«Δεν αντέχεται αυτή η κατάσταση, αλλά τι να κάνουν κι αυτοί; Το πρόβλημα είναι ότι κανένας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, για όλους την ευθύνη την έχει κάποιος άλλος».
Η εικόνα, όπως την περιγράφει κάτοικος του νησιού, είναι πρωτοφανής για το κέντρο της πόλης της Ρόδου και παραπέμπει σε καταστάσεις του πρόσφατου παρελθόντος, όταν το μεταναστευτικό κύμα βρισκόταν σε έξαρση.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν εκατοντάδες παράτυποι μετανάστες, που κοιμούνται κυριολεκτικά όπου βρουν καθώς δεν υπάρχει κάποιος χώρος –ούτε καν άτυπος– για να μεταφερθούν προκειμένου να καταγραφούν και να αναχωρήσουν. Ως εκ τούτου, έχουν επιλέξει να δημιουργήσουν πρόχειρους καταυλισμούς σε εμβληματικά σημεία, όπως η Ροδιακή έπαυλη, το Θέρμαι και το πάρκο πίσω από το Ταχυδρομείο στο Μανδράκι, για να βρίσκονται κοντά στο κεντρικό Αστυνομικό Τμήμα.
Η βασική τους επιδίωξη –όπως οι ίδιοι υποστηρίζουν– είναι να καταγραφούν και να μεταφερθούν σε έναν οργανωμένο χώρο ώστε να προχωρήσουν σε αίτημα ασύλου.
Δικηγόρος του νησιού, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, τόνισε ότι «αυτοί οι άνθρωποι είναι αόρατοι γιατί δεν έχουν καταγραφεί. Την ίδια ώρα, όλοι δηλώνουν αναρμόδιοι κι αναρωτιέμαι αν τους ικανοποιεί αυτό το αποτέλεσμα».
Το νέο αυτό προσφυγικό κύμα άρχισε τον περασμένο Αύγουστο. Αυτή τη στιγμή, ουδείς γνωρίζει τον ακριβή αριθμό των μεταναστών που βρίσκονται διάσπαρτοι στη Ρόδο. Για τη σίτισή τους υπήρξε ένα κύμα αλληλεγγύης με αυτο-οργάνωση των κατοίκων, οι οποίοι εθελοντικά προσφέρουν φαγητό. Τις τελευταίες ημέρες υπάρχει και συσσίτιο από τον Δήμο Ροδίων. Κάποιοι, βεβαίως, ψωνίζουν μόνοι τους από τοπικά καταστήματα και τρώνε στον δρόμο.
«Ηταν κάτι που το έβλεπαν να έρχεται. Από το καλοκαίρι είχαν αυξηθεί οι ροές», δήλωσε στην «Κ» ο βετεράνος δημοσιογράφος, Γιώργος Ζαχαριάδης, σημειώνοντας ότι «μικρά παιδιά κοιμούνται στον δρόμο πάνω σε χαρτόνια. Οι Αρχές είναι εξαφανισμένες. Ουδείς δηλώνει αρμόδιος».
Κάτοικος της περιοχής, μιλώντας στην «Κ», τόνισε ότι η κατάσταση είναι απελπιστική: «Ανθρωποι κοιμούνται στον δρόμο, σαν παρατημένοι. Δεν θα πω καν για τη μυρωδιά, κάνουν την ανάγκη τους όπου βρουν».
Οι εικόνες είναι χαρακτηριστικές: Οικογένειες με μικρά παιδιά ή νέοι άνδρες μόνοι τους κοιμούνται σε χαρτόκουτα μέσα σε πάρκα ή στα πεζοδρόμια. Πληροφορίες από τη Ρόδο αναφέρουν ότι πρόκειται κατ’ εξοχήν για ανθρώπους από τη Συρία και την Παλαιστίνη.
