Tι σημαίνει άραγε να είσαι ακρίτας; Τι νόημα παράγουν τα σύνορα για τις ζωές των ανθρώπων που ζουν εκεί; Αυτά τα ερωτήματα απασχόλησαν τη συντακτική ομάδα του περιοδικού «Γαστρονόμος» τον περασμένο Απρίλιο, όταν αφιέρωσε ένα ολόκληρο τεύχος στον Εβρο. Με την ολοκλήρωσή του, πάρθηκε και η απόφαση. Τα Βραβεία Ποιότητας του «Γαστρονόμου» και της «Κ», που κάθε χρόνο δίνονται σε παραγωγούς και μεταποιητές εκλεκτών τροφίμων, φέτος θα πραγματοποιούνταν στον Εβρο και θα ήταν αφιερωμένα σε ακρίτες από όλη την Ελλάδα. Η δημοσιογραφική έρευνα κράτησε πολλούς μήνες. Διοργανώθηκαν δεκάδες αποστολές σε ακριτικά σημεία της χώρας, από τις Πρέσπες μέχρι την Κάσο, καθώς και «τυφλές» γευσιγνωσίες, προκειμένου να αποφασιστούν οι νικητές. Επιστέγασμα όλων αυτών ήταν η πολύ συγκινητική 16η απονομή των Βραβείων Ποιότητας που έλαβε χώρα την Τρίτη, 7 Νοεμβρίου, στις ιστορικές Αποθήκες Τελωνείου στην Αλεξανδρούπολη παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
Το συμβολικό φορτίο της βραδιάς ήταν μεγάλο. Είναι η πρώτη φορά που ένας μεγάλος δημοσιογραφικός οργανισμός «εκπέμπει» από τον Εβρο, όχι για να προβάλει στιγμές ανθρώπινου πόνου αλλά για να αναδείξει τις πιο «φωτεινές» ανθρώπινες ιστορίες. Μετά, μάλιστα, την καταστροφική φωτιά του περασμένου Αυγούστου, που άφησε μια τεράστια ανοιχτή πληγή σε αυτή τη γωνιά του χάρτη, η εκδήλωση ήταν ένα ξεκάθαρο μήνυμα στήριξης προς τους Εβρίτες.
«Αυτό που λέμε “πατριωτισμό” και έχει γίνει πολύ της μόδας τελευταία, για εσάς δεν είναι μια εύκολη κουβέντα ή μια ανάρτηση στο Twitter. Είναι κάτι που βιώνετε καθημερινά και είμαστε ευγνώμονες για αυτό», σημείωσε ο διευθυντής της «Κ» Αλέξης Παπαχελάς, κατά την εναρκτήρια ομιλία του. Τον ουσιαστικό ρόλο των ακριτών στην ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα επεσήμανε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας: «Ανήκουν στο τμήμα εκείνο της κοινωνίας μας που μοχθεί καθημερινά για να αξιοποιήσει τον μεγάλο πλούτο της χώρας μας και που οραματίζεται και σχεδιάζει το μέλλον».
Στη διάρκεια της βραδιάς, οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τους βραβευθέντες, μέσα από σύντομα βίντεο. Ολοι τους «άνθρωποι πεισμωμένοι, με ψυχική αρματωσιά μυθικού ήρωα», όπως τους περιέγραψε ο διευθυντής των γαστρονομικών εκδόσεων της «Κ» Αγγελος Ρέντουλας, ανεβαίνοντας στο βήμα. Τέτοιοι είναι οι νεαροί Δημήτρης και Βασίλης Αδαμίδης του Κτήματος Μιχελή, οι οποίοι απέσπασαν το βραβείο παραγωγής ελαιολάδου, δηλώνοντας ότι θα συνεχίσουν παρότι ο οικογενειακός τους ελαιώνας στη Μάκρη καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από τις πυρκαγιές του Αυγούστου.
Από τις άκρες του χάρτη
Χιλιόμετρα μακριά από το οικονομικό και πολιτικό κέντρο, συχνά σε αντίξοες συνθήκες, οι άνθρωποι που βραβεύθηκαν φέτος διαπνέονται από έναν κοινό κώδικα ηθικής, σέβονται τη φύση και την ελληνική γη και επιλέγουν να μείνουν και να δραστηριοποιηθούν στον τόπο τους στηρίζοντας την ντόπια οικονομία. Καθώς ένας ένας ανέβαιναν στο βήμα για να παραλάβουν το βραβείο τους και να πουν δυο λόγια, κορυφωνόταν η αίσθηση μιας εξαιρετικά σπάνιας συναστρίας. Οι 14 βραβευθέντες παραγωγοί είναι τα πραγματικά αστέρια της γαστρονομίας μας.
Οι νεαροί αδερφοί Δημητρόπουλοι της Prespa Τοπ δίνουν ζωή σε ένα χωριό 100 κατοίκων στις Πρέσπες, μια ανάσα από τα σύνορα. Η οικογένεια Βασίλα διατηρεί στη Λέσβο μια κτηνοτροφική μονάδα προβάτων κι ένα μικρό τυροκομείο που παράγει εξαιρετικά τυριά. Ο Δημήτρης Χασάπης άφησε τα χρηματοοικονομικά και τη ζωή στην Αθήνα για να ασχοληθεί με τη μελισσοκομία και να παραγάγει στη Λήμνο ένα μέλι που σαρώνει στους διεθνείς διαγωνισμούς. Οι δημιουργοί της Kerkini farm Bασίλης Παπαδόπουλος και Ελένη Αβραμίδου επέστρεψαν στον τόπο τους και έστησαν μια πρότυπη κάθετη μονάδα παραγωγής κρέατος και αλλαντικών από ελληνικό νεροβούβαλο, στην οποία πλέον εργάζονται και οι δύο γιοι τους.
