευνα».
«Η πόλη κράτησε καλά, αλλά στα χωριά η ζημιά είναι τεράστια», λέει ο Θανάσης Μπίτης, επικεφαλής του ΤΕΕ στην Καρδίτσα. «Δεν είναι μόνο τα σπίτια. Είναι οι δρόμοι, οι γέφυρες, τα αρδευτικά δίκτυα, τα χωράφια, οι επιχειρήσεις. Μακάρι να στηριχθεί έγκαιρα ο πληθυσμός γιατί ο κόσμος βρίσκεται σήμερα σε απόγνωση».
Ο κ. Μπίτης υποστηρίζει ότι μετά τον Ιανό η αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής είχε βελτιωθεί. «Καταλαβαίνω ότι υπάρχει οργή στον κόσμο, όμως δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν έγινε δουλειά μετά τον Ιανό. Ας έχουμε όμως υπόψη ότι τα έργα που έγιναν ήταν έργα αποκατάστασης. Δεν γίνονται νέα αντιπλημμυρικά έργα μέσα σε δύο χρόνια. Ελπίζω ότι τώρα θα δρομολογηθούν μεγαλύτερα έργα στην περιοχή μας».
Σταϊκούρας: Ενα σημαντικό κομμάτι των έργων βοήθησε
«Με βάση την ενημέρωση των υπηρεσιών υλοποιήθηκαν (σσ. μετά τον Ιανό) έργα σε 450 θέσεις και έγιναν επιπλέον 100 συμπληρωματικές συμβάσεις», ανέφερε ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σταϊκούρας σε συνέντευξή του (ρ/σ Παραπολιτικά). «Η εικόνα που έχουμε ως υπουργείο είναι ότι η συνολική πρόοδος των έργων είναι στο 75%. Φαίνεται ότι ένα σημαντικό κομμάτι αυτών των έργων βοήθησε, ώστε κάποιες άλλες περιοχές να μην πλημμυρίσουν σε μια ένταση και έκταση του φαινομένου πολύ οξύτερη από τους σχεδιασμούς που γίνονταν μέχρι σήμερα», σημείωσε ο κ. Σταϊκούρας, σε μια πρώτη δημόσια τοποθέτηση σχετικά με τα αντιπλημμυρικά έργα στη Θεσσαλία.
Ο υπουργός εκτίμησε ότι η ΠΑΘΕ θα ξαναδοθεί σύντομα σε κυκλοφορία – αντίθετα οι ζημιές στο σιδηροδρομικό δίκτυο είναι μεγαλύτερες. «Στο σιδηροδρομικό δίκτυο έχουμε εκτεταμένες ζημιές σε ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό, σε υποδομές, στην επιδομή και σε γέφυρες. Αυτό σημαίνει ότι το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη δεν είναι εύκολο να αποκατασταθεί πλήρως τις αμέσως επόμενες εβδομάδες. Μέχρι τον Δομοκό, πιθανότατα, θα συνεχίσει να υφίσταται δρομολόγιο. Από τη Λάρισα και μετά μπορεί να γίνεται και χρήση λεωφορείων, αλλά παρατηρούνται εκτεταμένες ζημιές. Οι πρώτες εκτιμήσεις αναφέρουν για καταστροφές και σε 30 ισόπεδους κόμβους».
Ποιες προσδοκίες έχουμε από ένα έργο; Να καλύψει τις συνέπειες από έναν ‘‘Ιανό’’ ή να καλύψει συνέπειες τέσσερις φορές μεγαλύτερες από έναν ‘‘Ιανό’’»;
Όσον αφορά τον τρόπο αποκατάστασης των ζημιών, ο κ. Σταϊκούρας υποστήριξε ότι το θέμα απασχολεί την κυβέρνηση, καθώς το κόστος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα. «Είναι βέβαιο ότι θα χρειαστούμε πιο ανθεκτικά έργα σε δυσμενέστερες καταστάσεις, αλλά το ποιες είναι οι ακραίες καταστάσεις και το τι έργα θα φτιάξουμε μελλοντικά, έχει να κάνει και με τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας. Το πόση ανθεκτικότητα θα έχουν είναι ένα αντικείμενο, το οποίο θα πρέπει να συζητήσουμε και με τους ειδικούς, συνεκτιμώντας τους διαθέσιμους πόρους. Ποιες προσδοκίες έχουμε από ένα έργο; Να καλύψει τις συνέπειες από έναν ‘‘Ιανό’’ ή να καλύψει συνέπειες τέσσερις φορές μεγαλύτερες από έναν ‘‘Ιανό’’»;