«Ακρως προσβλητική η εικόνα»
Την ίδια ώρα, πληθαίνουν οι φωνές από κατοίκους και επαγγελματίες της Ρόδου που δυσφορούν με την εξέλιξη.
Μιλώντας στην «Κ», ο αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Ρόδου, Αντώνης Γιαννούλης, σημειώνει: «Τα προβλήματα που έχουν δημιουργήσει στην αγορά είναι τα εξής: Βρωμάει όλο το κέντρο της Ρόδου επειδή δεν υπάρχουν τουαλέτες και κάνουν τη βιολογική τους ανάγκη όπου βρουν. Επίσης αποτρέπει οικογένειες με παιδιά και γυναίκες να κυκλοφορούν κυρίως όταν νυχτώνει. Τέλος, η εικόνα αυτή είναι τουλάχιστον καταθλιπτική για τους επισκέπτες και κάνει τον γύρο του κόσμου».
«Η εικόνα αυτή με μικρά παιδιά και ανθρώπους εξαθλιωμένους να κοιμούνται σε χαρτόκουτα είναι άκρως προσβλητική για το νησί, που υποτίθεται ότι είναι η ναυαρχίδα του τουρισμού και της φιλοξενίας. Τι θα γίνει όταν ξεκινήσει να βρέχει; Είναι ντροπή για όλους, ειδικά για τα αργά αντανακλαστικά του κρατικού μηχανισμού», προσθέτει ο κ. Γιαννούλης.
Τα αγκάθια
Τρία είναι τα βασικά προβλήματα που εγείρονται, και σε αυτή τη φάση μοιάζουν δυσεπίλυτα:
- Η Ρόδος δεν έχει οργανωμένες δομές όπου οι παράτυποι μετανάστες θα μπορούσαν να καταγραφούν και κατόπιν να υποβάλουν αίτημα ασύλου. Δεν υπάρχει καν άτυπη δομή ώστε να φιλοξενηθούν προσωρινά.
- Οι πιο κοντινές δομές, στη Λέρο και την Κω, είναι ασφυκτικά γεμάτες (υπάρχουν πληροφορίες για πληρότητα που αγγίζει το 250%), άρα αυτή η επιλογή βγαίνει από το τραπέζι.
- Την ίδια ώρα η Αστυνομία στην περιοχή κάνει λόγο για έλλειψη σε προσωπικό και δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στον όγκο εργασίας. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το σχετικό πρωτόκολλο για τη μεταφορά των μεταναστών/προσφύγων προβλέπει τρεις αστυνομικούς ανά συγκεκριμένο αριθμό. Η ΕΛ.ΑΣ. δηλώνει αδυναμία όχι μόνο να ανταποκριθεί σε αυτά τα νούμερα, αλλά και να καλύψει ακόμα και την καταγραφή των παράτυπων μεταναστών.
Συγκέντρωση έξω από το Α.Τ. Ρόδου
Το πρωί της Παρασκευής, περισσότερα από 200 άτομα συγκεντρώθηκαν έξω από το Αστυνομικό Τμήμα της Ρόδου ζητώντας να καταγραφούν άμεσα και να φύγουν από το νησί.
Οταν έληξε η συγκέντρωση διαμαρτυρίας, οι παράτυποι μετανάστες επέστρεψαν ξανά στα διάφορα σημεία όπου έχουν βρει προσωρινό καταφύγιο. Ο χώρος του Ταχυδρομείου, όπου έχουν βρει κατάλυμα κάποιοι εξ αυτών, απέχει μόλις λίγα μέτρα από την είσοδο των κεντρικών γραφείων της ΕΛ.ΑΣ.
Παρέμβαση εισαγγελέα
Την προηγούμενη εβδομάδα, η εισαγγελέας Πρωτοδικών Ρόδου με έγγραφό της προς τις συναρμόδιες Υπηρεσίες και τους φορείς, ζήτησε την προστασία των μεταναστών που έρχονται στο νησί και ιδίως των ευπαθών ομάδων. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, εστάλη έγγραφο, τόσο προς την Α’ Διεύθυνση Αστυνομίας Δωδεκανήσου όσο και προς τον Δήμο Ρόδου και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, με το οποίο και ζητείται να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για την προστασία των παιδιών, βρεφών αλλά και ηλικιωμένων αλλοδαπών που έρχονται στο νησί μας, προερχόμενοι από τα γειτονικά παράλια.
