«Το κάπνισμα σκοτώνει». Αυτό το γνωρίζουμε από τον 19ο αιώνα αλλά χρειάστηκε μια ευρωπαϊκή οδηγία για να το βλέπουμε σε κάθε πακέτο καπνικών προϊόντων (αλλά και για να απαγορευθεί η διαφήμισή τους). Για το αλκοόλ, και ιδίως για το κρασί, η προσέγγιση ήταν διαφορετική. Οι φοιτητές, συχνά επαγγελματίες του χώρου, δήλωναν με αγανάκτηση, αν όχι με περιφρόνηση, ότι «αυτά δε γίνονται» για ένα προϊόν συνυφασμένο με τον γαστρονομικό πολιτισμό και την ιστορία, τη μικρή, εθνική ή παγκόσμια κάθε αμπελουργικής ζώνης. Και όμως. Η περίπτωση της Ιρλανδίας, όπου ο νομοθέτης κρίνει ότι κάθε φιάλη αλκοολούχου προϊόντος πρέπει να θυμίζει ότι και «το αλκοόλ σκοτώνει», τους διαψεύδει. Το ίδιο, δε, πράττει, με πιο εντυπωσιακό τρόπο, η Ευρωπαϊκή Ενωση, διά στόματος της Επιτροπής, η οποία στηρίζει –για την ώρα– τον αμπελοοινικό τομέα ως μέρος της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) αλλά κρίνει ότι ένα ποτήρι κρασί μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, είναι δε έτοιμη να αναγάγει αυτή τη θέση σε πάγια ενωσιακή πολιτική.
Από αυτή τη θέση συνάγονται τα εξής δυνητικά συμπεράσματα: Αφενός η Επιτροπή στο όνομα της ΚΑΠ χρηματοδοτεί «καρκίνο», οπότε θα πρέπει γρήγορα να σταματήσει οποιαδήποτε χρηματοδότηση υπέρ του αμπελοοινικού τομέα και μάλλον θα πρέπει να αποκηρύξει το κρασί, όπως στην περίπτωση των τσιγάρων. Αφετέρου, και κυρίως, θα πρέπει ταυτόχρονα να επιβάλει αντίστοιχες προειδοποιήσεις ή απαγορεύσεις σε προϊόντα και ουσίες που επίσης έχουν αντίστοιχες ή βαρύτερες συνέπειες επί του ανθρώπινου οργανισμού: το κόκκινο κρέας και τη ζάχαρη, σε οποιαδήποτε μορφή της. Εμπρός λοιπόν! Η θεμελιώδης αρχή της ίσης μεταχείρισης αλλά και η αρχή της πρόληψης απαιτούν την ίδια ακριβώς αντιμετώπιση (και όχι χλιαρά μηνύματα, τύπου «αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση»). «Το κόκκινο κρέας προκαλεί καρκίνο», «η ζάχαρη σκοτώνει». Οσο για τη χρήση φυτοφαρμάκων, ας μη μιλήσουμε καν…
Κλείνοντας, ας μην ξεχνάμε ότι και η υπερβολική ταχύτητα σκοτώνει. Ωστόσο, οι κινητήρες μεγάλου κυβισμού δεν απαγορεύονται. Και πώς θα μπορούσαν άλλωστε, αφού σε κάθε περίπτωση πάνω από 50 χιλιόμετρα εντός της πόλης το παράνομο στοιχειοθετείται. Εκεί που απουσιάζει η παιδεία (και η εκπαίδευση, η οποία όμως κοστίζει και απαιτεί ιδιαίτερη νοημοσύνη εκ μέρους των δημοσίων –και όχι μόνο– αρχών) περισσεύει η απαγόρευση και η καταστολή. Η αντίληψη ότι η προειδοποίηση απαλλάσσει τη δημόσια αρχή από την υποχρέωση της γαστρονομικής εκπαίδευσης (και της υπεύθυνης κατανάλωσης) είναι υποκριτική και ρηχής σύλληψης. Οσο δε για την αντιμετώπιση της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, τέτοια μέτρα είναι εκ φύσεως αναποτελεσματικά. Θα πρέπει κάποτε κυβερνώντες και κυβερνώμενοι να καταλάβουμε ότι η παρανομία δεν απαγορεύεται, απλώς τιμωρείται. Το απέδειξε η ποταπαγόρευση.
* Ο κ. Θεόδωρος Γ. Γεωργόπουλος είναι καθηγητής Νομικής – Εδρα Jean Monnet.