Γενιές και γενιές που πήραν στα χέρια τους, συνέχισαν και εξέλιξαν την παράδοση. Γονείς μεγαλωμένοι μέσα στα ζώα και στα χωράφια και παιδιά που σπούδασαν και επέστρεψαν για να αναλάβουν τον δικό τους ρόλο στην επιχείρηση. Ολοι αυτοί μοιράστηκαν τη σκηνή. Εφεραν μαζί τους κι άλλους που δεν ήταν εκεί. Η κ. Νάντια Ουζουνοπούλου, διάδοχος της ιστορικής θρακιώτικης επιχείρησης Μύλοι Θράκης, παρέλαβε το βραβείο εκ μέρους των εργαζομένων και των αγροτών με τους οποίους συνεργάζονται. Είναι μια αλυσίδα με κρίκους σφιχτά δεμένους η παραγωγή. Που παρά τις δυσκολίες και τις προκλήσεις των καιρών, επιμένουν να μη σπάνε. Η φετινή απονομή είχε ανθρώπους που δουλεύουν δίπλα δίπλα, όπως συμβαίνει με τα τέσσερα οινοποιεία της Λήμνου, ανθρώπους που ενώνουν τις δυνάμεις τους, όπως στην περίπτωση της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, και άλλους που παλεύουν μόνοι τους, όπως η Κυρά Ρηνιώ, η κυρά της Κινάρου.
Η δημοσιογραφική έρευνα κράτησε μήνες. Διοργανώθηκαν δεκάδες αποστολές, από τις Πρέσπες μέχρι την Κάσο, καθώς και «τυφλές» γευσιγνωσίες, προκειμένου να αποφασιστούν οι νικητές.
Μια ιδιαίτερη στιγμή της βραδιάς ήταν η προβολή ενός βίντεο για τον Αγιορείτη μοναχό Επιφάνιο τον Μυλοποταμινό στη μνήμη του οποίου ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση. Ο αρχιμάγειρας και αρχιαμπελουργός του Αγίου Ορους και συνεργάτης του «Γ», συνέβαλε στη διάσωση της μοναστικής μαγειρικής παράδοσης της Αθωνικής Πολιτείας, μέσα από τα γραπτά και τις συνταγές του.
«Υπάρχει μια φράση που λέει ότι η πατρίδα σου είναι εκεί που κλαις», είπε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, λίγο πριν δώσει το τιμητικό βραβείο στην Αγγελική Γιαννακίδου, πρόεδρο του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, που εδώ και πολλά χρόνια κάνει μια μεγάλη προσπάθεια να αναδείξει τον θρακιώτικο πολιτισμό. Εκεί, στην Αλεξανδρούπολη, σ’ αυτή τη συναισθηματικά φορτισμένη βραδιά, ήμασταν όλοι για λίγο Εβρίτες. Και Κασιώτες. Λημνιοί. Μυτιληνιοί. Ολοι αυτοί οι ακριτικοί τόποι της πατρίδας μας έγιναν για λίγο δικοί μας.
Ανάλογες προσπάθειες πρέπει να περιφρουρούνται. «Περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται να ενθαρρύνουμε τον πρωτογενή τομέα της περιοχής. Να ανθίσει, να γίνει δάσος προστατευτικό για να μη διαβρωθεί και κατρακυλήσει η παραγωγή τροφίμων εδώ. Είναι ζήτημα εθνικής σημασίας», σημείωσε ο Αγγελος Ρέντουλας. Η υποτροφία προπτυχιακού προγράμματος στο Κολέγιο Perrotis της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής σε φοιτητή ή φοιτήτρια από τον Εβρο που πρόσφερε η «Κ» δίνοντας σ’ έναν νέο άνθρωπο την ευκαιρία να αποκτήσει γνώσεις που θα συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της περιοχής, αποτελεί μια συμβολική κίνηση σ’ αυτή την κατεύθυνση.
Σεφ και άριστα υλικά
Η βραδιά συνεχίστηκε με τους μεζέδες που ετοίμασαν με τα βραβευμένα προϊόντα οι σεφ του «Γαστρονόμου» Λευτέρης Λαζάρου, Χριστόφορος Πέσκιας, Νένα Ισμυρνόγλου και Σωτήρης Ευαγγέλου, αλλά και ο Γιώργος Χρυσανίδης, ο Θεοδόσης Ρόπουλος, οι Nomade et Sauvage και ο ζαχαροπλάστης Διαμαντής Βαφειάδης. Τη γιορτή της γαστρονομίας, που είχε από κασιώτικα ντολμαδάκια μέχρι μπάμπω και εβρίτικο μπακλαβά σερβιρισμένο σε ένα μεγάλο μπρούτζινο ταψί του 19ου αιώνα από τη συλλογή του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, χορήγησαν οι Lidl Ελλάς, Grecotel, Aegean, Θερμοκήπια Θράκης, AQUA Carpatica, Κωτσόβολος – Dixons South East Europe και Nespresso Professional.