«Αν συμβεί κάτι κακό, θα βαραίνει αποκλειστικά εσάς»
Ο πρόεδρος των Αστυνομικών Υπαλλήλων Νότιας Δωδεκανήσου, Μανώλης Ανδρουλάκης, μιλώντας στην τοπική εφημερίδα «Η Ροδιακή», είχε αναφέρει: «Μας έχουν αφήσει στο έλεος του Θεού. Μας καλούν να ανταποκριθούμε σε μια δύσκολη κατάσταση και να αντιμετωπίσουμε γυναίκες, παιδιά, βρέφη και ηλικιωμένους χωρίς να έχουμε ούτε τα μέσα ούτε το προσωπικό».
Το απόγευμα της Παρασκευής, η Ενωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Δωδεκανήσου έστειλε επιστολή προς τον αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας, αντιστράτηγο Λάζαρο Μαυρόπουλο, ζητώντας να αναλάβει τις ευθύνες του για την κατάσταση που επικρατεί εξαιτίας των μεταναστευτικών ροών.
Διαβάστε την επιστολή
«Κύριε Αρχηγέ,
Το τελευταίο χρονικό διάστημα η περιοχή μας και ιδιαίτερα το νησί της Ρόδου αποτελεί έναν από τους κυριότερους προορισμούς των παράνομα εισερχόμενων μεταναστών στη χώρα μας. Ο αριθμός των αφίξεων είναι δυσανάλογα μεγάλος με αυτόν που μπορούν να διαχειριστούν οι Αστυνομικές και Λιμενικές Υπηρεσίες της Περιοχής.
Αυτονόητο είναι ότι όσους δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν οι υπηρεσίες, καταλαμβάνουν κοινόχρηστους χώρους (πάρκα, πλατείες, κ.α.) ενώ συχνά πυκνά προσπαθούν με τη βία να εισέλθουν στις Αστυνομικές Υπηρεσίες θεωρώντας ότι έτσι θα φύγουν ταχύτερα. Ολα τα παραπάνω εκτός του ότι έχουν εξουθενώσει το προσωπικό έχουν στρέψει και την τοπική κοινωνία εναντίον μας με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η πραγματικότητα μιλάει από μόνη της, αφού από τον Ιούλιο έως και σήμερα έχουν συλληφθεί 7.000 μετανάστες και έχουν γίνει 150 μεταγωγές.
Κύριε Αρχηγέ
Επειδή έχουμε βαρεθεί να ακούμε από τα ΜΜΕ, τους αρμόδιους πολιτικούς ότι η Ρόδος έχει στοχοποιηθεί, αλλά από εκεί και πέρα μόνο ευχολόγια, καμία πρωτοβουλία και δυστυχώς στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και το Αρχηγείο που εσείς ηγείστε. Σας καλούμε έστω και την ύστατη ώρα να σταθείτε στο ύψος των περιστάσεων και της ευθύνης της θέσεώς σας. Εκτός και αν θεωρείτε ότι πράξατε το χρέος σας με το να στείλετε 10 αστυνομικούς της ΟΠΚΕ με απόσπαση και 3 Αστυνομικούς στις συμπληρωματικές μεταθέσεις τη στιγμή που μετατίθενται 10 και έχουμε 73 οργανικά κενά.
