«Κάθε χρόνο συντάσσουμε και κοινοποιούμε στο υπουργείο Ναυτιλίας αλλά και σε κάθε αρμόδια αρχή ολοκληρωμένη έκθεση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στα λιμάνια της χώρας και συστάσεις για την αντιμετώπισή τους, ωστόσο αν εξαιρέσεις κανένα μπαλόνι ή καμιά σημαδούρα, ελάχιστα άλλα από τα ζητήματα που αναδεικνύουμε αντιμετωπίζονται».
Με τα λόγια αυτά ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΠΕΝ), αλλά και γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας (ΠΝΟ), Μανώλης Τσικαλάκης, εξηγεί τα προβλήματα υποδομών στα λιμάνια που συχνά μετατρέπονται σε ρίσκα για την ακτοπλοΐα. Αιτία της συζήτησης, το νέο περιστατικό στο λιμάνι της Ραφήνας το Σαββατοκύριακο, οπότε και δύο πλοία της Fast Ferries και ένα της Golden Star Ferries έμπλεξαν τις άγκυρές τους, με αποτέλεσμα το ένα εξ αυτών, οι προπέλες του οποίου πιάστηκαν σε κάποια από τις καδένες, να παραμείνει επί ώρες αρόδο, με 734 επιβάτες να ταλαιπωρούνται.
Στο συγκεκριμένο λιμάνι, όταν φυσούν βόρειοι ή βορειοανατολικοί άνεμοι η πρόσδεση είναι ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτητική και απαιτεί ρίξιμο άγκυρας σε μεγαλύτερη της συνηθισμένης απόστασης. Με δεδομένο ότι το λιμάνι είναι σχετικά μικρό για τον αριθμό των πλοίων και των δρομολογίων που εξυπηρετεί, δεν είναι περίεργο το πώς συνέβη το περιστατικό. Η Ραφήνα φέτος το καλοκαίρι, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας, εξυπηρέτησε αριθμό ρεκόρ επιβατών και συγκεκριμένα εμφάνισε αύξηση της κίνησης +5,76%, στους 955.051 επιβάτες.
«Εκτός από κανένα μπαλόνι ή καμιά σημαδούρα, ελάχιστα από τα ζητήματα που αναδεικνύουμε αντιμετωπίζονται».
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση προτάσεων για τη βελτίωση των λιμένων της Πανελλήνιας Ενωσης Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού, εδώ και χρόνια επισημαίνεται η ανάγκη «επιμήκυνσης του ανεμοθώρακα έως τη γωνία του Νο 13 προβλήτα έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι λιμενεργάτες και τα πλοία για την τοποθέτηση κάβων όταν πνέουν βόρειοι άνεμοι». Τίποτα όμως δεν έχει γίνει. Για το ίδιο λιμάνι η έκθεση αναφέρει ακόμη πως χρειάζεται «αντικατάσταση και τοποθέτηση, όπου χρειάζεται, προσκρουστήρων (fender-λάστιχα)» και συντήρηση και «υπερύψωση προβλητών όπως στον προβλήτα Νο 6». Επιπλέον αναφέρει ότι απαιτείται «εκβάθυνση του λιμένα στους προβλήτες Νο 3 – Νο 4».
Θα είχε αποφευχθεί το περιστατικό το Σαββατοκύριακο αν είχε γίνει η επιμήκυνση του ανεμοθώρακα; Εμπειροι πλοίαρχοι που ερωτήθηκαν σχετικά συμφωνούν πως κατά πάσα πιθανότητα θα είχε αποφευχθεί.
Τα προβλήματα στη Ραφήνα ωχριούν όμως μπροστά σε εκείνα άλλων λιμανιών, όπως γίνεται σαφές στην έκθεση των 66 σελίδων των πλοιάρχων, των ανθρώπων δηλαδή που γνωρίζουν καλύτερα από οποιονδήποτε τα λιμάνια της χώρας. Ακόμη και σε μεγάλα λιμάνια όπως αυτά της Πάτρας, της Θεσσαλονίκης αλλά και του Πειραιά οι παρατηρήσεις είναι πολυάριθμες. Πόσο μάλλον στα άλλα 70 περίπου που αναφέρονται στη συγκεκριμένη έκθεση. Στα περισσότερα από αυτά οι λιμενικές υποδομές είναι γερασμένες, ελλιπείς ή κακοσυντηρημένες και δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες που έχουν διαμορφώσει οι δρομολογήσεις νεότερων και μεγαλύτερων πλοίων και κυρίως η μεγάλη αύξηση της επιβατικής κίνησης σε κάποιους από αυτούς τους προορισμούς. «Οι τοπικές αρχές αυτοδιοίκησης ζητούν συνέχεια μεγαλύτερα και γρηγορότερα πλοία, χωρίς ωστόσο να εξασφαλίζουν τις λιμενικές υποδομές που απαιτούνται», σημειώνει βετεράνος πλοίαρχος.
Ενα μεγάλο μέρος της ευθύνης βαρύνει πράγματι την τοπική αυτοδιοίκηση και τα κατά τόπους λιμενικά ταμεία, αλλά η ευθύνη είναι κυρίως του υπουργείου Ναυτιλίας, που μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων μπορεί να μεριμνήσει για επενδύσεις στις συγκεκριμένες υποδομές. Σε ορισμένα λιμάνια αυτό γίνεται, έστω και σε μικρή κλίμακα, ωστόσο οι ανάγκες είναι πολλαπλάσιες. Αρκεί να αναφερθεί ότι με βάση τα επίσημα στοιχεία η επιβατική κίνηση της φετινής θερινής περιόδου από και προς τα λιμάνια του Πειραιά, της Ραφήνας και του Λαυρίου έφτασε τον αριθμό ρεκόρ των 5,6 εκατ. επιβατών, που ισοδυναμεί με αύξηση 8,59% σε σύγκριση με την περυσινή χρονιά. Επιπλέον, φέτος το δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου καταγράφεται σημαντική αύξηση και στον αριθμό των δρομολογίων (10.222, +4,4%), των Ι.Χ. (706.771, +5,24%), των φορτηγών (92.035, +4,51%) και των δικύκλων (114.797, +4,86%) και στα τρία λιμάνια, Πειραιά, Ραφήνας και Λαυρίου.