Κλείνοντας θέλουμε να σας καταστήσουμε σαφές ότι στο εξής ό,τι και αν συμβεί, καλό ή κακό, θα βαραίνει αποκλειστικά εσάς, καθώς τοπικά οι δυνατότητες είναι συγκεκριμένες και τις γνωρίζετε.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ Εμμανουήλ
Ο Γεν. Γραμματέας ΒΟΥΡΛΟΥΜΗΣ Γεώργιος»
«Οι ροές βρίσκονται σε καθοδική πορεία»
«Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου από την πρώτη στιγμή έχει διαθέσει όλες τις απαραίτητες θέσεις, ΚΥΤ και δομές φιλοξενίας στα όμορα νησιά και την υπόλοιπη χώρα για να καταγραφούν και να φιλοξενηθούν όλοι οι παράτυποι μετανάστες, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία», τόνισε στην «Κ» ο Δημήτρης Καιρίδης, για να συμπληρώσει: «Από εκεί και πέρα, η σύλληψη και η μεταγωγή τους στα κέντρα του ΥΜΑ εναπόκεινται στις αρχές ασφαλείας της χώρας – την Αστυνομία και το Λιμενικό».
Κληθείς να σχολιάσει την κατάσταση στη Ρόδο, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου είπε: «Αυτό που καταλαβαίνω εγώ και μου λένε από τα αρμόδια υπουργεία είναι ότι πρόκειται όχι για νεοαφιχθέντες, αλλά για παράτυπους μετανάστες που ήταν στο νησί, και τώρα -με το τέλος της τουριστικής σεζόν- εμφανίζονται για να καταγραφούν».
Και προσθέτει: «Αυτό που ξέρουμε ως υπουργείο είναι ότι οι ροές βρίσκονται σε καθοδική πορεία σε όλο το Αιγαίο και ότι αυτοί δεν είναι καινούργιοι. Στη Ρόδο έχουμε το ζήτημα ότι δεν υπάρχει μια οργανωμένη δομή, όπως σε άλλα νησιά, διότι δεν είχαμε ροές εκεί και δεν χρειαζόταν. Αυτό προκαλεί ένα πρόβλημα στη διαχείριση του φαινόμενου – είναι ένα πρόβλημα παροδικό, θα το αντιμετωπίσουμε. Ηδη έχουμε κάνει μεταφορά άνω των 350 τις τελευταίες ημέρες εκτός Ρόδου και θα συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό».
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι «αυτή τη στιγμή έχουμε μια πάρα πολύ μεγάλη πτώση των ροών», για να σχολιάσει ότι «υπάρχουν διάφοροι καλοθελητές που θέλουν να χτίσουν ένα αφήγημα γύρω από αυτές τις εικόνες. Είναι εικόνες που δεν πρέπει να υπάρχουν, ειδικά σε μια ναυαρχίδα του τουρισμού όπως είναι η Ρόδος. Υπάρχουν διάφοροι από την αντιπολίτευση, σε ΜΜΕ, σε ακτιβιστές, σε ακροδεξιούς και ακροαριστερούς που θέλουν αυτή την εικόνα να την υπερβάλλουν και να την αναμεταδίδουν, να χτίζουν γύρω από αυτή. Υπάρχει σπέκουλα, δεν αρέσει σε κάποιους το γεγονός ότι οι ροές πέφτουν, δεν τους αρέσουν τα νούμερα, θέλουν να τα βλέπουν ψηλά. Θέλουν να μιλάνε για πρόβλημα για να χτυπήσουν την κυβέρνηση».
Η εικόνα των μεταναστευτικών ροών -εντός 2023- όπως τις παρουσιάζει η σχετική σελίδα της UNHCR – Η τελευταία καταχώριση έγινε στις 29 Οκτωβρίου.
«Δεν θα δεχθώ άλλη δομή σε κανένα νησί μας»
«Δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε σημείο να φοβάται κάποιος να κατέβει στο κέντρο, αλλά αυτή δεν είναι εικόνα πόλης. Δεν είναι εικόνα ενός τόπου, όταν τα πάρκα είναι γεμάτα, κι αυτό οδήγησε κι εμένα να βάλω τις φωνές», είπε στην «Κ» ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου.
Ο Γιώργος Χατζημάρκος, αφού σημείωσε ότι το ζήτημα είναι κρίσιμο και δεν υπάρχουν ιδανικές λύσεις, τόνισε ότι «έχουμε την εμπειρία πολλών βασάνων από το μεταναστευτικό» και συμπλήρωσε ότι έχουν μείνει -από το 2015- δύο hot spot, ένα στην Κω και ένα στη Λέρο.
«Δεν θα δεχθώ με τίποτα ότι τα νησιά είναι αιχμάλωτα της γεωγραφίας τους και θα πρέπει να αντιμετωπίζουν μόνα τους το πρόβλημα. Δεν θα δεχθώ άλλη δομή σε κανένα νησί μας. Το ότι βρισκόμαστε στα σύνορα δεν είναι τιμωρία», υπογράμμισε, για να επισημάνει: «Ως Περιφέρεια, δεν θα δεχθώ δομή σε κανένα νησί. Είναι ήδη μεγάλο το βάρος που δέχονται τα νησιά μας».
«Είπα δημόσια βαριές κουβέντες»
«Η χώρα πρέπει να δείξει ότι, όταν μια περιοχή της αντιμετωπίζει ένα ζήτημα, το αντιλαμβάνεται ως εθνικό θέμα κι όχι τοπικό. Εάν κάποιος χαρακτηρίσει ως τοπικό το πρόβλημα, δεν θα είναι μόνον κοντόφθαλμος αλλά και επικίνδυνος για τον δημόσιο διάλογο. Το μεταναστευτικό είναι ένα υπερτοπικό θέμα κι όχι μόνο εθνικό, αλλά ευρωπαϊκό», είπε ο κ. Χατζημάρκος.
«Ούτε οι αριθμοί του τώρα που έχουν έρθει στη Ρόδο, που είναι αυξημένοι, δεν δικαιολογούν δημιουργία hot spot. Τι λείπει από την Αστυνομία και το Λιμενικό; Κι αυτό έχει οδηγήσει κι εμένα στην έκρηξη, να μιλήσω με βαριές κουβέντες δημόσια. Τους λείπουν κρατητήρια, αλλά δεν ζητάνε κρατητήρια κι αναρωτιέμαι γιατί;», τόνισε.
Ερωτηθείς για το τι πρέπει να γίνει τώρα, είπε ότι «δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό, είναι απλό, μονόδρομος: Να καταγραφούν και να μεταφερθούν στην ενδοχώρα. Κι όταν λέμε να καταγραφούν, μη φανταστείτε κάποια σύνθετη δουλειά. Ενας αριθμός προσώπων και το όνομα που δίνουν εκείνοι. Δεν είναι κάτι βαρύ που απαιτεί τεχνογνωσία και εξοπλισμό. Μόνο αυτό πρέπει να γίνει και να γίνει χθες».
Κατέληξε δε λέγοντας ότι «κανείς δεν θα μας αδικήσει αν θα πούμε ότι ο τόπος μας τραβάει τον στόχο της επιμήκυνσης της τουριστικής σεζόν», σημειώνοντας ότι «τα νησιά μας κρατάνε τη σημαία του τουρισμού μας ψηλά, κάνουν περήφανη τη χώρα, φέρνουν ΑΕΠ, εισόδημα, θέσεις εργασίας. Εδώ πρέπει να μπει πλάτη στα νησιά κι όχι να τιμωρηθούν για τη γεωγραφία τους. Δεν είναι ένα τοπικής σημασίας θέμα να το λύσουμε τοπικά. Εχουμε ήδη 2 hot spot ως περιοχή, πόσα πρέπει να έχουμε; Δέκα; Δεν μπορεί να υπάρχει συζήτηση για hot spot για 4.000 μετανάστες που πέρασαν. Δεν μπορείς να τιμωρήσεις ένα νησί για 4.000».